Archiwum kierunku Samorząd terytorialny

prace dyplomowe z zakresu samorządu terytorialnego – prace magisterskie i prace licencjackie z samorządu terytorialnego

Samorząd gminny jako jednostka samorządu terytorialnego

Wstęp 4

Rozdział I. Założenia ustrojowe samorządu gminnego 6
1.1. Gmina miejscową wspólnotą samorządową 6
1.2. Wyborcy podmiotem władzy samorządowej 16
1.2.1. Zasady prawa wyborczego samorządu gminy 16
1.2.2. Wybory do Rady Gminy 20
1.2.3. Referendum gminne 23

Rozdział II. Struktura i organizacja władz gminy 26
2.1. Rada gminy i organizacja jej działalności 26
2.2. Wójt gminy i organizacja jego działalności 32
2.3. Urząd gminy i jego organizacja 39

Rozdział III. Zadania gminy 43
3.1. Zadania gminy w świetle ustaw 43
3.2. Zadania własne 49
3.3. Zasady finansowania zadań własnych i zadań zleconych 57
3.3.1. Finansowanie zadań własnych 57
3.3.2. Finansowanie zadań zleconych 61

Rozdział IV. Rada gminy 64
4.1. Rada jako organ stanowiący gminy. Funkcjonowanie rady gminy 64
4.2. Właściwości rady gminy 69
4.3. Przewodniczący rady gminy 70
4.4. Wykonywanie mandatu radnego gminy 80

Rozdział V. Organ wykonawczy gminy 84
5.1. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) jako organ wykonawczy gminy 84
5.2. Powołanie i odwołanie wójta (burmistrza, prezydenta miasta) 86
5.3. Uprawnienia, obowiązki i kompetencje organu wykonawczego (burmistrza, prezydenta miasta) 93
5.4. Urząd gminy – organizacja i zasady funkcjonowania 94
5.5. Relacje: rada gminy – wójt (burmistrz, prezydent) 98

Zakończenie 102
Bibliografia 104

Wstęp

Samorząd terytorialny jest ogniwem władzy lokalnej. Bazą lokalnej władzy jest gmina. Gmina jest podstawową jednostką wobec innych jednostek samorządu terytorialnego. Inne jednostki samorządu nie pełnią wobec gminy nadzoru ani kontroli. Szeroki zakres zadań gminy, które wykonuje poprzez swoje organy, a także w formie demokracji bezpośredniej (referendum), two­rzy nowe tendencje. Proces polityczny władzy lokalnej w samorządzie gminnym jest szczególnie widoczny w dużych gminach wiejskich oraz w gminach miejskich. Występuje jednocześnie tendencja aktywizacji społeczności lokalnych i problem upodmiotowienia jednostek pomoc­niczych w gminie dla rozszerzenia podstawy demokratycznego spo­łeczeństwa obywatelskiego. Oznacza to, że pojawiająca się w gminie tendencja zwiększania partycypacji społeczności lokalnych w procesie politycznym wymaga rozbudowy struktury władzy lokalnej. Zakres działania samorządu powiatowego nie narusza samodzielności gminy.

Celem pracy jest przedstawienie samorządu gminnego jako jednostki samorządu terytorialnego.

Praca składa się ze wstępu, pięciu rozdziałów i zakończenia.

W pierwszym rozdziale opisane są założenia ustrojowe samorządu gminnego, a więc: gmina miejscową wspólnotą samorządową, wyborcy podmiotem władzy samorządowej, zasady prawa wyborczego samorządu gminy, wybory do Rady Gminy oraz referendum gminne.

W drugim rozdziale zaprezentowana jest struktura i organizacja władz gminy, a więc: rada gminy i organizacja jej działalności, wójt gminy i organizacja jego działalności oraz urząd gminy i jego organizacja.

W trzecim rozdziale przedstawione są zadania gminy, a więc: zadania gminy w świetle ustaw, zadania własne, zasady finansowania zadań własnych i zadań zleconych, finansowanie zadań własnych oraz finansowanie zadań zleconych.

W czwartym rozdziale opisana jest rada gminy, a więc: rada jako organ stanowiący gminy. Funkcjonowanie rady gminy, właściwości rady gminy, przewodniczący rady gminy oraz wykonywanie mandatu radnego gminy.

W piątym rozdziale zaprezentowane są organy wykonawczy gminy, a więc: wójt (burmistrz, prezydent miasta) jako organ wykonawczy gminy, powołanie i odwołanie wójta (burmistrza, prezydenta miasta), uprawnienia, obowiązki i kompetencje organu wykonawczego (burmistrza, prezydenta miasta), urząd gminy – organizacja i zasady funkcjonowania oraz relacje: rada gminy – wójt (burmistrz, prezydent).

Na wstępie warto również wskazać, iż początki samorządu sięgają czasów odległych, jego najprostsze formy ist­niały już we wcześniejszych okresach życia państwowego, ale samorząd jako pojęcie prawne dopiero wtedy powstał, gdy stosunek panującego w państwie absolutnym do podwładnych ze stosunku władzy zaczął się zmieniać w stosunek prawny, gdy jednostka fizyczna poza prawami prywatnymi poczęła nabywać prawa publiczne, stała się podmiotem prawa.

Od 1990 r. w gminie, a od 1999 r. także w odtworzonym powiecie i nowo ukształtowanym województwie działa samorząd terytorialny — nadzwyczaj ważny składnik systemu władz publicznych, najbliższy mieszkańcom ze względu i na zadania, i na obywatelski charakter jego organów stanowiących, zapewniający też, zwłaszcza w gminie, możliwości realnego utrzymywania więzi władzy publicznej z wyborcami. Samorząd terytorialny stanowi standardową instytucję demokratycz­nego państwa prawnego o gospodarce rynkowej, będącą w coraz większym stopniu przedmiotem unormowania prawno-międzynarodowego. Rolę samorządu istotnie umocniła Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 roku. W wyniku reformy administrację publiczną w terenie sprawują: w gminie i w powiecie – władze samorządu gmin­nego i powiatowego oraz w województwie – samorząd województwa i administra­cja rządowa.

Zasadnicza zmiana ustroju terytorialnego władzy publicznej w Polsce spro­wadzała się do przekazania zadań administracji publicznej ze szczebla central­nego na szczebel wojewódzki i powiatowy oraz gminny. Władza samorządu te­rytorialnego stała się władzą mieszkańców danej jednostki podziału terytorialnego kraju. Władze danej jednostki terytorialnej mają wyraźnie określone prawnie zadania i zakres działania, struktury i organizację oraz środki finansowe. Roz­wiązania ustrojowe tej władzy opierają się na zasadzie samodzielności i władz­twa wspólnoty ludzkiej danej jednostki terytorialnej. Poza nadzorem prawnym organów władzy rządowej nie występuje nadrzędność instytucjonalna w struk­turze władz jednostek samorządu terytorialnego.

Rekrutacja i selekcja pracowników administracji samorządowej np. gminy miasta Skierniewice

WSTĘP 2

ROZDZIAŁ I. REKRUTACJA ZEWNĘTRZNA I WEWNĘTRZNA WE WSPÓŁCZESNEJ ORGANIZACJI 4
1.1. Klasyfikacja form rekrutacji 4
1.2. Charakterystyka najpopularniejszych metod rekrutacji zewnętrznej pracowników 9
1.3. Dobór wewnętrzny pracowników 17
1.4. Proces rekrutacji na najwyższe stanowiska 21

ROZDZIAŁ II. SELEKCJA KANDYDATÓW NA PRACOWNIKÓW 26
2.1. Wstępna selekcja ofert 26
2.2. Rozmowa wstępna i sprawdzanie informacji o kandydacie 32
2.3. Testy i inne badania 36
2.4. Decydująca rozmowa kwalifikacyjna 45

ROZDZIAŁ III. CHARAKTERYSTYKA URZĘDU GMINY 48
3.1. Siedziba urzędu 48
3.2. Zakres zadań 49
3.3. Struktura organizacyjna 50
3.4. Przedmiot i cel badań 52

ROZDZIAŁ IV. BADANIA EMPIRYCZNE PROCESÓW REKRUTACJI I SELEKCJI W URZĘDZIE GMINY SKIERNIEWICE 55
4.1. Analiza wyników badań ankietowych 55
4.2. Podsumowanie i wnioski 72

ZAKOŃCZENIE 76
BIBLIOGRAFIA 78
SPIS TABEL 81
SPIS WYKRESÓW 82
SPIS SCHEMATÓW 83
SPIS RYSUNKÓW 84
SPIS ZDJĘĆ 85
ANEKS 86

WSTĘP

Oczywiste jest, że w dobrze działających organizacjach o sprawdzonej, stabilnej strukturze bieżąca polityka ka­drowa służy głównie do uzupełniania tej struktury i utrzymywania jej w ruchu. Lecz jest to tylko jedna z możliwych – bier­nych funkcji tej polityki. Ważną aktywną funkcją jest stałe rewidowanie struktury firmy, projektowanie zmian, nowych stanowisk menedżerskich i pracowniczych. Nie trzeba specjalnie przekonywać, że polityka kadrowa i jej realizacja w postaci bieżących decyzji personalnych jest ważnym przekrojem organizacji jako całości. Analizując poli­tykę kadrową na wszystkich szczeblach zarządzania, uzyskuje­my wgląd w całość potencjału kadrowego organizacji. Analogi­cznie postępujemy przecież analizując działania firmy na rynku, źródła kosztów czy też jej kondycję finansową. Jeśli jednak zbyt wąsko oceniamy zakres decyzji kadrowych, to z reguły poza zasięgiem analizy znajdzie się sztab menedżerów firmy. Nie ulega wszak wątpliwości, że decyzje dotyczące obsadza­nia stanowisk wysokiego szczebla są równie ważnym, jeśli nie zasadniczym, aspektem polityki kadrowej. Nieodpowiednio do­brani menedżerowie mogą popełniać wiele błędów doprowa­dzając do poważnych strat, zanim zostaną odwołani. Zatem tylko dzięki kompleksowej analizie polityki kadrowej otrzymu­jemy należyty wgląd w potrzeby organizacji i jej potencjał ka­drowy. Stanowi to również podstawę do procesów rekrutacji i selekcji.

Celem pracy jest zaprezentowanie zagadnienia rekrutacji i selekcji pracowników administracji samorządowej na przykładzie gminy, miasta Skierniewice.

Praca składa się z czterech rozdziałów.

W pierwszym rozdziale opisana jest rekrutacja zewnętrzna i wewnętrzna we współczesnej organizacji, a więc: klasyfikacja form rekrutacji, charakterystyka najpopularniejszych metod rekrutacji zewnętrznej pracowników, dobór wewnętrzny pracowników oraz proces rekrutacji na najwyższe stanowiska.

W drugim rozdziale przedstawiona jest selekcja kandydatów na pracowników, a więc: wstępna selekcja ofert, rozmowa wstępna i sprawdzanie informacji o kandydacie, testy i inne badania oraz decydująca rozmowa kwalifikacyjna.

W trzecim rozdziale zawarta jest charakterystyka Urzędu Gminy, a więc: siedziba Urzędu, zakres zadań, struktura organizacyjna oraz przedmiot i cel badań.

Rozdział czwarty to analiza badań ankietowych procesów rekrutacji i selekcji w Urzędzie Gminy Skierniewice oraz podsumowanie i wnioski.

Rekrutacja i selekcja stanowią zaplanowany sposób, w trakcie którego organizacja styka się z zewnętrzną podażą pracy. Rekrutacja to proces polegający na zainteresowaniu pewnej grupy kandydatów wolnym stanowiskiem, a selekcja jest techniką wyboru nowego członka organizacji spośród dostępnych kandydatów. Procesy rekru­tacji i selekcji wiążą się ze znacznymi kosztami. Wobec tego sprawą naturalną dla organizacji jest zwracanie uwagi na te działania z punktu widzenia maksymalizacji efektów i minimalizacji kosztów. Na przykład, zamieszczenie ogłoszeń i korzystanie z usług kierowni­ków w celu przeprowadzenia wywiadów selekcyjnych może być kosztowne. Równie kosztowny jest przypadek, gdy osoba wybrana do zajęcia konkretnego wolnego stanowiska nie wykonuje swoich obowiązków w pracy w sposób zadowalający.

Wykonywanie pracy poniżej standardów produkcji może prowadzić do konieczności po­prawiania błędów, a brak umiejętności nawiązywania kontaktów z klientami może prowadzić do utraty rynku. Pracownik źle wyko­nujący swoją pracę w ramach zespołu roboczego, może wpłynąć na rytm działań i wynik grupy. Uznaje się, że wzrastają pewne korzyści związane z zewnętrzną rekrutacją. Oferuje ona organizacji możliwość włączenia nowych koncepcji w jej działania przez wykorzystanie umiejętności kandyda­tów z zewnątrz. Przy decydowaniu o awansach wewnątrz organizacji, można posłużyć się zewnętrzną rekrutacją w celu przyciągnięcia kandydatów do objęcia stanowisk, które zostały opuszczone przez osoby znajdujące się wewnątrz firmy. Zewnętrzna rekrutacja jest również formą komunikowania się, w której organizacja przedstawia swój wizerunek potencjalnym pracownikom, klientom i innym oso­bom spoza niej.

Procesy rekrutacji i selekcji wchodzą w interakcje z innymi sys­temami zarządzania zasobami ludzkimi. W szczególności stanowią określone sposoby, w jaki plany związane z zasobami ludzkimi są wdrażane i wspomagają re­alizację funkcji szkoleń i rozwoju w organizacji. Rekrutacja zawiera w sobie reklamę, upowszechnianie informacji i korespondencję z członkami społeczeństwa, w związku z tym musi być wdrażana w sposób, który wspiera wizerunek organizacji. Selekcja pracowników jest przedmiotem uwagi wielu badaczy i naukowców. Efektem tego jest ożywiona krytyczna dyskusja na te­mat efektywności metod selekcji. Obecnie istnieje szeroki wachlarz dostępnych technik i kierownik ds. zasobów ludzkich powinien być świadomy mocnych i słabych stron każdej z nich, aby wybrać najlepszą metodę dopasowaną do danej pracy i organizacji.

Realizacja programu gospodarowania zasobem mieszkaniowym

Wstęp 2

Rozdział I. Gospodarowanie nieruchomościami przez władze publiczne 4
1.1. Podstawy prawne gospodarowania nieruchomościami przez władze publiczne 4
1.2. Opis zasobów 11
1.3. Obrót nieruchomościami Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy 16
1.4. Oddawanie nieruchomości w trwały zarząd 17
1.5. Przekazywanie nieruchomości na cele szczególne 22

Rozdział II. Gospodarowanie zasobami gminy 24
2.1. Formy organizacyjno prawne przedsiębiorstw lokalnych 24
2.2. Istota umów w gospodarce komunalnej 34
2.3. Publiczna współpraca między jednostkami samorządu terytorialnego 36
2.4. Nadzór nad gospodarką komunalną 40

Rozdział III. Studium przypadku 46
3.1. Charakterystyka miasta Zabrza 46
3.1.1. Położenie i warunki naturalne 46
3.1.2. Przemysł i zatrudnienie 58
3.1.3. Sytuacja demograficzna w Zabrzu 61
3.2. Zasoby mieszkaniowe Zabrza 62
3.3. System gospodarowanie zasobem mieszkaniowym Zabrza 64
3.4. Ocena realizacji programu gospodarowania zasobem mieszkaniowym 69

Zakończenie 76
Bibliografia 80

Wstęp

Gospodarka nieruchomościami jest stosunkowo młodą dziedziną gospodarki narodowej podlegającą ostatnio intensywnemu rozwojowi. Rozwój ten datuje się na koniec lat osiemdziesiątych i początek lat dziewięćdziesiątych, choć ustawa o gospodarowaniu terenami w miastach i osiedlach została uchwalona w 1961 r. Rozwój gospodarki nieruchomościami ściśle wiąże się z przemianami ustrojowymi i gospodarczymi dokonywanymi w Polsce, których celem było przejście z administracyjnego sterowania obrotem nieruchomościami do praw wolnego rynku i dostosowanie funkcjonowania gospodarki narodowej do zasad rynkowych funkcjonujących między innymi w państwach Unii Europejskiej.

W tym okresie nieruchomości zaczęły zyskiwać na znaczeniu i stanowić coraz ważniejszy segment funkcjonowania gospodarki kraju. Zwiększenie zainteresowania nieruchomościami spowodowało, że urosły one do rangi odrębnej dziedziny gospodarki narodowej. Zaczęto postrzegać je nie tylko jako symbol władzy – własność państwową, ale również jako bogactwo narodowe, które generuje lub może generować dochód dla właściciela, przy zastosowaniu odpowiedniej strategii gospodarowania i zarządzania.

Zwiększenie zainteresowania rynkiem nieruchomości w Polsce na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku wymusiło nowe spojrzenie na tą problematykę i dostosowanie istniejących przepisów prawnych do zmieniającej się sytuacji.

W niniejszej pracy podjęto próbę ukazani istoty i sposobu realizacji programu gospodarowania zasobem mieszkaniowym gminy na przykładzie miasta Zabrze. Taki też był zasadniczy cel opracowania.

Praca składa się z trzech rozdziałów:

Rozdział pierwszy to gospodarowanie nieruchomościami przez władze publiczne: podstawy prawne gospodarowania, opis zasobów, obrót nieruchomościami Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, oddawanie nieruchomości w trwały zarząd oraz przekazywanie nieruchomości na cele szczególne.

Rozdział drugi to gospodarowanie zasobami gminy: formy organizacyjno prawne przedsiębiorstw lokalnych, istota umów w gospodarce komunalnej, publiczna współpraca między jednostkami samorządu terytorialnego oraz nadzór nad gospodarką komunalną.

Rozdział trzeci to studium przypadku: charakterystyka miasta Zabrza, zasoby mieszkaniowe Zabrza, system gospodarowanie zasobem mieszkaniowym Zabrza oraz ocena realizacji programu gospodarowania zasobem mieszkaniowym.

Całość opracowania powstała w oparciu o literaturę fachową, artykuły prasowe, akty prawne oraz źródła ze stron WWW.

Motywowanie w zakładzie budżetowym

Wstęp 2

Rozdział I. Istota i pojęcie motywacji 4
1.1. Ujęcie definicyjne motywacji i systemu motywowania 4
1.2. Model motywacji pracowników 7
1.3. Teorie motywacji 13
1.4. Nowoczesne koncepcje motywowania 19
1.5. Metody diagnozowania systemu motywowania 25

Rozdział II. Płace jako instrument oddziaływania motywacyjnego 31
2.1. Pojęcie płacy i systemu wynagradzania 31
2.2. Funkcje płac 36
2.3. Zasady motywacji płacowej 38
2.4. Uwarunkowania systemu wynagradzania 42
2.5. Strategiczne pojmowanie motywacji płacowej 46

Rozdział III. Motywowanie w zakładzie budżetowym. Motywacja płacowa w Wojewódzkim Urzędzie Pracy w Warszawie 48
3.1. Charakterystyka Zakładu 48
3.2. Charakterystyka systemu wynagrodzeń 52
3.2.1. Składniki płac 52
3.2.2. Struktura rocznego planu finansowego 54
3.2.3. Struktura zakładowego funduszu świadczeń socjalnych 54
3.2.4. Realizacja innych funkcji personalnych 55
3.3. Metodyka badan, narzędzia, teza, uzasadnienie doboru próby badawczej 56
3.4. Jakość i zadowolenie z pracy w opinii pracowników 58
3.5. Wyniki badań 63

Zakończenie 65
Bibliografia 67
Spis rysunków, tabel i wykresów 70
Załącznik 71

Wstęp

W warunkach gospodarki rynkowej przedsiębiorstwa są nastawione na efektywność oraz podnoszenie jakości pracy. Tak określone cele przedsiębiorstw możliwe są do zrealizowania poprzez właściwe postawy pracowników. Szczególną rolę w tworzeniu odpowiednich postaw pracowników pełnią skuteczne i efektywne systemy wynagradzania, motywujące pracowników do podnoszenia kwalifikacji, wzrostu efektywności pracy oraz poprawy jakości realizowanych zadań.

Motywacyjność systemów wynagrodzeń zależy od przyjętych zasad kształtowania wynagrodzeń. Zasady te powinny gwarantować możliwość różnicowania wynagrodzeń z jednej strony stosownie do wkładu pracy, określonego poprzez stopień trudności pracy na stanowisku i niezbędne kompetencje pracownika do jej wykonywania, a z drugiej- odpowiednio do uzyskiwanych efektów pracy przez przedsiębiorstwo, komórkę organizacyjną i poszczególnych pracowników.

W związku z powyższym celem niniejszej pracy było omówienie problematyki motywacji i płacy jako instrumentu motywacyjnego na przykładzie Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Warszawie.

Praca składa się z trzech rozdziałów. Dwa pierwsze rozdziały stanowią rozważania teoretyczne, natomiast rozdział trzeci to empiryczna część niniejszej pracy.

W rozdziale pierwszym ukazano istotę i pojęcie motywacji. Na wstępie przedstawiono ujęcie definicyjne motywacji i systemu motywowania. Następnie omówiono model motywacji pracowników, teorie motywacji, nowoczesne koncepcje motywowania oraz metody diagnozowania systemu motywowania.

W rozdziale drugim ukazano pojęcie płacy jako instrument oddziaływania motywacyjnego. Rozważania rozpoczęto od zdefiniowania pojęcia płacy i systemu wynagradzania. Następnie omówiono funkcje płac oraz zasady motywacji płacowej. W rozdziale drugim omówiono także uwarunkowania systemu wynagradzania oraz strategiczne pojmowanie motywacji płacowej.

W rozdziale trzecim przeprowadzono badania własne na temat motywowania w zakładzie budżetowym. Analizie poddano Wojewódzki Urząd Pracy w Warszawie. Rozważania rozpoczęto od ogólnej charakterystyki badanego zakładu budżetowego. Następnie dokonano charakterystyki systemu wynagrodzeń, z uwzględnieniem składników płac, struktury rocznego planu finansowego, struktury zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, oraz realizacji innych funkcji personalnych. Po dokonaniu wstępnej charakterystyki zakładu budżetowego, przystąpiono do przeprowadzenia badań własnych systemu motywacji płacowej badanej jednostki. W tym celu opracowano i przedstawiono metodykę badań, narzędzia oraz zaprezentowano tezę. Następnie – na podstawie opracowanego kwestionariusza ankiety – przeprowadzono badanie ankietowe wśród pracowników Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Warszawie. Wyniki badań pozwoliły na wysnucie odpowiednich wniosków na temat motywacji w zakładzie budżetowym.

Praca została napisana w oparciu o dostępną literaturę fachową, raporty i artykuły zamieszczone w prasie i w internecie oraz w oparciu o aktualne akty normatywne i prawne. Ponadto w pracy wykorzystano materiały wewnętrzne Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Warszawie.

Mienie gminne na przykładzie gminy Świdnik

Wstęp 2

Rozdział I. Ustrój samorządu terytorialnego 4
1.1. Istota samorządu – kontrowersje wokół problematyki samorządowej 4
1.2. Miejsce gminy w samorządzie terytorialnym 9
1.3. Podstawy prawne gospodarki budżetowej samorządu terytorialnego 11
1.4. Źródła zasilania zewnętrzne i wewnętrzne budżetów samorządowych 14
1.5. Zasady opracowywania, uchwalania i wykonania budżetów JST 17

Rozdział II. Gmina jako podmiot mienia publicznego 23
2.1. Pojęcie i klasyfikacja mienia publicznego 23
2.2. Organy i kompetencje gminy 25
2.3. Pochodzenie mienia gminnego 31
2.4. Sposoby dysponowania mieniem 36
2.5. Związek między mieniem gminnym i zadaniami gminy 37

Rozdział III. Dochody z majątku gminy 40
3.1. Pojęcie dochodów z majątku gminy 40
3.2. Dochody z wynajmu bądź wydzierżawienia nieruchomości, lokali i przedmiotów majątkowych 43
3.2.1. Dochody ze sprzedaży majątku gminy 43
3.2.2. Odsetki od środków finansowych 46
3.2.3. Odsetki od pożyczek udzielanych przez gminę 48
3.2.4. Wpłaty z zysku od przedsiębiorstw komunalnych 50

Rozdział IV. Analiza mienia w Gminie Świdnik 52
4.1. Ogólna charakterystyka Gminy Świdnik 52
4.2. Informacja o stanie mienia Gminy Świdnik 53
4.3. Zestawienie zbiorcze majątku Gminy Świdnik 55
4.4. Dochody z majątku Gminy Świdnik 60

Zakończenie 63
Bibliografia 65
Spis rysunków, wykresów i tabel 70

Wstęp

Gmina jest podstawową jednostką samorządu terytorialnego. Do zakresu jej działania należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Można powiedzieć, że gmina wyposażona w majątek ma możliwości rozwijania działalności gospodarczej służącej ogółowi mieszkańców i spełniania ich oczekiwań. Podmiotowość gminy przemawia za wyposażeniem tej wspólnoty w możliwość nabywania i zbywania mienia.

W świetle postanowień ustawy o samorządzie gminnym – własność i inne prawa majątkowe należące do poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, jak też mienie innych komunalnych osób prawnych (w rym przedsiębiorstw i spółek jednoosobowych) stanowią mienie komunalne. Mienie komunalne służyć ma przede wszystkim jednostkom samorządu terytorialnego do realizacji zadań przypisanych ustawami.

Problematyka własności komunalnej w Polsce nadal są na etapie kształtowania, również w wymiarze ustrojowym. Wiąże się to nie tylko z kwestią dostosowania krajowych instrumentów prawnych do ustawodawstwa Unii Europejskiej, ale przede wszystkim z koniecznością usytuowania ustrojowego omawianych zagadnień. W związku z powyższym celem niniejszej pracy było przybliżenie problematyki mienia gminnego oraz dochodów z majątku gminy.

Rozważania zawarto w czterech rozdziałach, gdzie trzy pierwsze rozdziały stanowią rozważania teoretyczne, natomiast rozdział czwarty to empiryczna część niniejszej pracy.

W rozdziale pierwszym ukazano ustrój samorządu terytorialnego. Na wstępie rozważań przedstawiono istotę samorządu, wskazując na kontrowersje wokół problematyki samorządowej. Następnie wskazano miejsce gminy w samorządzie terytorialnym oraz podstawy prawne gospodarki budżetowej samorządu terytorialnego. W rozdziale pierwszym omówiono także wewnętrzne i zewnętrzne źródła zasilania budżetów samorządowych oraz zasady opracowywania, uchwalania i wykonywania budżetów jednostek samorządu terytorialnego.

W rozdziale drugim przedstawiono gminę jako podmiot mienia publicznego. Na wstępie zdefiniowano pojęcie mienia publicznego oraz jego klasyfikacje. Następnie omówiono organy i kompetencje gminy a także pochodzenie mienia gminnego. W kolejnych częściach rozdziału drugiego przedstawiono sposoby dysponowania mieniem oraz związek między mieniem gminnym a zadaniami gminy.

W rozdziale trzecim ukazano dochody z majątku gminy. Na wstępie tego rozdziału zdefiniowano pojęcie dochodów z majątku gminy. Następnie omówiono dochody z wynajmu bądź wydzierżawienia nieruchomości, lokali i przedmiotów majątkowych, z uwzględnieniem dochodów ze sprzedaży majątku gminy, odsetek od środków finansowych, odsetek od pożyczek udzielanych przez gminę oraz wpłat z zysku od przedsiębiorstw komunalnych.

W rozdziale czwartym przeprowadzono analizę mienia w Gminie Świdnik. Badania rozpoczęto od ogólnej charakterystyki Gminy Świdnik. Następnie przedstawiono informacje o stanie mienia badanej gminy. Dokonano także zestawienia zbiorczego majątku Gminy Świdnik oraz przebadano dochody z majątku Gminy Świdnik.

Praca została napisana w oparciu o dostępną literaturę fachową, raporty i artykuły zamieszczone w prasie i w internecie oraz w oparciu o aktualne akty normatywne i prawne. Ponadto w pracy wykorzystano materiały wewnętrzne Gminy Świdnik.

Możliwości absorpcji funduszy unijnych przez samorządy

Wstęp 2

Rozdział I. Fundusze unijne w Polsce – możliwości absorpcji przez samorządy 7
1.1. Powstanie, ewolucja i cele funduszy 7
1.1.1. Fundusze przedakcesyjne 12
1.2.2. Fundusze Strukturalne 13
1.2.1. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego 16
1.2.2. Europejski Fundusz Społeczny 19
1.3. Fundusz Spójności 20
1.4. Inicjatywy Wspólnotowe 20
1.4.1. INTERREG 21

Rozdział II. Programy Operacyjne 2004-2006 23
2.1. Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego 24
2.2. Sektorowy Program Operacyjny Transport 24
2.3. Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich 25

Rozdział III. Programy Operacyjne 2007-2013 27
3.1. Regionalne Programy Operacyjne 27
3.2. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 28
3.3. Program Innowacyjna Gospodarka 32
3.4. Program Operacyjny Kapitał Ludzki 38

Zakończenie 42
Bibliografia 48
Spis tabel 50
Spis rysunków 51

Wstęp

Istotą pomocy publicznej jest wspieranie ze środków publicznych określonych przedsiębiorstw, sektorów gospodarki lub regionów. Pomoc publiczna stanowi w Unii Europejskiej istotny element całej polityki konkurencji. Zasada wolnej konkurencji jest nadrzędnym wyznacznikiem polityki pomocowej realizowanej przez Unię Europejską. Ta zasada dominuje zarówno w przypadku pomocy wewnątrz kraju, jak i programów o znaczeniu ogólnoeuropejskim. Pomoc publiczna udzielana przez państwa członkowskie musi pozostawać w zgodzie z czterema zasadami: przejrzystości (łatwość skontrolowania i oszacowania wysokości pomocy), subsydiarności (rozwiązywanie problemów przez organy wspólnotowe dopiero w razie bezskuteczności działania organów państw członkowskich), spójności (dążenie do wyrównywania poziomu życia pomiędzy krajami Unii Europejskiej i regionami Europy), proporcjonalności (dostosowanie wielkości i zakresu pomocy do rangi problemu). Formami pomocy publicznej są: dotacje pieniężne lub rzeczowe – bezpośrednie wydatki z budżetu państwa, władz regionalnych lub lokalnych, preferencje kredytowe, gwarancje kredytowe, preferencje podatkowe, zakupy akcji firmy z funduszy państwowych, sprzedaż towarów poniżej ceny rynkowej jako pomoc dla odbiorcy, finansowanie przez państwo usług związanych z kontraktem.

Pomoc publiczna zaoferowana w Polsce ze środków UE kieruje się tymi samymi zasadami. Warto nadmienić, że jest ona skierowana głownie do małych i średnich przedsiębiorstw jako grupy firm, która ma największy wpływ na tempo wzrostu gospodarczego. Filozofia programów pomocowych w okresie przedakcesyjnym oraz pierwszym okresie po akcesji narodziła się w momencie przyjmowania nowych państw do Unii Europejskiej w celu wyrównania szans nowych członków w zakresie sprostania wolnej konkurencji. Programy pomocowe funkcjonujące w Polsce koncentrują się na kilku zasadniczych obszarach, z których najważniejsze to: finansowanie małych i średnich przedsiębiorstw, finansowanie rolnictwa, finansowanie infrastruktury komunalnej i transportowej.

Część środków finansowych wydatkowana na te programy pochodzi z Unii Europejskiej, a część z budżetu państwa. Szczególnie pomoc dla dużych przedsiębiorstw musi być uwarunkowana specjalnymi ograniczeniami, które w praktyce zawężają się do wymagań dotyczących utrzymania zatrudnienia na odpowiednim poziomie, odpowiednich nakładów inwestycyjnych oraz ingerencji w środowisko naturalne.

Zmiany w zakresie i formach pomocy publicznej dla przedsiębiorstw w krajach UE, podążają za tendencjami wyznaczonymi przez zalecenia Unii Europejskiej. Umiędzynarodowienie regulacji dotyczących pomocy publicznej jest konsekwencją tworzenia jednolitego europejskiego rynku; pomoc publiczna ma bowiem kluczowe znaczenie dla warunków wolnej konkurencji pomiędzy przedsiębiorstwami pochodzącymi z różnych krajów.

Zasady ochrony uczciwej konkurencji zostały zapisane już w Traktacie Rzymskim z 1957 roku i doprecyzowane w Jednolitym Akcie Europejskim z 1987 roku, który w art. 92-94 stwierdza, że do kompetencji Unii Europejskiej należy kontrola ustawodawstwa poszczególnych krajów w zakresie odnoszącym się do pomocy publicznej na rzecz przedsiębiorstw. Zasady udzielania przez poszczególne kraje pomocy dla przedsiębiorstw muszą więc zostać zaakceptowane przez inne kraje UE i samą Komisję Europejską.

Analiza regulacji pomocy publicznej dla przedsiębiorstw przez UE leży poza zakresem niniejszej pracy, jednakże warto wskazać na pewne tendencje możliwe do zaobserwowania od początku lat 90.:

  1. Pomoc publiczna dla przedsiębiorstw (mierzona jako stosunek jej wielkości do łącznego PKB krajów UE) stopniowo maleje;
  2. Podejmowane są próby eliminowania tych form pomocy, które uznawane są za szkodzące zasadom wolnej konkurencji;
  3. Formułowane i uruchamiane są nowe formy pomocy o bardziej skoncentrowanym charakterze, zorientowane głównie na wspieranie innowacji technologicznych, rozwój finansowania przedsięwzięć o podwyższonym stopniu ryzyka, wsparcie restrukturyzacji obszarów zanikającego przemysłu oraz stymulowanie powstania nowych firm;
  4. Kraje UE muszą dostosowywać formy interwencji publicznej w gospodarce do norm ustanawianych przez Komisję Europejską; w zakresie pomocy dla przedsiębiorstw podstawową zasadą jest podporządkowanie jej polityce makroekonomicznej tak, aby pomoc ta miała charakter przejściowy i nie miała skutków w postaci trwałych zmian warunków konkurencyjnych.

Jak wskazują dane dotyczące publicznej pomocy w Unii Europejskiej, pomiędzy poszczególnymi krajami istnieje rozpiętość w rozmiarach tej pomocy.

Ciekawym przykładem są Włochy, które należą do krajów przeznaczających na pomoc dla przedsiębiorstw ponad dwa razy więcej środków, niż wynosi średnia dla krajów UE. Kontrast ten jest jeszcze bardziej widoczny, gdy porówna się wydatki na pomoc publiczną na jednego zatrudnionego w przemyśle we Włoszech z wydatkami, na przykład, w Wielkiej Brytanii.

Ogólnoeuropejska tendencja do ograniczania wielkości pomocy publicznej oraz specyficzne dla Włoch problemy z finansowaniem długu publicznego oznaczają, że kraj ten będzie zmuszony zmniejszyć ilość środków przeznaczonych na pomoc dla przedsiębiorstw. Ponadto, środki te będą musiały być kierowane do bardzo konkretnych odbiorców i być efektywniej wykorzystane. W odniesieniu do pomocy publicznej UE posługuje się następującymi terminami: pomoc adresowana horyzontalnie, to znaczy udzielana ze względu na jej funkcjonalność dla rozwoju całej gospodarki; pomoc partykularna, czyli taka, której odbiorcą są tylko wyodrębnione sektory gospodarki; pomoc adresowana regionalnie, to znaczy trafiająca do przedsiębiorstw zlokalizowanych na określonym terenie.

Zalecenia UE oparte są na przekonaniu, że pomoc publiczna powinna być adresowana horyzontalnie lub regionalnie, ponieważ w ten sposób można łatwiej osiągnąć długookresową stabilność rozwoju. Istotne jest też unikanie pomocy udzielanej ad hoc, pod wpływem żądań branż lub przedsiębiorstw znajdujących się w kryzysie. Lepiej jest przeznaczyć skąpe środki publiczne na poprawę ogólnych warunków gospodarowania, w tym na badania i rozwój.

Takie założenia są korzystne dla MSP Pomoc dla małych tudzież średnich przedsiębiorstw zaliczana jest do horyzontalnych działań (ogólnych), ponieważ tempo powstawania małych i średnich przedsiębiorstw ma kluczowe znaczenie dla długookresowej dynamiki gospodarczej.

Pod względem wielkości pomocy dla MSP wśród krajów UE przewodzą Belgia, Grecja i Hiszpania. Wiochy znajdują się w pobliżu europejskiej średniej. W literaturze dotyczącej pomocy finansowej państwa, wyróżniane są następujące jej typy: subwencje, ulgi podatkowe, przejęcie udziałów kapitałowych, pożyczki na korzystnych warunkach, gwarancje.

Subwencja to bezpośrednie przekazanie przedsiębiorstwu pewnej ilości środków finansowych. Subwencje są zazwyczaj związane z ilością produkowanych dóbr lub zużytych czynników produkcji. Chociaż podlegają one opodatkowaniu, Komisja Europejska całkowitą ich wielkość uznaje za pomoc publiczną.

Ulgi podatkowe nie wiążą się z bezpośrednim transferem środków pieniężnych do przedsiębiorstw. Mogą być mierzone bezpośrednio jako zmniejszenie wpływów do budżetu państwa. Istnieją dwa typy ulg podatkowych: zmniejszenie stawek podatkowych (np. redukcja stawek podatku dochodowego, wyłączenie spod opodatkowania, zmniejszone stawki ubezpieczeń społecznych, itp.), odroczenie opodatkowania (np. zezwolenie na tworzenie rezerw zwolnionych z opodatkowania; przyśpieszona amortyzacja, itp.).

Przejęcie (lub objęcie) udziałów kapitałowych jest zaliczane do pomocy finansowej, gdyż zazwyczaj państwo czyni to w stosunku do przedsiębiorstw przynoszących straty lub będących w kryzysie. Oszacowanie wielkości pomocy tego typu jest trudne. Komisja Europejska zaleca mierzenie jej za pomocą kalkulacji wartości dywidendy, z której rezygnuje państwo, lub kalkulacji różnicy pomiędzy rzeczywistą wielkością dywidendy a jej hipotetyczną wielkością, gdyby została wypłacona na warunkach rynkowych.

Pożyczki na korzystnych warunkach są udzielane przez państwo lub agencje publiczne, które udzielają ich na warunkach korzystniejszych niż rynkowe. Wielkość tak udzielanej pomocy jest obliczana jako różnica pomiędzy kosztami pożyczki na warunkach rynkowych a kosztami obsługi pożyczki udzielanej przez instytucje publiczne.

Gwarancja oznacza przejęcie przez państwo całkowitej lub częściowej odpowiedzialności za wypłacalność pożyczkobiorcy. Kalkulacja wartości pomocy tego typu jest trudna, gdyż powinna ona być mierzona jako wielkość premii za ryzyko niewypłacalności, której pożyczkobiorca nie płaci pożyczkodawcy. Wielkość tej premii jest trudna do obliczenia.

Kraje UE różnią się między sobą pod względem form, w jakich udzielana jest w nich pomoc przedsiębiorstwom.

Innym sposobem klasyfikacji pomocy państwa dla małych oraz średnich przedsiębiorstw, jest udzielana pomoc. Chodzi tu o rozróżnienie pomiędzy selekcyjną podstawą udzielania pomocy, a „automatycznym” rozdziałem funduszy pomiędzy potencjalnych beneficjantów. Kryteria selekcyjne wiążą dostęp do środków publicznych ze spełnieniem pewnych obiektywnych kryteriów uzupełnionych o wymogi dotyczące właściwego zachowania przedsiębiorstw niezbędnych dla uzyskania pomocy.

W niniejszej pracy podjęto podjęto próbę ukazania możliwości absorpcji funduszy unijnych przez samorządy. Taki też był zasadniczy cel opracowania.

Praca składa się z trzech rozdziałów:

Rozdział pierwszy to powstanie, ewolucja i cele funduszy: powstanie, ewolucja i cele funduszy, Fundusz Spójności, Inicjatywy Wspólnotowe.

Rozdział drugi to Programy Operacyjne 2004-2006: Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego, Sektorowy Program Operacyjny Transport, Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich.

Rozdział trzeci to Programy Operacyjne 2007-2013: Regionalne Programy Operacyjne, Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, Program Innowacyjna Gospodarka, Program Operacyjny Kapitał Ludzki.

Całość opracowania powstała w oparciu o literaturę fachowa, artykuły prasowe, akty prawne oraz źródła ze stron WWW.

Kształtowanie wizerunku jednostki samorządu terytorialnego

WSTĘP 2

ROZDZIAŁ I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PUBLIC RELATIONS 4
1.1. Istota i funkcje public relations 4
1.2. Historia public relations 9
1.3. Zakres działań public relations 15
1.4. Komunikacja a public relations 19

ROZDZIAŁ II. RÓŻNE ASPEKTY KSZTAŁTOWANIA WIZERUNKU W ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ 25
2.1. Wizerunek a tożsamość 25
2.2. Misja 33
2.3. Wizja 38
2.4. Znaczenie badań dla budowy wizerunku 40

ROZDZIAŁ III. KSZTAŁTOWANIE WIZERUNKU GMINY KOZIENICE NA PODSTAWIE PRACY URZĘDU GMINY 46
3.1. Ogólna charakterystyka gminy Kozienice 46
3.2. Czynniki kształtujące kulturę obsługi w Urzędzie Gminy Kozienice oraz problemy w obsłudze interesanta 52
3.3. Badanie ankietowe wizerunku Urzędu Gminy Kozienice oraz jakości obsługi interesantów 55
3.4. Możliwości poprawy kultury obsługi interesantów w Urzędzie Gminy Kozienice 60

ZAKOŃCZENIE 67
BIBLIOGRAFIA 69
SPIS ZDJĘĆ 72
SPIS WYKRESÓW 73
SPIS TABEL 74
SPIS RYSUNKÓW 75
ANEKS 76

WSTĘP

Polska administracja państwowa i samorządowa znajduje się pod wpływem przemian. Pojawiają się nowe problemy, zmagania z konkurencją – wszystko to wymaga od urzędników wiedzy i autorytetu. Najlepsze gminy korzystają z doświadczeń biznesu, dbają o wizerunek, marketing, pytają mieszkańców o ich potrzeby. Zwycięzcy w wyborach, osoby zaufania publicznego stosują zasady public relations, aby zyskać przychylność wyborców i podnieść prestiż urzędu. Zmiany oznaczają, że nie wystarczy wypełniać przepisy prawa. Administracji, na równi z przedsiębiorcami, potrzebny jest program i konsekwencja, prowadzące do odrobienia zaniedbań minionych lat. Już nie wystarczy rzetelnie wypełniać obowiązki. Teraz przyszedł czas na rozwój, nowe pomysły prowadzące do sukcesu, zabieganie o aprobatę społeczną i współpracę z mieszkańcami. Brak inicjatywy w tym kierunku ogranicza szanse regionu (miasta), jego rozwój i może doprowadzić do pogarszania warunków życia lokalnych społeczności, przegrywających z sąsiednimi gminami lub konkurencją zagraniczną. Rozwój gminy możliwy jest również za pomocą działań public relations, którego nazwa wywodzi się z promocji masowej, jako element promocji-mix, obecnie coraz częściej jest uważany za samodzielną dyscyplinę. Najczęściej bywa interpretowany jako tworzenie dobrych relacji między organizacją a społeczeństwem. Typowy public relations obejmuje kreowanie, promowanie i podtrzymywanie pozytywnego wizerunku, opinii o uczciwości i dobrej woli. Organizacje non-profit nie działające dla zysku, także administracja publiczna, w promocji opierają się przede wszystkim na public relations. Działalność public relations i jej rezultaty, to nic innego, jak właśnie zapewnianie wyższego poziomu rozwoju administracji, w sposób specyficzny, bo uwarunkowany dobrą komunikacją, dbaniem o dobrą opinię i współdziałaniem z ludnością.

Celem pracy jest zaprezentowanie zagadnienia kształtowania wizerunku jednostki samorządu terytorialnego na przykładzie gminy Kozienice.

Praca składa się z trzech rozdziałów.

W pierwszym rozdziale zawarta jest ogólna charakterystyka public relations, a więc: istota i funkcje public relations, historia public relations, zakres działań public relations oraz komunikacja a public relations.

W drugim rozdziale przedstawione są różne aspekty kształtowania wizerunku w administracji publicznej, a więc: wizerunek a tożsamość, misja, wizja oraz znaczenie badań dla budowy wizerunku.

W trzecim rozdziale zaprezentowane jest kształtowanie wizerunku gminy Kozienice na podstawie pracy Urzędu Gminy, a więc: ogólna charakterystyka gminy Kozienice, czynniki kształtujące kulturę obsługi w Urzędzie Gminy Kozienice oraz problemy w obsłudze interesanta, badanie ankietowe wizerunku Urzędu Gminy Kozienice oraz jakości obsługi interesantów, możliwości poprawy kultury obsługi interesantów w Urzędzie Gminy Kozienice.

Administracja publiczna, a zwłaszcza jednostki samorządu terytorialnego (JST) nie mogą prawidłowo funkcjonować bez określenia wizji rozwoju terenów przez nie administrowanych, opracowanie której wymaga bazowania na wynikach starannie przeprowadzonej analizy SWOT. Dokładne rozpoznanie warunków funkcjonowania oraz posiadanych zasobów umożliwia prawidłowe sformułowanie celów oraz ustalenie optymalnego scenariusza rozwoju. Nie mniej istotna jest rola JST w tworzeniu warunków dla aktywności gospodarczej na administrowanych przez nie terenach. Proces transformacji systemowej w Polsce, pogłębiony reformą administracyjną, spowodował zmianę sposobu zarządzania państwem, jego regionami oraz społecznościami lokalnymi. Organy administracji publicznej (zarówno rządowej jak i samorządowej), pragnąc zaspokoić oczekiwania obywateli, zmuszone są postrzegać społeczeństwo poprzez pryzmat jego potrzeb. Zmiany zachodzące w działalności społeczno-gospodarczej bezpośrednio wpływają na zjawiska rynkowe, skłaniając pracowników administracji publicznej do poszukiwania skutecznych sposobów działania w sferze obsługi rynku, podporządkowanych zaspokajaniu i celowemu kształtowaniu potrzeb społecznych. Forma i zasięg oddziaływania poszczególnych szczebli administracji publicznej są zróżnicowane i uzależnione od przyznanych im kompetencji. Dlatego też dla organów administracji państwowej kluczowym zagadnieniem jest podejmowanie prawidłowych decyzji, a jest to możliwe tylko w warunkach posiadania jak najdokładniejszych informacji.

Instrumenty wspierania rozwoju lokalnego na przykładzie gminy Andrespol

Wstęp 2

Rozdział I. Pojęcie rozwoju lokalnego, podstawowe teorie, czynniki i zasady 4
1.1. Istota rozwoju lokalnego 4
1.2. Geneza rozwoju lokalnego 10
1.3. Ogólne cechy rozwoju lokalnego 11
1.4. Cele, czynniki oraz bariery rozwoju lokalnego 12
1.5. Mierniki rozwoju lokalnego 18
1.6. Podstawowe teorie rozwoju lokalnego 28
1.7. Rola samorządu terytorialnego w rozwoju lokalnym 36

Rozdział II. Instrumenty wspierające rozwój lokalny 40
2.1. Instrumenty finansowe 40
2.2. Instrumenty instytucjonalne 43
2.3. Instrumenty infrastruktury technicznej i społecznej 47
2.4. Instrumenty niematerialne (informacyjne) oraz organizacyjno-prawne 48
2.5. Instrumenty planistyczne 50
2.6. Instrumenty wspierania innowacyjności i przedsiębiorczości 59
2.7. Instrumenty informacyjno – promocyjne 63
2.8. Specjalne strefy ekonomiczne 64
2.9. Euroregiony 65

Rozdział III. Instrumenty wspierające rozwój gminy Andrespol 66
3.1. Historia gminy Andrespol 66
3.2. Charakterystyka gminy Andrespol 68
3.2.1. Położenie 68
3.2.2. Środowisko naturalne 69
3.2.3. Turystyka 72
3.2.4. Infrastruktura techniczna 72
3.2.5. Sfera społeczna 76
3.3. Podstawowe instrumenty rozwoju gminy Andrespol 79
3.4. Lokalna przedsiębiorczość 83
3.5. Szanse i zagrożenia rozwoju gminy 85
3.6. Ocena działalności gminy we wspieraniu rozwoju lokalnego 87

Zakończenie 89
Bibliografia 94
Spis fotografii i tabel 98

Wstęp

Polska jest państwem, w którym znaczna część władztwa publicznego realizowana jest przez organy samorządu terytorialnego. Samorząd terytorialny z istoty swej jest prawnie wyodrębnionym w ramach struktur jednolitego ustrojowo państwa związkiem zamieszkałego na określonym terytorium społeczeństwa, powołanym dla wykonywania zadań publicznych. Ustawowe (a nawet konstytucyjne) podstawy funkcjonowania samorządu terytorialnego powodują także, że oprócz określonych zadań jest on również wyposażany przez państwo w środki (prawne i materialne) umożliwiające realizację tych zadań. Podmiotem samorządu jest z mocy prawa cała społeczność zamieszkująca na danym obszarze. Społeczność ta nie może oczywiście in gremio sprawować bieżącej władzy. Zatem powołuje ona w drodze demokratycznych wyborów organy, których racją funkcjonowania jest wykonywanie zadań publicznych.

Struktury i kompetencje samorządu terytorialnego w Polsce funkcjonują na postawie Konstytucji oraz ustaw ustanawiających poszczególne szczeble samorządu. Najstarszy jest, istniejący od 1990 roku, samorząd gminny. Gminy o statusie jednostek samorządu terytorialnego powstały w roku 1990 w efekcie prostego przekształcenia istniejących uprzednio gmin, będących elementem jednolitego systemu terenowych organów administracji państwowej. Zadania publiczne realizowane przez gminę zakreślone są przez odpowiednie przepisy bardzo szeroko. Wiele spośród nich ma przy tym aspekty lub skutki odnoszące się do przestrzeni.

W niniejszej pracy podjęto próbę ukazania istoty instrumentów wspierania rozwoju lokalnego na przykładzie gminy Andrespol. Taki też był cel zasadniczy opracowania.

Praca składa się z trzech rozdziałów:

Rozdział pierwszy to pojęcie rozwoju lokalnego, podstawowe teorie, czynniki i zasady: istota rozwoju lokalnego, geneza rozwoju lokalnego, ogólne cechy rozwoju lokalnego, cele, czynniki oraz bariery rozwoju lokalnego, mierniki rozwoju lokalnego oraz podstawowe teorie rozwoju lokalnego i rola samorządu terytorialnego w rozwoju lokalnym.

Rozdział drugi instrumenty wspierające rozwój lokalny: instrumenty finansowe, instrumenty Instytucjonalne, instrumenty infrastruktury technicznej i społecznej, instrumenty niematerialne (informacyjne), instrumenty organizacyjno-prawne oraz instrumenty planistyczne, instrumenty wspierania innowacyjności i przedsiębiorczości, instrumenty informacyjno – promocyjne, specjalne strefy ekonomiczne, euroregiony.

Rozdział trzeci to instrumenty wspierające rozwój gminy Andrespol: historia gminy Andrespol, charakterystyka gminy Andrespol, podstawowe instrumenty rozwoju gminy Andrespol, lokalna przedsiębiorczość, szanse i zagrożenia rozwoju gminy, ocena działalności gminy we wspieraniu rozwoju lokalnego.

Całość opracowania powstała w oparciu o literaturę fachową, artykuły prasowe, akty prawne oraz źródła ze stron WWW i materiały wewnętrzne Gminy Andrespol.

Kierunki rozwoju miasta Skierniewice

Wstęp 2

I. Planowanie i zarządzanie strategiczne w samorządzie terytorialnym 6
1. Pojęcie planowania i zarządzania strategicznego 6
2. Strategia jako narzędzie stymulowania rozwoju 12
3. Rodzaje planów i programów lokalnych 16
4. Metody prac nad strategią 22
5. Zarządzanie rozwojem gminy 25

II. Charakterystyka Skierniewic 29
1. Ogólna charakterystyka Skierniewic 29
2. Uwarunkowania Rozwoju Miasta Skierniewice 30
3. Bariery rozwoju miasta 30
4. Główne kierunki rozwoju miasta 30
5. Postęp prac nad strategią 30

III. Podsumowanie 31

Bibliografia 49
Spis tabel 51
Spis wykresów 52
Załącznik I 53
Załącznik I 60
Wstęp

Początki samorządu sięgają czasów odległych, jego najprostsze formy istniały już we wcześniejszych okresach życia państwowego, ale „samorząd jako pojęcie prawne dopiero wtedy powstał, gdy stosunek panującego w państwie absolutnym do podwładnych ze stosunku władzy zaczął się zmieniać w stosunek prawny, gdy jednostka fizyczna poza prawami prywatnymi poczęła nabywać prawa publiczne, stała się podmiotem prawa.

Przełomowe wtedy znaczenie dla powstania współczesnego samorządu miał upadek ustroju feudalnego w jego najbardziej autorytarnej formie monarchii absolutnej oraz zniesienie społeczeństwa stanowego, którego przeważająca większość – chłopi poddani, przypisani do ziemi feudała (glebae adscripti), czyli pańszczyźniani – była pozbawiona praw obywatelskich; posiadała je jedynie szlachta. Również prawa człowieka były w ustroju feudalnym nierówne, zależały od stanu; za to samo przewinienie inny był wymiar kary łagodniejszy dla szlachcica, a inny, niepomiernie surowszy dla chłopa pańszczyźnianego czy mieszczanina. Zniesienie poddaństwa chłopów oznaczało powstanie społeczeństwa obywatelskiego, w którym wszyscy ludzie są wolni i równi wobec prawa, są obywatelami, czyli sobie równi bez względu na pochodzenie, majątek, religię czy narodowość. Oznaczało to zarazem początek ustroju demokracji obywatelskiej i państwa prawa, w którym wola narodu, a nie jednostki (monarchy) jest źródłem prawa i władzy politycznej.

Powstanie społeczeństwa obywatelskiego wiąże się z rewolucją francuską (1789 r.), z obaleniem państwa absolutnego, autorytarnego i wyłonieniem się na jego gruzach państwa konstytucyjnego, demokratycznego i samorządnego. Wtedy dopiero powstały prawne i ustrojowe przesłanki dla powstania współczesnego samorządu jako zdecentralizowanej formy administracji publicznej. Decentralizacja znaczy więc tyle, co samorząd. Innym doniosłym czynnikiem, który odegrał istotną rolę w powstaniu samorządu i rozwoju jego form oraz spowodował rozwarstwienie ekonomiczne społeczeństwa obywatelskiego, ujawniając konflikty interesów pomiędzy jego warstwami i grupami – była rewolucja przemysłowo-techniczna.

W wyniku tego złożonego procesu historycznego dokonywał się rozwój samorządu, który w połowie XIX w. przyjął postać dwojakich związków (korporacji) publicznoprawnych, a mianowicie: terytorialnych o charakterze lokalnym i nieterytorialnych o charakterze specjalnym. Istota wszystkich tych form samorządu jest taka sama: stanowią one zdecentralizowaną formę administracji publicznej, czyli państwowej. Wszystkie te formy samorządu z mocy ustawy wyposażone są we władztwo administracyjne, czyli zdolność do wykonywania zadań publicznych, inaczej -stanowienia aktów władczych w różnych dziedzinach życia społecznego.

W sferze administracji lokalnej i regionalnej jest to samorząd terytorialny. W ramach tej formy samorządu, społeczność gminna i powiatowa, zwana inaczej lokalną wspólnotą samorządową oraz społeczność województwa, tworząca regionalną wspólnotę samorządową, otrzymują w drodze ustawy określony zakres zadań publicznych, które dotąd wykonywały organy administracji rządowej. Państwo deleguje owe zadania publiczne na samorząd terytorialny w przekonaniu, że administracja samorządowa wykona je lepiej i efektywniej, niż scentralizowana i zbiurokratyzowana administracja rządowa. „Centralizm i biurokratyzm – pisał przed laty prof. Maurycy Jaroszyński – tkwią korzeniami swymi w samej organizacji państwa. Dlatego skuteczną przeciwwagę i lekarstwo na nie można znaleźć jedynie w odpowiednim ukształtowaniu ustroju państwowego. Chodzi po prostu o decentralizację. I właśnie samorząd jest tą odmianą administracji publicznej (a więc państwowej), przez którą w państwie naszych czasów urzeczywistnia się najlepiej i najskuteczniej idea decentralizacji. Dwie jego zasadnicze cechy posiadają znaczenie rozstrzygające: po pierwsze – samorząd polega na uniezależnieniu (oczywiście w określonych prawem granicach) czynników lokalnych od organów centralnych, przez co przeciwdziała nadmiernej centralizacji; po wtóre – samorząd w swojej organizacji uwzględnia w najszerszej mierze czynnik obywatelski, powołując go do decydowania o sprawach publicznych, co jest najlepszym hamulcem nadmiernego biurokratyzmu.

W sferze ekonomicznej wyrazem decentralizacji administracji państwowej jest samorząd gospodarczy, zorganizowany w postaci izb rolniczych, przemysłowo-handlowych, rzemieślniczych i innych. Zakres zadań publicznych, przyznanych wymienionym izbom, ich powszechny i obligatoryjny charakter -wszystko to jest miarą decentralizacji administracji państwowej w dziedzinie gospodarczej; jest wyrazem zaufania państwa do zorganizowanego w izbach czynnika obywatelskiego, bardziej niż administracja rządowa kompetentnego i sprawniejszego w rozwiązywaniu lokalnych bądź regionalnych problemów rolnictwa, przemysłu, handlu i rzemiosła, a także turystyki i innych dziedzin życia gospodarczego.

W Europie – w procesie historycznego doświadczenia poszczególnych państw – wykształciły się dwa modele izb gospodarczych, a mianowicie: samorządowy o obligatoryjnym charakterze członkostwa, zwany inaczej francuskim i stowarzyszeniowy o dobrowolnym charakterze członkostwa, zwany inaczej anglosaksońskim. Tylko izby samorządowe modelu francuskiego jako korporacje publicznoprawne z mocy ustawy posiadają obligatoryjny charakter członkostwa, a tym samym i powszechny; obejmują one bowiem wszystkich przedsiębiorców danej dziedziny gospodarki, działających na obszarze jurysdykcji danej izby, bez względu na ich wolę. Natomiast izby gospodarcze typu stowarzyszeń jako korporacje prywatnoprawne nie posiadają ani obligatoryjnego, ani powszechnego charakteru członkostwa; działają one w praktyce jako mniej lub więcej elitarne organizacje zawodowe różnych grup interesu – bez władztwa administracyjnego.

Wyrazem decentralizacji administracji państwowej jest również samorząd zawodowy, oparty na wspólnocie zawodowej i zorganizowany w postaci izb lekarskich, aptekarskich, adwokackich i innych. Izby te, z jednej strony chronią określone zawody, zwane zawodami zaufania publicznego, które – ze względu na dobro społeczne – wymagają najwyższych kwalifikacji merytorycznych i moralnych, a z drugiej, wykonują określone ustawą zadania publiczne, które owe wspólnoty zawodowe – w interesie własnym i społecznym – wykonują bardziej kompetentnie niż zbiurokratyzowana administracja rządowa. Izby samorządu zawodowego jako korporacje publicznoprawne mają szeroki zakres zadań i obligatoryjny charakter członkostwa.

We współczesnym zatem państwie demokracji obywatelskiej, zwanym inaczej demokratycznym państwem prawa, administracja samorządowa i administracja rządowa stanowią jedynie różne formy administracji publicznej, czyli państwowej; ta pierwsza jest formą zdecentralizowaną i realizuje zadania publiczne o charakterze lokalnym i częściowo regionalnym (samorząd terytorialny) lub regionalnym (samorząd gospodarczy i zawodowy). Inaczej mówiąc, samorząd we wszystkich wymienionych formach stanowi wyraz zdecentralizowanej administracji publicznej, czyli państwowej. Natura „państwowa” samorządu wynika stąd, iż „poza państwem nie ma miejsca na samorząd, bo poza państwem nie ma zadań publicznych. Natomiast w państwie samym, w obrębie jego organizacji, jest dla samorządu miejsce i to bardzo poczesne. Toteż samorząd musiał się stać i stał się rzeczywiście organem państwa […nie rządu!].

W niniejszej pracy podjęto próbę ukazania istoty planowania i zarządzania strategicznego w samorządzie terytorialnym. Taki też był zasadniczy cel opracowania.

Praca składa się z czterech rozdziałów:

Rozdział pierwszy to planowanie i zarządzanie strategiczne w samorządzie terytorialnym: pojecie planowania i zarządzania strategicznego, strategia jako narzędzie stymulowania rozwoju, etapy tworzenia strategii lokalnych, metody prac nad strategią, zarządzanie rozwojem gminy.

Rozdział drugi to charakterystyka Skierniewic: ogólna charakterystyka Skierniewic, uwarunkowania Rozwoju Miasta Skierniewice, bariery rozwoju miasta, główne kierunki rozwoju miasta, postęp prac nad strategią.

Rozdział trzeci stanowi podsumowanie.

Całość opracowania powstała w oparciu o literaturę fachową, artykuły prasowe, akty prawne oraz źródła ze stron WWW i badania własne.

Instrumenty wspierania rozwoju lokalnego na przykładzie gminy Andrespol

Wstęp 2

Rozdział I. Pojęcie rozwoju lokalnego, podstawowe teorie, czynniki i zasady 4
1.1. Istota rozwoju lokalnego 4
1.2. Geneza rozwoju lokalnego 10
1.3. Ogólne cechy rozwoju lokalnego 11
1.4. Cele, czynniki oraz bariery rozwoju lokalnego 12
1.5. Mierniki rozwoju lokalnego 18
1.6. Podstawowe teorie rozwoju lokalnego 28
1.7. Rola samorządu terytorialnego w rozwoju lokalnym 36

Rozdział II. Instrumenty wspierające rozwój lokalny 40
2.1. Instrumenty finansowe 40
2.2. Instrumenty instytucjonalne 43
2.3. Instrumenty infrastruktury technicznej i społecznej 47
2.4. Instrumenty niematerialne (informacyjne) oraz organizacyjno-prawne 48
2.5. Instrumenty planistyczne 50
2.6. Instrumenty wspierania innowacyjności i przedsiębiorczości 59
2.7. Instrumenty informacyjno – promocyjne 63
2.8. Specjalne strefy ekonomiczne 64
2.9. Euroregiony 65

Rozdział III. Instrumenty wspierające rozwój gminy Andrespol 66
3.1. Historia gminy Andrespol 66
3.2. Charakterystyka gminy Andrespol 68
3.2.1. Położenie 68
3.2.2. Środowisko naturalne 69
3.2.3. Turystyka 72
3.2.4. Infrastruktura techniczna 72
3.2.5. Sfera społeczna 76
3.3. Podstawowe instrumenty rozwoju gminy Andrespol 79
3.4. Lokalna przedsiębiorczość 83
3.5. Szanse i zagrożenia rozwoju gminy 85
3.6. Ocena działalności gminy we wspieraniu rozwoju lokalnego 87

Zakończenie 89
Bibliografia 94
Spis fotografii i tabel 98

Wstęp

Polska jest państwem, w którym znaczna część władztwa publicznego realizowana jest przez organy samorządu terytorialnego. Samorząd terytorialny z istoty swej jest prawnie wyodrębnionym w ramach struktur jednolitego ustrojowo państwa związkiem zamieszkałego na określonym terytorium społeczeństwa, powołanym dla wykonywania zadań publicznych. Ustawowe (a nawet konstytucyjne) podstawy funkcjonowania samorządu terytorialnego powodują także, że oprócz określonych zadań jest on również wyposażany przez państwo w środki (prawne i materialne) umożliwiające realizację tych zadań. Podmiotem samorządu jest z mocy prawa cała społeczność zamieszkująca na danym obszarze. Społeczność ta nie może oczywiście in gremio sprawować bieżącej władzy. Zatem powołuje ona w drodze demokratycznych wyborów organy, których racją funkcjonowania jest wykonywanie zadań publicznych.

Struktury i kompetencje samorządu terytorialnego w Polsce funkcjonują na postawie Konstytucji oraz ustaw ustanawiających poszczególne szczeble samorządu. Najstarszy jest, istniejący od 1990 roku, samorząd gminny. Gminy o statusie jednostek samorządu terytorialnego powstały w roku 1990 w efekcie prostego przekształcenia istniejących uprzednio gmin, będących elementem jednolitego systemu terenowych organów administracji państwowej. Zadania publiczne realizowane przez gminę zakreślone są przez odpowiednie przepisy bardzo szeroko. Wiele spośród nich ma przy tym aspekty lub skutki odnoszące się do przestrzeni.

W niniejszej pracy podjęto próbę ukazania istoty instrumentów wspierania rozwoju lokalnego na przykładzie gminy Andrespol. Taki też był cel zasadniczy opracowania.

Praca składa się z trzech rozdziałów:

Rozdział pierwszy to pojęcie rozwoju lokalnego, podstawowe teorie, czynniki i zasady: istota rozwoju lokalnego, geneza rozwoju lokalnego, ogólne cechy rozwoju lokalnego, cele, czynniki oraz bariery rozwoju lokalnego, mierniki rozwoju lokalnego oraz podstawowe teorie rozwoju lokalnego i rola samorządu terytorialnego w rozwoju lokalnym.

Rozdział drugi instrumenty wspierające rozwój lokalny: instrumenty finansowe, instrumenty Instytucjonalne, instrumenty infrastruktury technicznej i społecznej, instrumenty niematerialne (informacyjne), instrumenty organizacyjno-prawne oraz instrumenty planistyczne, instrumenty wspierania innowacyjności i przedsiębiorczości, instrumenty informacyjno – promocyjne, specjalne strefy ekonomiczne, euroregiony.

Rozdział trzeci to instrumenty wspierające rozwój gminy Andrespol: historia gminy Andrespol, charakterystyka gminy Andrespol, podstawowe instrumenty rozwoju gminy Andrespol, lokalna przedsiębiorczość, szanse i zagrożenia rozwoju gminy, ocena działalności gminy we wspieraniu rozwoju lokalnego.

Całość opracowania powstała w oparciu o literaturę fachową, artykuły prasowe, akty prawne oraz źródła ze stron WWW i materiały wewnętrzne Gminy Andrespol.