Archiwum kierunku Pedagogika

prace dyplomowe z pedagogiki – prace magisterskie i prace licencjackie z zakresu pedagogiki

Wpływ reklamy telewizyjnej na dzieci

Wstęp 2

Rozdział I. Teorie reklamy 4
1.1. Definicje reklamy telewizyjnej 4
1.2. Rodzaje reklam telewizyjnych 10
1.3. Wpływ rodziny nu zachowania konsumpcyjne – rola rodziny w kształtowaniu zachowań konsumpcyjnych dzieci 24

Rozdział II. Metodologia badań własnych 27
2.1. Problem i cele badań 27
2.2. Pytania badawcze 29
2.3. Metody i techniki badań 35
2.4.Organizacja i przebieg badań 38

Rozdział III. Analiza badań własnych 41
3.1. Rozróżnienie oglądanych przez dzieci reklam 41
3.2. Rodzaje wpływu reklam na zachowania dzieci 51
3.3. Reakcje otoczenia na zachowania dzieci będących pod wpływem reklam 61

Rozdział IV. Rodzaje reklam emitowanych na kanałach dla dzieci na przykładzie kanałów telewizyjnych 78
4.1. Cartoon Network 78
4.2. Jetix 83
4.3.TVP1 90

Zakończenie 96
Literatura 99
Spis tabel 102
Spis wykresów 104
Spis schematów 106
Spis rysunków 107
ANEKS 1 108
ANEKS 2 115

Wstęp

Transformacja ustrojowa w Polsce przyniosła zmiany w wielu dziedzinach ży­cia. Jedną z nich było pojawienie się reklamy w skali, w jakiej do tej pory to zjawi­sko u nas nie występowało. Wszechobecność i natarczywość komunikatów rekla­mowych sprawiły, że dość szybko ta forma oddziaływania zaczęła nudzić i drażnić. Wskazane stało się znalezienie nowych sposobów na zainteresowanie dzieci produktami dostępnymi na rynku. Jednakże nie można zapominać o wpływie, jaki reklama ma na dzieci.

Celem pracy jest zaprezentowanie wpływu reklamy telewizyjnej na dzieci.

Praca składa się z czterech rozdziałów.

W pierwszym rozdziale opisane są teorie reklamy, a więc: definicje reklamy telewizyjnej, rodzaje reklam telewizyjnych, jak również poruszone jest zagadnienie dzieci jako członków społeczeństwa konsumpcyjnego i uczestnikach kultury medialnej.

W drugim rozdziale zawarta jest metodologia badań własnych, a więc: problem i cele badań, pytania badawcze, metody i techniki badań oraz organizacja i przebieg badań.

W trzecim rozdziale przedstawiona jest analiza badań własnych, a więc: rozróżnienie oglądanych przez dzieci reklam, rodzaje wpływu reklam na zachowania dzieci oraz reakcje otoczenia na zachowania dzieci będących pod wpływem reklam.

W czwartym rozdziale zaprezentowane są rodzaje reklam emitowanych na kanałach dla dzieci na przykładzie kanałów telewizyjnych takich jak: Cartoon Network, Jetix oraz TVP1.

Problematyka reklamy stała się w Polsce, wraz ze zmianami społeczno-ekonomicznymi jednym z bardziej interesujących zagadnień poruszanych zarówno w nau­kach ekonomicznych, jak i naukach humanistycznych. Wzrastające zainteresowanie nauk humanistycznych problematyką reklamy wiązać należy z coraz większą ich rolą przy tworzeniu komunikatów i kampanii reklamowych. Wiedza humanistyczna pozwala nie tylko zrozumieć złożone uwarunkowania zachowań konsumpcyjnych, ale przede wszystkim ułatwia budowanie skutecznego komunikatu reklamowego. Służy również przewidywaniu oraz ocenie skutków kampanii reklamowych. Działania reklamy nie można ograniczać jedynie do jej celów i funkcji związanych z komunikowaniem rynkowym. Reklama – obok informacji o produkcie – propaguje również konkretne wzorce zachowań, wartości i normy społeczne. Powszechność i dostępność czynią z reklamy element komunikowania społecznego, dlatego też może ona oddziaływać na odbiorcę w wielu obszarach jego życia: wpływać na hierarchię potrzeb, system wartości czy styl życia. Wiedza na ten temat wydaje się ważna zarówno z punktu widzenia twórców komunikatów reklamowych, jak i ich odbiorców.

Wśród czynników i procesów warunkujących określone zachowania konsumen­tów na rynku wyróżnić można

  • czynniki wewnętrzne (psychologiczne), wśród których wyróżnia się
    • czynniki aktywizujące ludzkie działania: potrzeby, motywacje i postawy,
    • czynniki poznawcze dotyczące procesu percepcji informacji i uczenia się
    • czynniki osobiste związane z wiekiem, płcią, temperamentem człowieka;
  • czynniki zewnętrzne, wśród których wyróżnia się
  • czynniki ekonomiczne, takie jak dochód, ceny, podaż i politykę sprzedaży
  • czynniki społeczno-kulturowe, takie jak kultura, subkultura, grupy społecz­ne, styl życia;
  • czynniki sytuacyjne, do których zalicza się między innymi fizyczne i społeczne otoczenie w trakcie dokonywania zakupu oraz nastrój osoby dokonującej zakupu.

Wpływ przemocy psychicznej i fizycznej w rodzinie na kształtowanie się osobowości dziecka

Wstęp 2

Rozdział I. Zagadnienie przemocy we współczesnej literaturze 3
1.1. Wyjaśnienie pojęć 3
1.2. Rodzaje przemocy 5
1.2.1. Przemoc psychiczna 5
1.2.2. Przemoc fizyczna 7
1.2.3. Inne rodzaje przemocy 9
1.3. Cykle przemocy 11
1.4. Skutki przemocy 13

Rozdział II. Osobowość dziecka wobec przemocy 15
2.1. Kształtowanie się osobowości dziecka 15
2.2. Źródła przemocy wobec dziecka 19
2.3. Skutki przemocy wobec dziecka 24

Rozdział III. Metodologia badań własnych 27
3.1. Cel badań 27
3.2. Przedmiot badań 28
3.3. Sformułowanie problemu i hipotez 28
3.4. Zmienne i wskaźniki 31
3.5. Metody i techniki badawcze 32
3.6. Środowisko i badane osoby 36

Rozdział IV. Analiza i omówienie wyników badań własnych 40
4.1. Charakterystyka badanej populacji 40
4.2. Weryfikacja danych hipotez 40
4.3. Podsumowanie i wnioski 58

Zakończenie 64
Bibliografia 68
Spis tabel 70
Spis wykresów 71
Aneks 72
Metryczka pracy 79

Wstęp

Doniesienia o przemocy docierają do nas kilkakrotnie w ciągu dnia. Mass media informują o kolejnych zamachach, pobiciach, rozbojach, przemocy na ulicy, w szkole i w domu. Z czasem tak naprawdę zaczynamy zwracać już tylko uwagę na doniesienia sensacyjne, bulwersujące społeczną opinię.

Patrząc z tej strony na przemoc w rodzinie, widzimy tylko sytuacje związane z domową awanturą – dolegliwą dla sąsiadów, czy absorbowanie uwagi urzędników w instytucjach zobowiązanych do pomocy ofiarom.

Zastanawiamy się dlaczego ofiary dalej pozostają przy sprawcach i często ich zachowania tłumaczymy sobie wygodnymi stereotypami.

W literaturze wielu dyscyplin naukowych, w których polach badawczych znajduje się problematyka przemocy, podejmuje się próby zdefiniowania tego zjawiska, starając się oddzielić akt przemocy od aktu agresji, zakładając, że celem agresji jest zaszkodzenie ofierze, natomiast przemoc to wywarcie na nią wpływu.

W niniejszej pracy podjęto próbę ukazania wpływu przemocy psychicznej i fizycznej w rodzinie na kształtowanie się osobowości dziecka. Taki też był zasadniczy cel opracowania.

Praca składa się z pięciu rozdziałów:

Rozdział pierwszy to zagadnienie przemocy we współczesnej literaturze: wyjaśnienie pojęć, rodzaje przemocy, przemoc psychiczna, przemoc fizyczna, inne rodzaje przemocy, cykle przemocy, skutki przemocy.

Rozdział drugi to osobowość dziecka wobec przemocy: kształtowanie się osobowości dziecka, źródła przemocy wobec dziecka oraz skutki przemocy wobec dziecka.

Rozdział trzeci to metodologia badań własnych: cel i przedmiot badań, problemy i hipotezy badawcze oraz zmienne i wskaźniki, metody i techniki badawcze, organizacja i przebieg badań.

Rozdział czwarty to analiza i omówienie wyników badań własnych. Rozdział Ostatni, piaty to podsumowanie i wnioski.

Całość opracowania powstała w oparciu o literaturę fachową, artykuły prasowe, akty prawne oraz źródła ze stron WWW i badania własne.

Wpływ pracy zawodowej kobiet na realizację funkcji opiekuńczo-wychowawczej wobec dzieci

Wstęp 2

Rozdział I. Współczesne przemiany w pełnieniu ról społecznych 4
1.1. Role społeczne w rodzinie 4
1.2. Tradycyjny model realizacji ról rodzicielskich 8
1.3. Funkcje rodzinne ze szczególnym uwzględnieniem f. opiekuńczo wychowawczej 10
1.4. Wpływ środowiska wychowawczego na kształtowanie osobowości 22

Rozdział II. Praca zawodowa kobiet a realizacja funkcji opiekuńczo-wychowawczej wobec dzieci w świetle badań własnych 26
2.1. Metodologia badań własnych 26
2.1.1. Cel i przedmiot badań 26
2.1.2. Problemy badawcze 27
2.1.3. Hipotezy badawcze, zmienne i wskaźniki 31
2.1.4. Metody, techniki i narzędzia badawcze 35
2.1.5. Teren badań i charakterystyka badanej populacji 38
2.1.6. Organizacja badań 40
2.2. Wyniki badań 42
2.2.1. Kobiety na polskim rynku pracy 42
2.2.2. Analiza i interpretacja wyników badań 46
2.3. Podsumowanie badań i wnioski 54

Zakończenie 56
Bibliografia 58
Spis tabel 60
Spis rysunków 61
Aneks 62

Wstęp

W ostatnich latach nastąpiło wiele zmian w zakresie ról kobiet i w ich pozycji społecznej. Zmieniająca się sytuacja zmieniła także warunki, które przez całe stulecia determinowały życie kobiet. Modernizacja, wraz z towarzyszącym jej procesem integrowania się gospodarek narodowych, w praktyce prawie już położyła kres istnieniu społeczności zamkniętych i samowystarczalnych. Częściej niż kiedykolwiek przedtem życie rodziny opiera się również na zarobkach kobiety i jej pracy zawodowej.

Konsekwencje tych i innych powstających tendencji stworzyły ramy dla procesu, którego istotą jest najprawdopodobniej coraz bardziej zdecydowane oddalanie się kobiet od obwarowanych zakazami, rygorystycznie określanych schematów przeszłości.

Zmiany pozycji społecznej kobiet wiążą się z umasowieniem pracy zarobkowej kobiet poza domem oraz z ich dostępem do coraz wyższych szczebli wykształcenia, a także z feminizmem, który występuje jako element ideologii różnych partii politycznych i ruchów społecznych. Zmiany pozycji społecznej kobiet uzależnione były od ich pracy zawodowej.

Pozycja społeczna kobiet zmieniła się w sytuacji, gdy coraz większa liczba kobiet obok tradycyjnych ról kobiecych zaczęła spełniać role pracownicze i zawodowe. Praca zawodowa kobiety stała się źródłem jej uprawnień i odpowiedzialności. Konsekwencją była niezależność ekonomiczna kobiet, dostęp do kształcenia zawodowego, a następnie wyższego, zwiększone uczestnictwo w życiu kulturalnym, intelektualnym i politycznym.

Od wielu stuleci większość kobiet była aktywna zawodowo w rodzinnych gospodarstwach i przedsiębiorstwach, głównie w rolnictwie, ale także w handlu i w rzemiośle. Kobiety pracowały najczęściej jako pomagające członkinie rodzin, albo jako służba domowa, ale istniały także rzemieślnicze cechy kobiece. W miejscach, gdzie nie było poddaństwa chłopów kobiety były też najemnymi robotnicami w rolnictwie. W XVIII wieku w Europie wiele kobiet wykonywało pracę chałupniczą lub pracowało w manufakturach. Najemna praca kobiet poza rolnictwem i poza własnymi lub cudzymi gospodarstwami rodzinnymi zaczęła się jednak na wielką skalę wraz z rewolucją przemysłową w XIX wieku. Od tego momentu zaczęło się masowe uczestnictwo kobiet w rynku pracy oraz ewolucja ich zatrudnienia.

Pozycja kobiet w danym społeczeństwie uprzemysłowionym jest tym wyższa, im więcej kobiet pracuje zawodowo, im wyżej cenione zawody wykonują, im częściej zajmują wyższe stanowiska służbowe i im wyższe są ich zarobki . Jednakże dostęp kobiet do zawodów o wysokim prestiżu i wysokich dochodach, do wyższych stanowisk i do wyższych szczebli władzy państwowej i politycznej jest ciągle jeszcze ograniczony.

Celem niniejszej pracy jest ukazanie wpływu pracy zawodowej kobiet na realizację funkcji opiekuńczo- wychowawczej wobec dzieci.

Praca została napisana w oparciu o literaturę fachową, artykuły prasowe oraz wyniki badań własnych.

Wpływ postaw rodzicielskich na występowanie lęku u dzieci w wieku szkolnym

Wstęp 2

Rozdział 1. Nieprawidłowe postawy rodzicielskie 4
1. Rodzina jako podstawowe środowisko wychowawcze i kulturowe. Definicja rodziny 4
1.1. Nieprawidłowe postawy rodzicielskie 11
2. Znaczenie postaw rodzicielskich. Definicja i typologia postaw rodzicielskich 13
2.1. Postawy rodzicielskie prawidłowe – krótka charakterystyka 13
2.2. Źródła postaw rodzicielskich 14
2.3. Podsumowanie 14
3. Systemy wychowania i opieki nad dzieckiem w rodzinie 16
4. Zapobieganie lęku – jako terapia, usuwanie go 27
5. Terapeutyzacja dziecka które odczuwa lęk 29

Rozdział 2. Lęk u dzieci w wieku szkolnym 30
1. Definicja lęku 30
2. Rodzaje i odmiany lęku 32
3. Rodzinne i podmiotowe uwarunkowania lęku dziecka 35
4. Wpływ właściwości psychicznych rodziców na rozwój lęku u dziecka 40
5. Wpływ postaw rodzicielskich na lęk 46
6. Wpływ kary na rozwój lęku u dzieci 47
7. Związek lękliwości z nieśmiałością 48

Rozdział 3. Analiza problemu w świetle badań własnych 51
1. Cel i problem badawczy oraz hipotezy 51
2. Metody narzędzia badań 56
3. Teren, organizacja i czas badań 59
4. Omówienie wyników badań 60
5. Wnioski z badań 71

Zakończenie 75
Bibliografia 78
Spis tabel 81
Spis wykresów 82
ANEKS 83

Wstęp

Gdy stajemy się rodzicami i zaczynamy najważniejszą pracę naszego życia. Współcześni rodzice są w trudnej sytuacji. Świat zewnętrzny i rozwój eko­nomiczny wymuszają na nich ogromne zaangażowanie zawodowe. Dziadko­wie do pomocy przy dzieciach są „dobrem deficytowym”. Praca, konkurencja, stres, pośpiech, obowiązki domowe i wiele komplikacji, jak chociażby coraz powszechniejsze rozwody czy bezrobocie, powodują, że rodzicom brak czasu i energii, by zajmować się dziećmi. Skutkiem tego jest niezaspokojenie potrzeb emocjonalnych dzieci i ich samotność, co doprowadza do powstania lęku u dzieci. Zabiegani rodzice poganiają swe dzieci, przeciążają je zajęciami, nieustan­nie krytykują i porównują z innymi dziećmi (zawsze lepszymi od własnych), są coraz bardziej niecierpliwi, a nawet brutalni. W kontaktach rodzinnych zanikają normy grzecznościowe, rozluźniają się więzi, brakuje świadomego nauczania wartości. Jednocześnie, co jest pochodną brak czasu, psychologicz­nej niewiedzy i niedoceniania zagrożeń ze strony współczesnej kultury, rodzi­ce nie chronią dzieci przed złymi wpływami i pozwalają im na wiele szkodliwych zachowań: na nadmierne oglądanie programów telewizyjnych (często nieodpowiednich dla dzieci), nadmierne i niewłaściwe korzystanie z kom­putera i Internetu, spędzanie czasu na niekontrolowanych zajęciach. Sami kupują im gry komputerowe uczące zabijania i pogardy dla innych, lekcewa­żą sygnały, które powinny alarmować – na przykład zachowania, które mo­gą świadczyć o uzależnieniu dziecka od narkotyków, czy posiadanie przez młodą dziewczynę pieniędzy, kosmetyków i ubrań, które mogą pochodzić od „sponsora”.

Celem pracy jest zaprezentowanie wpływu postaw rodzicielskich na występowanie lęku u dzieci w wieku szkolnym.

Praca składa się ze wstępu, trzech rozdziałów i zakończenia.

W pierwszym rozdziale opisane są nieprawidłowe postawy rodzicielskie, a więc: rodzina jako podstawowe środowisko wychowawcze i kulturowe, definicja rodziny, nieprawidłowe postawy rodzicielskie, znaczenie postaw rodzicielskich, definicja i typologia postaw rodzicielskich, postawy rodzicielskie prawidłowe, źródła postaw rodzicielskich, systemy wychowania i opieki nad dzieckiem w rodzinie, zapobieganie lęku – jako terapia, usuwanie go, oraz terapełtyzacja dziecka które odczuwa lęk.

W drugim rozdziale przedstawione jest zagadnienie lęku u dzieci w wieku szkolnym, a więc: definicja lęku, rodzaje i odmiany lęku, rodzinne i podmiotowe uwarunkowania lęku dziecka, wpływ właściwości psychicznych rodziców na rozwój lęku u dziecka, wpływ postaw rodzicielskich na lęk, wpływ kary na rozwój leku u dzieci oraz związek lękliwości z nieśmiałością.

W trzecim rozdziale dokonana jest analiza problemu w świetle badań własnych, a więc: cel i problem badawczy, metody narzędzia badań, teren i czas badań, omówienie wyników badań oraz wnioski z badań.

Praca napisana została w oparciu o dostępną literaturę przedmiotu, artykuły z czasopism, źródła internetowe oraz badania własne.

Większość rodziców zna swe zadania w zakresie opieki i należycie się z nich wywiązuje. Ta część rodzicielskich obowiązków bywa zaniedbywana jedynie w rodzinach dysfunkcyjnych lub przechodzących głęboki kryzys, wywołany na przykład utratą pracy czy chorobą. Gorzej bywa z zasilaniem emocjonalnym i wychowaniem. Rodzicielskie zaniedbania nie są tu przypisane wyłącznie do ro­dzin patologicznych lub niewydolnych. Równie często w domach zamożnych, gdzie rodzice są wykształceni, mają dobrą pracę i robią błyskotliwe kariery, dzie­ci cierpią na anemię emocjonalną i nie otrzymują żadnych życiowych wskazań. Wielu rodziców nie zdaje sobie nawet sprawy, że krzywdzi swe dzieci.

Proste i jasne reguły w wychowaniu oraz konsekwentne przestrzega­nie ograniczeń, dają dziecku poczucie ładu i bezpieczeństwa. Ogranicze­nia, które nakładają na dziecko rodzice i wychowawcy, przygotowują je do sa­modyscypliny oraz szacunku dla norm społecznych i prawa. Gdy dyscyplina jest mądra, cierpliwa i sprawiedliwa, nawet małe dziecko zrozumie, że jest ona szczególnym wyrazem miłości i troski. Dziecko, którego nie uczymy, jak należy postępować, i które nigdy lub pra­wie nigdy nie słyszy od rodziców słowa „nie”, będzie narażone na ciągle kon­flikty z otoczeniem i stanie się z tego powodu zestresowane i nieszczęśliwe. Co więcej — dziecko wychowywane bez reguł i granic, „bezstresowo”, postrzega swoich rodziców nie jako kochających, ale obojętnych. Utwierdza się w prze­konaniu, że skoro rodzice pozwalają mu na wszystko, to znaczy, że im na nim nie zależy.

Wpływ gier sieciowych na kształtowanie postaw i wartości dzieci i młodzieży

WSTĘP 2

ROZDZIAŁ I. WARTOŚCI I POSTAWY WOBEC INTERNETU 4
1.1. POJĘCIE WARTOŚCI 4
1.2. ISTOTA POSTAW 16
1.3. INTERNET JAKO WIRTUALNE ŚRODOWISKO 18
1.4. KOMUNIKACJA CZŁOWIEKA Z KOMPUTEREM I NEGATYWNE JEJ SKUTKI 24

ROZDZIAŁ II. PODSTAWY METODOLOGICZNE BADAŃ WŁASNYCH 27
2.1. PRZEDMIOT I CEL BADAŃ 27
2.2. PROBLEMY I HIPOTEZY BADAWCZE 30
2.3. METODY I TECHNIKI BADAŃ 38
2.4. TEREN I ORGANIZACJA BADAŃ 40
2.5. CHARAKTERYSTYKA PRÓBY BADAWCZEJ 43

ROZDZIAŁ III. GRY SIECIOWE JAKO CZYNNIK WPŁYWAJĄCY NA POSTAWY I WARTOŚCI DZIECI I MŁODZIEŻY W ŚWIETLE WYNIKÓW BADAŃ WŁASNYCH 47
3.1. ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ 47
3.2. WNIOSKI 61

ZAKOŃCZENIE 64
BIBLIOGRAFIA 66
SPIS TABEL 69
SPIS WYKRESÓW 70
ANEKS 71

WSTĘP

Jeśli dzieci nie mogą bez przeszkód bawić się na ze­wnątrz, to ich własny pokój staje się w coraz większym stopniu kryjówką, w której można się zaszyć. Co więcej, staje się składem elektroniki. Wieża stereo, telewizor, magnetowid lub DVD, telefon komórkowy należą coraz częściej do standardowego wyposażenia pokoju dziecka -także komputer już dawno znalazł tu swoje miejsce. Urzą­dzenia techniczne nie tylko wypierają stare zabawki i pluszaki, lecz także zmieniają sposób, w jaki dziecko korzysta z zabawek. Coraz więcej mediów można ze sobą połączyć. Chłopcy i dziewczęta surfujące po Internecie siedzą na czacie, grają, słuchają jednocześnie muzyki lub oglądają telewizję, a ich uwaga niekoniecznie jest skoncentrowana na jednym urządzeniu.

Celem pracy jest zaprezentowanie wpływu gier sieciowych na kształtowanie postaw i wartości dzieci i młodzieży.

Praca składa się z trzech rozdziałów.

W pierwszym rozdziale opisane są wartości i postawy wobec Internetu, a więc: pojęcie wartości, istota postaw, psychologiczna charakterystyka wirtualnego środowiska oraz terminologia i kryteria diagnostyczne nadmiernego używania Internetu.

W drugim rozdziale przedstawione są podstawy metodologiczne badań własnych, a więc: przedmiot i cel badań, problemy i hipotezy badawcze, metody i techniki badań, teren i organizacja badań oraz charakterystyka próby badawczej.

W trzecim rozdziale zaprezentowane są wyniki badań własnych w zakresie gier sieciowych jako czynnika wpływającego na postawy i wartości dzieci i młodzieży, ich analiza orz wnioski.

Praca została napisana w oparciu o dostępną literaturę przedmiotu, czasopisma, dane internetowe oraz badania własne.

Rodzice oczekują dziś powszechnie od dzieci, że będą w dużym stopniu samodzielne. Ze będą same sobie radzić z wieloma problemami – także ze strachem. Dziesięcio­latek w społeczeństwie mediów musi wytrzymywać obec­nie znacznie więcej niż jego rówieśnik przed dziesięciu laty. A przecież już tamten musiał znosić więcej niż z kolei jego rówieśnik przed dwudziestu laty. Świat, w którym żyjemy, bez wątpienia staje się coraz brutalniejszy.

Dzieci już dawno zaakceptowały komputer z jego róż­norodnymi możliwościami jako stałą część świata zabaw, w którym codziennie przebywają. Dzieje się to w takim tempie, że możemy się temu tylko z podziwem przy­glądać. Oczywiście znamy wszystkie zalety komputera, bo w przeciwnym razie byśmy go nie kupili. Przy tym strasz­nie irytuje nas fakt, że stoi on w centrum zainteresowania naszych córek i synów, którzy z taką niewiarygodną wprawą potrafią się nim posługiwać.

Gry komputerowe przywiązują młodzież do domu. Młody człowiek siedzi w swoim pokoju, jest bezpieczny, wiemy, co robi. To jest polityka długiej smyczy. Żeby córka lub syn nie miał poczucia ciągłego nadzoru i obserwacji, zapewniamy mu wolną przestrzeń. Zapewne także i z tego względu niektórzy rodzice nie mieszają się do wybieranych przez dzieci gier komputerowych. Powód jest prosty: gdy­by zaczęli wywierać większy nacisk, zdenerwowani młodzi ludzie mogliby zechcieć opuścić „złotą klatkę” i wymknąć się spod rodzicielskiej kontroli. Wynik takiego postępowa­nia już dziś jest widoczny. Młodzież sama decyduje o ko­rzystaniu z mediów, nie posiadając systemu wartości, który pozwoliłby jej ocenić jakość i treść przekazów.

Wiedza i postawy uczniów wobec nikotynizmu, alkoholizmu i narkomani

Wstęp 2

Rozdział 1. Środki odurzające a młodzież 4
1. Istota i rodzaje środków odurzających 4
2. Przyczyny zażywania środków odurzających 9
2.1. Uwarunkowania ogólnospołeczne 9
2.2. Wpływ grupy rówieśniczej 11
2.3. Rola rodziny 13
2.4. Uwarunkowania indywidualne 15
3. Zagrożenia dla rozwoju młodzieży w okresie dorastania 18
3.1. Tożsamość negatywna 18
3.2. Świadomość 22
3.3. Uzależnienie od środków odurzających 24

Rozdział 2. Metodologia badań własnych 27
1. Cele i przedmiot badań 27
2. Problemy i hipotezy badań 28
3. Metody, techniki badań 31
4. Organizacja i przebieg badań 38

Rozdział 3. Zjawiska nikotynizmu, alkoholizmu i narkomani w opinii badanej młodzieży 48
1. Rozmiary zjawiska wśród badanych licealistów 48
2. Przyczyny zażywania narkotyków, palenia papierosów i picia alkoholu 52
3. Skutki zażywania narkotyków, palenia papierosów i picia alkoholu 56
4. Źródła wiedzy 61
5. Stosunek młodzieży badanej do narkotyków, papierosów i alkoholu 63

Zakończenie 69
Spis tabel 71
Spis wykresów 72
Bibliografia 73
Aneks 76

Wstęp

Nie ma żadnej przesady w twierdzeniu, że w krajach słabo rozwiniętych konsekwencje uzależnienia się ponosi przede wszystkim osoba chora i jej najbliższa rodzina, natomiast w krajach wysoko rozwiniętych społeczeń­stwo oczekuje kompetentnej i wszechstronnej pomocy dla uzależnionych i ich rodzin od instytucji rządowych i samorządowych. Pomimo ogromnych różnic co do zakresu podejmowanych działań ochronnych i socjalnych, to chyba nie ma już dzisiaj państwa, które nie realizowałoby jakiegoś pakietu ustaw o pomocy osobom uzależnionym i ich rodzinom. W wielu krajach pod wpływem nacisków społecznych utworzono także specjalne fundusze, które z jednej strony finansują lub wspierają programy badań naukowych w obszarze uzależnień, z drugiej umożliwiają tworzenie i realizację programów kształcenia specjalistów zajmujących się leczeniem i profilaktyką. Tak wykształceni specjaliści stosują nabytą wiedzę i posiadane umiejętności w praktyce klinicznej, niosąc pomoc osobom nadużywającym i uzależnionym od substancji psychoaktywnych lub uzależnionych pewnych form aktyw­ności, przybierających postać nałogu.

Celem pracy jest zaprezentowanie wiedzy i postaw uczniów wobec nikotynizmu, alkoholizmu i narkomani.

Praca składa się z trzech rozdziałów.

W pierwszym opisane jest zagadnienie środków odurzających, a więc: istota i rodzaje środków odurzających, przyczyny zażywania środków odurzających, uwarunkowania ogólnospołeczne, wpływ grupy rówieśniczej, rola rodziny, uwarunkowania indywidualne, zagrożenia dla rozwoju młodzieży w okresie dorastania, tożsamość negatywna, świadomość oraz uzależnienie od środków odurzających.

W drugim rozdziale zawarta jest metodologia badań własnych, a więc: cele i przedmiot badań, problemy i hipotezy badań, metody, techniki badań oraz organizacja i przebieg badań.

W trzecim rozdziale przedstawione jest zjawisko nikotynizmu, alkoholizmu i narkomani w opinii badanej młodzieży, a więc: rozmiary zjawiska wśród badanych licealistów, przyczyny zażywania narkotyków, palenia papierosów i picia alkoholu, skutki zażywania narkotyków, palenia papierosów i picia alkoholu, źródła wiedzy oraz stosunek młodzieży badanej do narkotyków, papierosów i alkoholu.

Pojęcie uzależnienie jest najbardziej odpowiednim terminem dla określe­nia zjawisk związanych z zażywaniem narkotyków, alkoholi i papierosów. Uzależnienia od tych substancji, jak i uzależnienia od pewnych form aktywności występujących w codziennym życiu jednostki są przedmiotem zainteresowania teoretycznego i badawczego wielu dziedzin naukowych, takich jak medycyny, socjologii, ekonomii, pedagogiki czy psy­chologii społecznej. To szerokie zainteresowanie wielu dyscyplin zajmują­cych się funkcjonowaniem człowieka wynika z negatywnych konsekwencji zdrowotnych, społecznych czy ekonomicznych, jakie niosą za sobą różne uzależnienia i towarzyszące im zjawiska w rodzinie, pracy czy środowisku społecznym. Społeczeństwa wielu krajów coraz natarczywiej domagają się bardziej radykalnych i ostatecznych rozwiązań, które z jednej strony zmniejszałyby negatywne skutki już istniejących uzależnień; po drugie chroniły następne pokolenia przed działaniem szerokiego spektrum czyn­ników ryzyka ich wystąpienia.

Historia ludzkości dowodzi, że istnieje odwieczna potrzeba ucieczki w świat raju, w którym wyobrażana sobie rzeczywistość odbierana jest jako przeżywanie permanentnego zadowolenia i szczęścia. Tymczasem w normalnej rzeczywistości zdarzające się chwile szczęścia jawią się jak bańka mydlana, która, ledwie dotknięta, pryska. Może dlatego człowiek od niepamiętnych czasów usiłował realizować swoje iluzoryczne pragnie­nia przez zmianę wizji świata i do tego celu wykorzystywał różne sposo­by. Szybko też odkrył, że szybciej i łatwiej można to osiągnąć, korzystając z obfitości darów otaczającej go przyrody. Znaleźć tam można rośliny za­wierające w korzeniach lub liściach soki, których zażywanie poprawia na­strój i powoduje, że życie staje się łatwiejsze i przyjemniejsze. Z zażywaniem substancji psychoaktywnych ludzkość miała do czynie­nia już w najstarszych okresach historii. Do najpopularniejszych należy zaliczyć picie alkoholu, palenie tytoniu oraz branie narkotyków.

Współcześnie niepokój budzi coraz częstsze przyjmowanie substancji psychoaktywnych w celu osiągnięcia przyjemności, przyrostu energii, zwiększenia osiągnięć i przeżycia ekstremalnych doznań oraz zażywanie substancji psychoaktywnych przez dzieci i młodzież, co wiąże się z dodat­kowymi, poważnymi szkodami zdrowotnymi.

Uwarunkowania rodzinne przyczyną negatywnego stosunku uczniów do odrabiania prac domowych

Wstęp 2

Rozdział I. Rodzina i jej znaczenie w życiu dziecka 4
1.1. Pojęcie i rola rodziny 4
1.2. Wyznaczniki prawidłowego rozwoju dziecka 14
1.3. Znaczenie wychowania w życiu dziecka w młodszym wieku szkolnym 21
1.4. Miłość rodzicielska i jej wpływ na zachowanie dziecka 23

Rozdział II. Rola rodziny w odrabianiu prac domowych 27
2.1. Praca domowa – zakres i charakterystyka pojęcia 27
2.2. Zniechęceni uczniowie – przywrócenie motywacji do nauki 29
2.3. Zachęty zewnętrzne 34
2.3.1. Motywacyjne znaczenie wartości 34
2.3.2. Nagrody w powszechnym mniemaniu 35
2.3.3. Korzystanie ze źródeł motywacji zewnętrznej 37
2.3.4. Nagradzanie uczniów za dobre wyniki 39
2.4. Nawiązywanie do motywacji wewnętrznej uczniów 41
2.5. Niewłaściwe oddziaływanie rodziny na stosunki ucznia do prac domowych 44

Rozdział III. Metodologia badań własnych 47
3.1. Charakterystyka badań pedagogicznych 47
3.2. Przedmiot i cel badań 57
3.3. Problemy i hipotezy badawcze 58
3.4. Zmienne i ich wskaźniki 61
3.5. Metody, techniki i narzędzia badawcze 64
3.6. Charakterystyka badanej zbiorowości 65
Rozdział IV. Wyniki badań 68
4.1. Wyniki ankiety przeprowadzonej wśród uczniów 68
4.2. Podsumowanie i wnioski końcowe 75

Zakończenie 78
Bibliografia 82
Spis rysunków i wykresów 85
Załącznik – Kwestionariusz ankiety 86

Wstęp

Nauka szkolna jest przyjemna i pasjonująca, jeżeli tylko program jest dobrze dopasowany do zainteresowań i zdolności, a nauczyciel wspiera uczenie sic bezpośrednie. Jeżeli właściwie uczysz właściwych rzeczy, nie musisz zabiegać o motywację. Jeżeli uczniów nauka nie cieszy, coś złego tkwi w programie i metodach kształcenia: w jakiś sposób zamieniłeś naturalnie przyjemną czynność w paskudną harówkę.

Szkoła z natury jest nudna i frustrująca. Każemy uczniom przyjść do szkoły, aby nauczać ich czegoś, co nie wydaje się im ani potrzebne, ani sensowne. Kultura rówieśnicza nie wspiera osiągnięć w nauce, często nie wspiera ich dom rodzinny. Niewielu uczniów uczy się z zapałem, u większość wymaga systemu ocen, który łączymy z metodą kija i marchewki, aby zmusić uczniów do osiągnięcia przynajmniej niezbędnego dla promocji minimum.

Powyższe akapity napisane kursywą wyrażają dwie główne myśli tradycyjnie zawarte w większości rad udzielanych nauczycielom, jak mają motywować uczniów. A są to punkty widzenia sprzeczne, choć niejednokrotnie wyrażane jednym tchem. Żaden nie jest uzasadniony, ale oba zawierają element prawdy.

W pierwszym punkcie widzenia odnajdujemy zdecydowanie romantyczny pogląd na naturę ludzką i nierealistyczne oczekiwania wobec uczenia się przedmiotów szkolnych w warunkach klasy szkolnej. Możemy i powinniśmy oczekiwać, że uczniowie przeżywają uczenie się materiału programowego jako coś sensownego i wartościowego. Nie wolno nam się jednak spodziewać, że w ich oczach będzie to zajęcie „zabawne” w tym samym sensie, jak zabawa lub hobby. Choćby uznali, że treść jest interesująca, a wykonywane czynności przyjemne, to przecież uczenie się wymaga ciągłego skupienia i wysiłku.

Drugi punkt widzenia zawiera krańcowo cyniczny lub hedonistyczny pogląd na naturę ludzką i brak wiary, że nauczyciele potrafią namówić uczniów, by z własnej woli pracowali na lekcji. Uczniowie uczą się w szkole nie tylko po to, żeby maksymalizować przyjemność i minimalizować przykrości. Chcą także doświadczyć satysfakcji z faktu znalezienia się w klasie, z pracy prowadzącej do celu, zdobywania nowej wiedzy i umiejętności,  zaspokajania ciekawości. Jednym słowem – z uczenia się.

Nauczyciele mogą kształtować zachowanie uczniów, manipulując wzmocnieniami, ale mogą także pomóc uczniom dojrzeć cenne strony szkolnej nauki i odnaleźć w uczeniu się sens i wartość, odwołując się do motywacji wewnętrznej i samorealizacji.

W niniejszej pracy podjęto próbę ukazania istoty i znaczenia uwarunkowań rodzinnych jako przyczynę negatywnego stosunku uczniów do odrabiania prac domowych. Taki tez był zasadniczy cel opracowania.

Praca składa się z czterech rozdziałów:

Rozdział pierwszy to rodzina i jej znaczenie w życiu dziecka: pojęcie i rola rodziny, wyznaczniki prawidłowego rozwoju dziecka, znaczenie wychowania w życiu dziecka w młodszym wieku szkolnym oraz miłość rodzicielska i jej wpływ na zachowanie dziecka.

Rozdział drugi to rola rodziny w odrabianiu prac domowych: praca domowa – zakres i charakterystyka pojęcia, zniechęceni uczniowie – przywrócenie motywacji do nauki, zachęty zewnętrzne, nawiązywanie do motywacji wewnętrznej uczniów oraz niewłaściwe  oddziaływanie rodziny na stosunki ucznia do prac domowych.

Rozdział trzeci omawia metodologię badań własnych: charakterystykę badań pedagogicznych, przedmiot i cel badan, problemy i hipotezy badawcze, zmienne i ich wskaźniki, metody, techniki i narzędzia badawcze a także charakterystykę badanej zbiorowości.

W rozdziale czwartym przedstawiono wyniki badań i ich omówienie.

Całość opracowania powstała w oparciu o literaturę fachową, artykuły prasowe, akty prawne oraz źródła ze stron WWW i badania własne.

Stan niedostosowania społecznego młodzieży szkół ponadpodstawowych

Wstęp 2
1. Właściwości rozwojowe młodzieży w okresie adolescencji 4
1.1. Podstawowe pojęcia i definicje 4
1.2. Kształtowanie się osobowości w okresie dorastania 9
2. Niedostosowanie społeczne w świetle literatury przedmiotu 18
3. Niedostosowanie społeczne w okresie dorastania – przegląd wybranych stanowisk 30
3.1. Objawy nieprzystosowania społecznego w okresie dorastania 30
3.2. Psychospołeczne mechanizmy nieprzystosowania społecznego w okresie dorastania 40
4. Środowiskowe uwarunkowania występowania niedostosowania społecznego 43
4.1. Retrospektywny obraz postaw wychowawczych rodziców, a zaburzenia w zachowaniu chłopców wykolejonych społecznie 43
4.2. Patologia społeczna rodziny a nieprzystosowanie społeczne dzieci i młodzieży lekko upośledzonej umysłowo 49
5. Metodologia badań własnych 54
5.1. Problem badawczy i jego uzasadnienie 54
5.2. Pytania badawcze: główne i szczegółowe 64
5.3. Zmienne i wskaźniki 67
5.4. Metody badań 69
5.4. Przebieg badań i opis badanej populacji 71
6. Stan niedostosowania społecznego młodzieży szkół ponadpodstawowych w Dąbrowie Górniczej – analiza wyników badań 72
Zakończenie 84
Bibliografia 86
Spis wykresów 90
Załącznik 91

Wstęp

Na przestrzeni wieków nasze dążenie do zrozumienia, wsparcia, zbadania, wyjaśnienia sytuacji życiowej ludzi niedostosowanych i nieprzystosowanych społecznie przegrywało z chęcią ich ukarania, represjonowania i eliminowania ze społeczeństwa.

Na przestrzeni stuleci robiliśmy wszystko by pozbawić tych ludzi wymiaru osobowego, nakładając na ich twarze różne, ohydne maski, pejoratywne epitety złoczyńców, bandytów, demonów, wykolejeńców, włóczęgów, wyrzutków, łotrów i zbrodniarzy.

W owych barbarzyńskich czasach zachowania aspołeczne jednostek rozpatrywane były w oderwaniu od osoby sprawcy i jego ofiary. Na sprawcę czynu zabronionego patrzono jedynie poprzez pryzmat zemsty, potrzebę zadawania bólu, uśmiercania w okrutny sposób. W tej perspektywie stosowane kary nie miały nic wspólnego z wychowaniem, poprawą czy resocjalizacją lub reintegracją społeczną przestępców.

Przez całe tysiąclecia jednostki naruszające porządek prawny nie mogły liczyć na od­ruchy człowieczeństwa, współczucia, wsparcia ze strony współobywateli. Przejście od systemu karania opartego na represji i odstraszaniu do systemu opartego na resocjalizacji i terapii społecznej trwało całe stulecia.

Znaczące, humanitarne reformy w polityce karnej w zachodnich ustawodawstwach miały miejsce dopiero na przestrzeni XVIII i XIX wieku. Do tego czasu przestępstwo było traktowane jako „mistyczne uosobienie złej woli sprawcy”, jako „indywidualny grzech jednostki”, za który należało wymierzyć bezwzględną karę.

Dopiero w XIX wieku zrozumiano, że jednostka przestępcza może być produktem gwałtownych przemian społecznych i ustrojowych. Z jednostki złej i pozbawionej skrupułów stawała się jednostką nieprzystosowaną do zmieniających się warunków społecznych i cywilizacyjnych.

W drugiej połowie XX wieku doszło do wyraźnego spotkania prawa i pedagogiki w procesie wymierzania i stosowania środków karnych. Z tego dziwnego i nie do końca przewidywalnego mariażu, a może mezaliansu, powstała idea resocjalizacji jednostek wykolejonych społecznie. Wzmocnione zostało dążenie do uchronienia jednostek aspołecznych od unicestwienia w wymiarze społecznym i osobowym, na rzecz psychokorekcji i odkrywania na nowo ich człowieczeństwa. W postępowaniu karnym zrównoważone zostały proporcje pomiędzy ideą sprawiedliwego i poprawczego oddziaływania na sprawcę czynów zabronionych.

W niniejszej pracy podjęto próbę ukazania stanu niedostosowania społecznego młodzieży szkół ponadpodstawowych w Dąbrowie Górniczej. Taki też był zasadniczy cel opracowania.

Praca składa się z sześciu rozdziałów.

Rozdział pierwszy to właściwości rozwojowe młodzieży w okresie adolescencji, rozdział drugi to niedostosowanie społeczne w świetle literatury przedmiotu, rozdział trzeci to niedostosowanie społeczne w okresie dorastania – przegląd wybranych stanowisk, rozdział czwarty to środowiskowe uwarunkowania występowania niedostosowania społecznego, rozdział piaty to metodologia badań własnych, rozdział ostatni to stan niedostosowania społecznego młodzieży szkół ponadpodstawowych w Dąbrowie Górniczej – analiza wyników badań.

Całość opracowania powstała w oparciu o literaturę fachowa, artykuły prasowe, akty prawne oraz źródła ze stron WWW i badania własne.

Rozwój emocjonalny i wyrażanie emocji poprzez działalność plastyczną u dzieci

Wstęp 3

Rozdział I. Emocje i rozwój emocjonalny– istota i zakres pojęć 5
1.1. Definicja emocji 5
1.2. Istota i funkcje emocji 11
1.3. Podstawy biologiczne 12
1.4. Droga rozwoju emocjonalnego dzieci w młodszym wieku szkolnym 15

Rozdział II. Pojmowanie emocji przez dzieci w młodszym wieku szkolnym 26
2.1. Początki języka emocji 26
2.2. Rozmowy na temat emocji 33
2.3. Myślenie na temat emocji 36

Rozdział III. Sztuka plastyczna – jako szczególny wyraz emocji człowieka 43
3.1. Sztuka jako „produkcja” 43
3.2. Uwalnianie emocji 49
3.3. Sztuka jako droga do wspólnoty 53
3.4. Przykłady wybitnych dzieł malarskich będących odzwierciedleniem emocji 58

Rozdział IV. Sztuka dziecięca w kolejnych etapach rozwoju 64
4.1. Dzieci jako osoby przetwarzające informacje 64
4.1.1. Modelowanie czynności umysłowych 64
4.1.2. Istota myśli 68
4.1.3. Organizacja umysłu 69
4.1.4. Zapamiętywanie 73
4.2. Artystyczna ekspresja dziecięca w toku rozwoju 75
4.3. Rysunkowe testy pedagogiczne i psychologiczne 84

Rozdział V. Podstawowe zasady w pracy z dziećmi – współdziałanie a zajęcia plastyczne 93
5.1. Współdziałanie w sztuce plastycznej 93
5.2. Metoda dramy a stymulacja rozwoju dziecka w zakresie współdziałania 99
5.3. Zajęcia plastyczne a współdziałanie dzieci 99

Zakończenie 101

Bibliografia 104

Spis tabel 108

Spis fotografii 109

Wstęp

W dobie spontanicznego rozwoju cywilizacji, techniki i automatyzacji – rzeczywistość społeczna kształtuje nowy model osobowy człowieka. Jest nim jednostka nie tylko wszechstronnie wykształcona, aktywna, twórcza zawodowo i społecznie, ale umiejąca współdziałać z innymi. Potrafi też skutecznie realizować wyznaczone sobie plany życiowe jako człowiek otwarty na potrzeby innych, służący radą bądź pomocą. Winien on stwarzać dogodne warunki do rozwijania własnych zainteresowań i potrzeb poprzez pracę, zabawę i wypoczynek.

Szczególne miejsce w życiu współczesnego człowieka zajmuje szerzej pojmowana sztuka. Swymi działaniami jednostka prawdziwie zainteresowana sztuką nie nabywa korzyści materialnych dla siebie, lecz kształtuje wrażliwość i własne wnętrze osobowe oraz innych ludzi. W początkowych kontaktach z jej odbiorcą sztuka staje się rozrywką, ale im głębiej wnikają wartości estetyczne w jego psychikę, tym bardziej odczuwa on potrzebę częstego z nią obcowania. Nabywanie kultury jest procesem długofalowym i złożonym. Jeżeli kontakt ze sztuką następuje wcześnie — począwszy już od lat dzieciństwa — to ukształtowane zadatki artystyczne (poprzez ich utrwalanie w życiu dojrzałym) przekształcają się w stałe zamiłowania i nawyki. Słuszne są więc słowa podkreślające ważność sztuki w życiu każdego człowieka: „Świat przyszłości to świat homo aeslheticus — człowieka twórczego, wielkiego w swoim człowieczeństwie, szczęśliwego, intensywnie wypełniającego swe ograniczone w czasie życie poznawaniem prawdy i piękna, tworzeniem nowych wartości”.

Optymistyczna wizja człowieka twórczego kontrastuje z obrazem społeczeństwa zmaterializowanego, nastawionego na konsumpcję i wyłączne zaspokajanie potrzeb finansowych. Społeczeństwo, któremu sztuka stają się obce i zbędne, jest ubogie duchowo.

W niniejszej pracy podjęto próbę ukazania istoty rozwoju emocjonalnego i wyrażania emocji poprzez działalność plastyczną u dzieci w klasach I-III szkoły podstawowej. Taki też był zasadniczy cel opracowania.

Praca składa się z czterech rozdziałów:

W rozdziale pierwszym opisano emocje i rozwój emocjonalny – istota i zakres pojęć: definicja emocji, istota i funkcje, podstawy biologiczne oraz droga rozwoju emocjonalnego dzieci w młodszym wieku szkolnym.

Rozdział drugi to pojmowanie emocji przez dzieci w młodszym wieku szkolnym: początki języka emocji, rozmowy na temat emocji, myślenie na temat emocji.

Rozdział trzeci to sztuka plastyczna – jako szczególny wyraz emocji człowieka: sztuka jako „produkcja”, uwalnianie emocji, sztuka jako droga do Wspólnoty, przykłady wybitnych dzieł malarskich będących odzwierciedleniem emocji.

Rozdział czwarty to sztuka dziecięca w kolejnych etapach rozwoju: dzieci jako osoby przetwarzające informacje, artystyczna ekspresja dziecięca w toku rozwoju, rysunkowe testy pedagogiczne i psychologiczne.

Rozdział piąty to podstawowe zasady w pracy z dziećmi – współdziałanie a zajęcia plastyczne: współdziałanie w sztuce plastycznej, metoda dramy a stymulacja rozwoju dziecka w zakresie współdziałania oraz zajęcia plastyczne a współdziałanie dzieci.

Całość opracowania powstała w oparciu o literaturę fachową, artykuły prasowe, akty prawne oraz źródła ze stron WWW.

Rodzina w Polsce. Problemy współczesnej rodziny

WSTĘP 2

ROZDZIAŁ I. RODZINA JAKO GRUPA SPOŁECZNA 4
1.1.Próby zdefiniowania pojęcia rodziny 4
1.2. Geneza rodziny jako podstawowej komórki społecznej 12
1.3. Formy życia rodzinnego 18
1.3.1. Rodzina pełna 18
1.3.2. Rodzina niepełna (samotne rodzicielstwo) 21
1.3.3. Związek kohabitacyjny 23
1.3.4. Małżeństwo bez dzieci 24

ROZDZIAŁ II. FUNKCJE I ROLA RODZINY WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE 26
2.1. Funkcja socjalizacyjna 26
2.2. Funkcja prokreacyjna 30
2.3. Ogólna rola rodziny 31
2.4. Rodzina a instytucje wychowawcze 41

ROZDZIAŁ III. PROBLEMY WSPÓŁCZESNEJ RODZINY 47
3.1. Przemoc w rodzinie 47
3.2. Mobbing w rodzinie 51
3.3. Narkomania w rodzinie 53
3.4. Alkoholizm w rodzinie 55
3.5. Rozwody i separacje w rodzinie 56
3.6. Bezrobocie jako główny problem rodziny współczesnej 60
3.6.1. Przyczyny i konsekwencje społeczne bezrobocia dla polskich rodzin 60
3.6.2. Działania rządu w walce z bezrobociem 63
3.7. Próby przeciwdziałania państwa polskiego wobec patologii w rodzinie 65

ZAKOŃCZENIE 68
BIBLIOGRAFIA 70
SPIS RYSUNKÓW 74

WSTĘP

Rodzina jest grupą społeczną złożoną z rodziców, połączonych stosunkiem małżeństwa, i ich dzieci. Podstawowymi jej funkcjami są: funkcja rozrodcza, której społeczeństwo zawdzięcza swą ciągłość bio­logiczną, funkcja wychowawcza polegająca na przekazywaniu mło­demu pokoleniu dziedzictwa społecznego, kulturalnego i religijne­go oraz zaspokojenie potrzeb emocjonalnych. Rodzina jest także podstawową komórką kształtującą zachowania prozdrowotne, co wywiera duży wpływ na zdrowie tak somatyczne, jak i psychiczne. Istotne są także warunki bytowe i społeczno-ekonomiczne rodziny.

Celem pracy jest przedstawienie kształtu oraz problemów współczesnej rodziny w Polsce.

Praca składa się ze wstępu, trzech rozdziałów i zakończenia.

W pierwszym rozdziale opisana jest rodzina jako grupa społeczna, a więc: próby zdefiniowania pojęcia rodziny, geneza rodziny jako podstawowej komórki społecznej, formy życia rodzinnego, rodzina pełna, rodzina niepełna (samotne rodzicielstwo), związek kohabitacyjny oraz małżeństwo bez dzieci.

W drugim rozdziale zaprezentowane są funkcje i rola rodziny we współczesnym świecie, a więc: funkcja socjalizacyjna, funkcja prokreacyjna ogólna rola rodziny oraz rodzina a instytucje wychowawcze.

W trzecim rozdziale przedstawione są problemy współczesnej rodziny, a więc: przemoc w rodzinie, mobbing w rodzinie, narkomania w rodzinie, alkoholizm w rodzinie, rozwody i separacje w rodzinie, bezrobocie jako główny problem rodziny współczesnej, przyczyny i konsekwencje społeczne bezrobocia dla polskich rodzin, działania rządu w walce z bezrobociem oraz próby przeciwdziałania państwa polskiego wobec patologii w rodzinie.

Początkiem rodziny jest małżeństwo, którego spójność i trwa­łość jest gwarantem spójności i trwałości rodziny. Z kolei spójność życia małżeńskiego uwarunkowana jest czynnikami wewnętrzny­mi współmałżonków, ich potrzebami, uczuciami i motywacjami, czyli właściwościami podmiotowymi oraz czynnikami zewnętrzny­mi – środowiskowymi, prawnymi i opinią społeczną. Najbardziej istotne wydają się czynniki wewnętrzne, które, jeśli nie harmoni­zują ze sobą w odniesieniach międzyosobowych w małżeństwie, zagrażają spójności i trwałości rodziny.

Rodzina odgrywa podstawową rolę w procesie kształtowania osobowości dziecka głównie dlatego, że jej wpływy i oddziaływa­nia rozpoczynają się w okresie, gdy osobowość jest szczególnie pla­styczna, a także dlatego, że w pierwszych latach życia jest właści­wie dla dziecka jedyną grupą społeczną, która wywiera bezpośredni wpływ. Ten wpływ rodziny na dziecko jest wielostronny i dotyczy głównie świadomego podejmowania zabiegów wychowawczych, jak również przez oddziaływanie niezamierzone – w codziennym współżyciu, wtoku wspólnego bytowania. Te dwa tory wychowaw­czego oddziaływania rodzinnego są ze sobą ściśle powiązane, ale zdecydowanie dominuje wychowanie naturalne, spontaniczne, nie wynikające z określonego programu działalności wychowawczej.

Emocjonalna funkcja kształtuje w rodzinie jej swoistą atmosferę, na którą składają się następujące elementy: układ wzajemnych sto­sunków, charakter więzi rodzinnej, wzajemne traktowanie siebie przez członków rodziny, ustosunkowanie się rodziców do siebie na­wzajem i do dzieci. Na zewnątrz wyraża się ona spokojem lub groź­bą wybuchu konfliktów, jest surowa lub tolerancyjna, wesoła lub ponura. Może to być atmosfera wzajemnej życzliwości, współpracy i współdziałania lub też wrogości, niechęci i obojętności.

Rola rodziny sprowadza się tu do ustawicznego, pozytywnego oddziaływania na psychikę dziecka. To oddziaływanie wspomagane jest naturalną potrzebą życzliwości i miłości rodzicielskiej elimi­nując przy tym oficjalność kontaktów. Zakłada też bezinteresow­ność, stąd w dziecku kształtują się uczucia wyższe, oraz umacniają więzi emocjonalne łączące dziecko z rodziną. To właśnie w środo­wisku rodzinnym znajduje dziecko pierwsze możliwości uzewnę­trzniania swych potrzeb uczuciowych przez zwierzanie się, okazy­wanie zaufania oraz szukanie rady i pomocy.

Rodzina zmienia się w czasie – czym in­nym jest para młodych małżonków, a czym innym – ta sama para z małymi, a potem dorastającymi dziećmi. W rze­czywistości rodzina jest procesem, „strumieniem” zdarzeń: realizuje się wszak poprzez ciągłe odtwarzanie struktur interakcji, mikroświata domu (sprzątanie, gotowanie) czy domowych rytuałów. Rodzina, jak wszystkie układy społecz­ne, ma zawsze charakter całości ukrytej – ujawniającej się w skoordynowa­nych działaniach (zachowaniach) jednostek, w wytworzonych artefaktach kul­turowych oraz w efektach zbiorowego działania.