Wstęp 3

Rozdział I. Podstawowe pojęcia dotyczące elektronicznych usług publicznych 7
1.1. Kluczowe czynniki rozwoju społecznego i gospodarczego w społeczeństwie informacyjnym 7
1.2. Informatyzacja sektora wybranych usług 13
1.2.1. Sektor informacyjny 13
1.2.2. E-bankowość efektywniejszą formą świadczenia usług bankowych 14
1.2.3. Usługi e-government jako narzędzie usprawnienia obsługi administracyjnej obywateli 19
1.2.4. Zakupy internetowe – nowy wymiar handlu 23
1.2.5. Edukacja poprzez Internet lepszą formą przekazu wiedzy 26

Rozdział II. Elektroniczna administracja w koncepcjach i działaniach rozwoju w Unii Europejskiej i w Polsce 28
2.1. Europejski model administracji 28
2.2. Elektroniczna administracja w Polsce – plany, programy i strategie 32
2.3. Plan Informatyzacji na najbliższe lata 39
2.4. Plan informatyzacji na kolejne lata 41

Rozdział III. Podstawy prawne informatyzacji w Polsce 47
3.1. Podpis elektroniczny 47
3.2. Dostęp do informacji publicznej 49
3.3. Świadczenie usług drogą elektroniczną 53
3.4. Bankowość w sieci 61

Rozdział IV. Elektroniczne usługi publiczne 67
4.1. Usługi dla obywateli 67
4.2. Usługi dla przedsiębiorstw 74

Rozdział V. E-urząd na przykładzie Szczecina 81
5.1. E-urząd Szczecina 81
5.2. Funkcjonalność i budowa e-urzędu 83

Zakończenie 97

Wykaz literatury 99

Spis tabel i rysunków 103

Wstęp

Po kolejnych etapach rozwoju społeczeństw – przedprzemysłowym i przemysłowym – nastaje okres społeczeństwa informacyjnego. Według przewidywań ma on trwać następne sto lat. Kategoria społeczeństwa informacyjnego pojawiła się w związku z postępem technicznym, powstawaniem i zastosowaniem technik telematycznych, demonopolizacją i komercjonalizacją mediów. Wysoka dynamika rozwoju sieci komunikacji społecznej jest najważniejszą przyczyną kształtowania się społeczeństwa informacyjnego. Zmiany w systemach informacyjnych powodują zmiany w społecznej sieci telekomunikacyjnej oraz w systemie społecznym i są z nimi ściśle powiązane.

Do wysokiej dynamiki rozwoju komunikacji przyczyniła się przede wszystkim liberalizacja rynku telekomunikacyjnego. Pozwoliła ona stworzyć konkurencję między operatorami, poprzez wejście na rynek nowych firm, co pociąga za sobą wzrost jakości usług i spadek ich ceny oraz efektywniejsze zaspokajanie potrzeb użytkowników. Dzięki temu wzrosła dostępność dla obywateli wciąż zwiększającej się ilości informacji.

Jednocześnie wzrastała liczba sprzętu komputerowego, a co za tym idzie powszechne stało się zastosowanie komputerów i ich wykorzystanie w wielu różnych dziedzinach życia.

Połączenie telefonu i komputera we wczesnych latach 80. oraz propozycje protokołów sieci komputerowych i teleinformatycznych uważa się za początek społeczeństwa informacyjnego.

W styczniu 1995 roku na łamach tygodnika menedżerów i użytkowników komputerów „Computerworld” w wiodącym artykule redakcyjnym napisano: „Idea budowy globalnego społeczeństwa informatycznego staje się coraz bardziej aktualna. W Polsce też zaczyna się o niej mówić. Kto spróbuje się przeciwstawić nadchodzącej fali informatycznej rewolucji wyląduje na śmietniku historii”.

Okazuje się jednak, że idea społeczeństwa informatycznego jest niemal równie stara, jak przemysł komputerowy. Pod koniec lat 50., amerykański ekonomista Fritz Machlup obliczył, że 29% produktu krajowego brutto w Stanach Zjednoczonych powstaje w wyniku „produkcji dystrybucji wiedzy”, a więc informacji. W działalność tę zaangażowanych było 31% aktywnie zatrudnionych. W roku 1967 informacja stała się, zgodnie z szacunkami innych ekonomistów, podstawą dla 46,2% amerykańskiego PKB.

Skoro już tak wiele lat temu rozwinięte społeczeństwa były tak bardzo uzależnione od informacji i sposobu jej przetwarzania, to właśnie dziś tak często odkrywa się na nowo koncepcję społeczeństwa informatycznego. Czy jest to przejaw rzeczywistych, głębokich zmian jakościowych w sposobie funkcjonowania społeczeństw, czy może ożywienie to dowodzi, że przerośnięty „przemysł informacyjny” po latach recesji gwałtownie szuka nowych form i obszarów ekspansji, kierując się raczej pradawną ideą zysku?

Obecnie jednak nadal brak jest jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Andrzej Targowski w książce „Informatyka klucz do dobrobytu”, w początkach lat 70. XX wieku pisał:

„Oto antynomia naszej epoki: nie sposób ogarnąć zalewającej nas informacji, nie sposób podjąć bez niej prawidłowej decyzji. Rozwiązanie tej antynomii przynosi informatyka, posługująca się jako narzędziem komputerem. A zatem nie ten rządzi, kto rządzi, ale ten, kto ma właściwe bity informacji we właściwej pamięci, dostępne we właściwym czasie.

Szersze stosowanie informatyki rozbija wczorajsze koncepcje gospodarcze, zmusza do rewizji metod i założeń ekonomiczno-społecznych wzrostu gospodarczego kraju”.

Łatwo zauważyć, że przez ostatnie dziesięciolecia te słowa stawały się rzeczywistością – stopniowo przeobrażając społeczeństwo w społeczeństwo informacyjne.

Społeczeństwo informacyjne to pojęcie dość ogólne, które nie jest jednoznacznie zdefiniowane. Używa się go do określenia społeczności znajdującej się na odpowiednio wysokim poziomie rozwoju technologicznego, dla której informacja jest najcenniejszym i powszechnie wymienianym dobrem. Propozycje definicji społeczeństwa informacyjnego podawali różni autorzy. Wiele z nich to już klasyka, niepoddająca się upływowi czasu, ale wciąż nabierająca szczególnej aktualności. Praktycznie wszystkie te określenia sprowadzają się do poglądu, że najistotniejsze w społeczeństwie postindustrialnym jest to, że wiedza i informacja stają się źródłem strategii i przemian społeczeństwa, czyli tym samym, czym kapitał i praca w społeczeństwie przemysłowym. Nowa technika informacyjna staje się podstawą myślenia technicznego, w którym wiedza teoretyczna i jej nowe techniki (takie jak analiza systemowa, programowanie branżowe i teoria prawdopodobieństwa) nierozłączne z komputerem stają się decydujące dla innowacji przemysłowych i wojskowych.

W dobie społeczeństwa informacyjnego dostęp do informacji i możliwości jej kreowania stają się najważniejszym kryterium w rywalizacji między państwami. Można przyjąć, że firmy i instytucje stają się częścią społeczeństwa informacyjnego w chwili, gdy można się z nimi w pełni kontaktować przez sieci teleinformatyczne. Idea globalnej wioski staje się faktem, ludzie mogą w krótkim czasie dotrzeć w każde miejsce na Ziemi. Mogą przynieść ze sobą dobro lub zło… Owa globalna wioska dotarła także do urzędów.

W niniejszej pracy podjęto próbę ukazania istoty elektronicznych usług publicznych.

Celem niniejszego opracowania jest ukazanie zastosowania nowoczesnych technologii informatycznych w zakresie świadczenia usług przez podmioty prywatne oraz podmioty administracji publicznej. Sektor usług, jako jeden z trzech podstawowych, najmocniej wykorzystuje te nowe osiągnięcia w zakresie informatyzacji. Metodą badawczą wykorzystaną dla potrzeb pracy jest metoda analizy dokumentów i literatury.

Praca składa się z pięciu rozdziałów:

Rozdział pierwszy to podstawowe pojęcia dotyczące elektronicznych usług publicznych: kluczowe czynniki rozwoju społecznego i gospodarczego w społeczeństwie informacyjnym, informatyzacja sektora wybranych usług.

Rozdział drugi to elektroniczna administracja w koncepcjach i działaniach rozwoju w UE Polsce: europejski model administracji, elektroniczna administracja w Polsce – plany, programy i strategie, plan Informatyzacji na lata 2007-2010, plan informatyzacji na kolejne lata.

Rozdział trzeci to Podstawy prawne informatyzacji w Polsce: podpis elektroniczny, dostęp do informacji publicznej, świadczenie usług drogą elektroniczną, bankowość w sieci.

Rozdział czwarty to elektroniczne usługi publiczne: usługi dla obywateli, usługi dla przedsiębiorstw.

Rozdział piąty to E-urząd na przykładzie Szczecina: E-urzędy Szczecina, funkcjonalność i budowa e-urzędu.

Całość opracowania powstała w oparciu o literaturę fachową, artykuły prasowe, akty prawne oraz źródła ze stron WWW i materiały wewnętrzne Urzędu Miasta Szczecina.