Archiwum kierunku Pedagogika

prace dyplomowe z pedagogiki – prace magisterskie i prace licencjackie z zakresu pedagogiki

Internet w życiu młodzieży

WSTĘP 2

ROZDZIAŁ I. INTERNET JAKO ZJAWISKO WSPÓŁCZESNEJ KULTURY 4
1.1. Istota i początki Internetu 4
1.2. Zasięg i oddziaływanie Internetu 7
1.3. Charakterystyka użytkowników Internetu 12
1.4. Internet wobec kultury 15
1.5. Internet wobec procesów globalizacyjnych 17

ROZDZIAŁ II. METODOLOGICZNE PODSTAWY BADAŃ WŁASNYCH 25
2.1. Przedmiot i cel badań 25
2.2. Problemy i hipotezy badawcze 36
2.3. Metody i techniki badań 39
2.4. Teren i organizacja badań 40
2.5. Charakterystyka próby badawczej 45

ROZDZIAŁ III. ROLA I ZNACZENIE INTERNETU W ŻYCIU WSPÓŁCZESNEJ MŁODZIEŻY W ŚWIETLE BADAŃ WŁASNYCH 47
3.1. Analiza i interpretacja wyników badań 47
3.2. Wnioski i weryfikacja hipotez 57
3.3. Korzyści i zagrożenia wynikające z użytkowania sieci przez młodych ludzi 60

ZAKOŃCZENIE 66
BIBLIOGRAFIA 68
SPIS RYSUNKÓW 71
SPIS TABEL 72
SPIS WYKRESÓW 73
ZAŁĄCZNIK 74

WSTĘP

Istnieje jakiś koszmarny paradoks życia, przejawiający się w tym, że zyskanie czasu (dzięki nowoczesnej technice) nie zawsze oznacza, że mamy go więcej, a otwarcie na świat niekoniecznie poszerza naszą świadomość, wiedzę o świecie. Komputer wraz z Internetem jest tego najlepszym przykładem. Jego obecność ułatwia wykonanie wielu zadań, skraca czas ich realizacji, podnosi komfort życia w sposób trudny wprost do przecenienia, ale jednocześnie może ograniczyć ekspansję życiową człowieka, wyalienować go z otoczenia, zaburzyć potrzeby fizyczne i psychiczne, ograniczyć ambicje i dążenia, może stać się przyczyną ubóstwa i wreszcie spowodować głęboką depresję, a nawet doprowadzić do śmierci. Uzależnienie od TV, od gier wideo, od komputera, od Internetu (IAD – Internet Addiction Disorder) – cyberzależność, siecioholizm, sieciozależność, netoholizm, internetoholizm, infozależność – stają się największym problemem psychicznym i społecznym współczesnych czasów i każda z tych nazw stanowi zaledwie jedną z możliwości zachowania patologicznego związanego z wykorzysta¬niem mediów.

Pierwsze niepokojące doniesienia terapeutów, psychologów czy pedagogów na temat zagrożeń ze strony mediów pojawiły się w latach 80. XX w. i wiązały się z upowszechnieniem techniki wideo oraz komputera, a wraz z nimi różnego typu gier ekranowych. Jednak prawdziwy problem pojawił się, kiedy w 1993 r. utworzono pierwsze przeglądarki internetowe www (World Wide Web), a Internet stał się ogól¬nie dostępny. Obecnie uzależnienie od elektronicznych środków przekazu najczęściej związane jest z takimi mediami, jak telewizja (i jej „przystawki” odtwarzacze CD, DVD), komputer (gry, przetwarzanie plików, opracowywanie programów itp.), Internet (poszukiwanie informacji, tworzenie informacji, gry interaktywne, nawiązywanie kontaktów interpersonalnych, hazard, przeglądarki, pokoje tematyczne, fora dyskusyjne, zakupy, poczta itp.), przenośne odtwarzacze (CD, MP3 itp.), automaty do gier, telefony komórkowe.

Kiedy na corocznym zjeździe Amerykańskiego Stowarzyszenia Psychologicznego w Toronto, w 1996 r., Kimberly Young wygłosiła referat o nałogu Internetu (Internet Addiction: The Emergency of New Clinical Disorder), wielu uczestników potraktowało go jako histeryczną ekspresję własnych lęków autorki. Porównywanie z alkoholikiem internauty, który drżącą ręką naciska kolejny przycisk klawiatury, podobnie jak alkoholik sięga po kolejny kieliszek, wydawało się tak absurdalne, że jeden z internautów Ivan Goldberg dla przekory otworzył forum dyskusyjne na ten temat. Jakież było jego zdziwienie, kiedy uczestnicy okazali się ludźmi rozpaczliwie potrzebującymi pomocy, a psychologowie zaczęli poszukiwać informacji o możliwościach leczenia siecioholików.

Następnym posunięciem Goldberga było więc, już bez cienia ironii, uruchomienie internetowej grupy wsparcia dla AN – anonimowych netoholików. Dzisiaj jest on cenionym badaczem zjawiska uzależnienia od komputera. Coraz więcej pojawia się doniesień prasowych i badań naukowych pokazujących, jak poważny jest to problem (np. o przypadkach psychoz, śmierci z przeciążenia, zagłodzenia się maniaków komputerowych, którzy siedząc przy komputerze, zapomnieli, że trzeba też przynajmniej jeść, pić i spać). W Polsce mówi się już o pierwszych wyrokach sądowych, w których podstawą orzeczenia było uzależnienie od Internetu.

Przetwarzanie informacji, zakupy, poszukiwanie silnych wrażeń, korespondencja, gry symulacyjne, zabawy interakcyjne to tylko niewielka część możliwości, jakie stwarzają domowe media, które jednak wystarczą, aby spędzić przy komputerze 4-16 godzin dziennie.

Celem pracy jest określenie wpływu Internetu na życie współczesnej młodzieży.

Praca składa się z trzech rozdziałów.

W pierwszym opisany jest Internet jako zjawisko współczesnej kultury, a więc: istota i początki Internetu, zasięg i oddziaływanie Internetu, charakterystyka użytkowników Internetu, Internet wobec kultury oraz Internet wobec procesów globalizacyjnych.

W drugim rozdziale zaprezentowane są metodologiczne podstawy badań własnych, a więc: przedmiot i cel badań, problemy i hipotezy badawcze, metody i techniki badań, teren i organizacja badań oraz charakterystyka próby badawczej.

W trzecim rozdziale przedstawiona jest rola i znaczenie Internetu w życiu współczesnej młodzieży w świetle badań własnych, a więc: analiza i interpretacja wyników badań, wnioski i weryfikacja hipotez oraz korzyści i zagrożenia wynikające z użytkowania sieci przez młodych ludzi.

Kara śmierci w opinii studentów

Wstęp 2

Rozdział I. Kara Śmierci 4
1.1. Historia stosowania kary śmierci w Polsce i na świecie 4
1.1.1. Pojęcie kary 4
1.1.2. Definicja kary śmierci 6
1.1.3. Kara śmierci w aspekcie historycznym 7
1.1.4. Poglądy na karę 12
1.2. Argumenty za i przeciw stosowaniu kary śmierci 15
1.2.1. Argumenty „za” 16
1.2.2. Argumenty „przeciw” 17
1.2.3. „Za” i „przeciw” sędziów i prokuratorów w kwestii kary śmierci 19
1.2.4. Kara śmierci jako problem moralny 22

Rozdział II. Metodologiczne podstawy badań 30
2.1. Uzasadnienie wyboru tematu pracy badawczej 30
2.2. Przedmiot i cel badań 30
2.3. Problemy badawcze i hipotezy 32
2.4. Zmienne i wskaźniki 39
2.5. Metody, techniki i narzędzia badawcze 41
2.6. Organizacja i przebieg badań 47

Rozdział III. Kara śmierci w opinii studentów w świetle badań własnych 51
3.1. Charakterystyka terenu badań i badanej populacji 51
3.2. Prezentacja wyników badań 56

Zakończenie 69
Bibliografia 71
Spis tabel 73
Spis wykresów 74
ANEKS 75

Wstęp

Jedynym powodem stosowania kary śmierci jest fakt, że dokonane zostało przestępstwo. Byłoby niedopuszczalne, aby przestępca mógł naprawić swe winy przez podjęcie działań pożytecznych dla społeczeństwa. Jeśli na przykład przestępca skazany na śmierć zaproponuje swój udział w eksperymencie medycznym, w którym narazi swe życie, aby przetestować nowe lekarstwo, jego ofiarność nie może zostać przyjęta. Skazany na śmierć nie ma prawa ryzykować życiem. Nie ma prawa pozbawić wymiaru sprawiedliwości wykonania przepisanej rytuałem kary śmierci. Nie ma prawa do samobójstwa skrywanego pod pozorem ofiary. Jego życie należy do kata i kara musi być wykonana tak, jak ją wyznaczył sędzia.

Celem pracy jest przedstawienie opinii studentów na temat kary śmierci.

Praca składa się z trzech rozdziałów.

W pierwszym rozdziale opisana jest historia stosowania kary śmierci w Polsce i na świecie, zaprezentowane jest pojęcie kary, definicja kary śmierci, poglądy na karę, argumenty „za” i „przeciw” stosowaniu kary śmierci, „za” i „przeciw” sędziów i prokuratorów w kwestii kary śmierci oraz kara śmierci jako problem moralny.

W drugim rozdziale przedstawione są metodologiczne podstawy badań, a więc: uzasadnienie wyboru tematu pracy badawczej, przedmiot i cel badań, problemy badawcze i hipotezy, zmienne i wskaźniki, metody, techniki i narzędzia badawcze oraz organizacja i przebieg badań.

W trzecim rozdziale zaprezentowane jest zagadnienie kary śmierci w opinii studentów w świetle badań własnych; rozdział zwiera również charakterystykę terenu badań i badanej populacji.

Przestępca ma prawo do wszelkiej kary, również kary śmierci ponieważ zasługuje na cierpienie. Swym postępowaniem dał dowód, że potrzebuje cierpienia, więc nie wolno go cierpienia pozbawić. Łamiąc prawo, przestępca odrzuca normy moralności i wypiera się ich. Może jednak powrócić do poszanowania ich wymagań, jeśli okaże skruchę i nałoży na siebie karę za popełnione zbrodnie. Jeśli uzna swą winę, dobrowolnie przyjmie karę i postanowi przestrzegać prawa i moralności, stanie się na powrót człowiekiem zasługującym na szacunek. Kara jest potrzebna, by ta przemiana dokonała się w rzeczywistości – choć wewnętrznie – i nie pozostała pobożnym życzeniem. Inaczej mówiąc, kara może być pokutą przyjmowaną świadomie, celowo i dobrowolnie. Będzie pokutą, gdy nie budzi lęku, gdy karany nie chce przed nią uciec, lecz gotów jest ją przyjąć w wyznaczonym wymiarze. Ważne jest zatem, by złoczyńca nie wypierał się złych intencji, tylko przyznał się do nich, nie próbując wprowadzić w błąd sędziów. Jednakże kara może stać się pokutą tylko dla człowieka kierującego się zasadami jawności działania i honoru.

Kara śmierci to kara główna, kara ostateczna, kara polegająca na pozbawieniu życia sprawcy przestępstwa. Stosowano ją od początków istnienia prawa, różnie w zależności od krajów, systemów prawnych i epok; najczęściej za czyny uniwersalnie pojmowane jako zbrodnie, takie, jak zabójstwo lub zdrada stanu, ale także za drobniejsze przestępstwa, w tym skierowane przeciw mieniu lub nawet występki obyczajowe, jak cudzołóstwo. Kara śmierci była bądź jest też zapisana w prawach religijnych różnych wyznań. W Polsce obecnie od 1998 roku nie ma jej w systemie prawnym.

Pojawiają się również poglądy, iż wykreślenie kary śmierci z arsenału środków karnych sprawia, że państwo zostaje pozbawione jednego z ważnych instrumentów w walce z przestępczością szczególnie niebezpieczną, bo skierowaną przeciwko życiu i zdrowiu obywateli. Jest to szczególnie niebezpieczne zwłaszcza w sytuacji, gdy pojawiło się i narasta zjawisko przestępczości zorganizowanej, w ramach której dokonywanie umyślnych zabójstw stanowi element rutynowej działalności przestępczej. Sprawcy przestępstw tego typu na ogół świadomie decydują się na uczynienie z zabijania innych ludzi zarówno sposobu na życie, jak i sposobu zarobkowania. Rezygnacja z kary śmierci wystawia państwo na niebezpieczeństwo bezsilności w walce z tego rodzaju przestępczością, zwłaszcza w sytuacji, gdy instytucja warunkowego przedterminowego zwolnienia podważa wiarygodności kar dożywotniego pozbawienia wolności.

Funkcjonowanie uczniów niepełnosprawnych w klasie integracyjnej

Wstęp 2

Rozdział I. Problematyka badań w świetle literatury 4
1.1. Istota zdrowia, choroby i niepełnosprawności 4
1.2. Klasyfikacja funkcjonowania i niepełnosprawności. Standardy międzynarodowe 9
1.3. Postawy wobec niepełnosprawnych 18
1.3.1. Kształtowanie postaw dzieci wobec niepełnosprawnych rówieśników 18
1.3.2. Postawy nauczycieli wobec kształcenia dzieci z dysfunkcjami w szkołach masowych 19
1.3.3. Pozycja społeczna dziecka z dysfunkcją w klasie integracyjnej 22

Rozdział II. Metodologiczne podstawy badań 26
2.1. Przedmiot i cel badań 26
2.2. Problemy i hipotezy badawcze 28
2.3. Zmienne i ich wskaźniki 30
2.4. Metody i techniki badawcze 33
2.5. Organizacja i przebieg badań 42
2.6. Charakterystyka terenu badań 44

Rozdział III. Wyniki badań własnych i ich analiza 47
3.1. Wyniki badań 47
3.2. Analiza wyników badań 58

Wnioski z badań 61
Bibliografia 63
Spis wykresów 65
Spis schematów 66
Spis tabel 67
Aneks. Kwestionariusz ankiety 68

Wstęp

Przez większą część XX wieku w społeczeństwach Zachodu niepełnosprawność była utożsamiana z „wadą” ciała lub umy­słu. Kategoria niepełnosprawności obejmowała ludzi „kalekich”, „przykutych” do wózków inwalidzkich, „ofiary” takich chorób jak porażenie mózgowe, ludzi niesłyszących lub niewidomych, „chorych” lub „upośledzonych umysłowo”. Upośledzenie czy też nieprawidłowość budowy lub funkcji ciała w sposób oczywisty powoduje uzależnienie od rodziny, przyjaciół i usług opiekuń­czych; wielu upośledzonych odseparowanych jest w wyspecjali­zowanych zakładach. Krótko mówiąc, pojęcie niepełnosprawności sprowadza się do „tragedii osobistej” oraz problemu społeczne­go, określając ją jako ciężar dla reszty społeczeństwa. Jednak od końca lat 60. ten dominujący w myśleniu i prak­tyce pogląd stał się przedmiotem licznych kampanii w całej Eu­ropie i Ameryce Północnej. Osoby niepełnosprawne – przede wszystkim zaś te zmuszane do życia w domach opieki – przejęły inicjatywę, upominając się o zmianę polityki. W swych żąda­niach niepełnosprawni zwracali uwagę na konieczność zwięk­szenia możliwości „samodzielnego życia” w społeczeństwie.

W nawiązaniu do tematyki niepełnosprawności w niniejszej pracy poruszone zostanie zagadnienie uczniów niepełnosprawnych w klasach integracyjnych.

Celem pracy jest zaprezentowanie funkcjonowania uczniów niepełnosprawnych w środowisku klasy integracyjnej szkoły podstawowej.

Praca składa się ze wstępu, trzech rozdziałów oraz zakończenia.

W pierwszym rozdziale opisana jest problematyka badań w świetle literatury, a więc: istota zdrowia, choroby i niepełnosprawności, klasyfikacja funkcjonowania i niepełnosprawności – standardy międzynarodowe, postawy wobec niepełnosprawnych, kształtowanie postaw dzieci wobec niepełnosprawnych rówieśników, postawy nauczycieli wobec kształcenia dzieci z dysfunkcjami w szkołach masowych, pozycja społeczna dziecka z dysfunkcją w klasie integracyjnej.

W drugim rozdziale przedstawione są metodologiczne podstawy badań, a więc: przedmiot i cel badań, problemy i hipotezy badawcze, zmienne i ich wskaźniki, metody i techniki badawcze, opracowanie wyników, organizacja i przebieg badań oraz charakterystyka terenu badań.

W trzecim rozdziale zaprezentowane są wyniki badań własnych i ich analiza.

Praca została napisana w oparciu o dostępną literaturę przedmiotu oraz badania własne.

Problemy dzieci niepełnosprawnych i ich dążenia w kierunku nor­malnego życia często napotykają wiele barier natury: komunikacyjnej, architektonicznej, zdrowotnej, psychologicznej, edukacyjnej, informa­cyjnej. Nie można zwłaszcza pominąć swoistych problemów okresu funkcjonowania w szkole podstawowej, pogłębionych niepełnosprawnością organizmu. Proces akceptacji w szkole integracyjnej rzutuje ujemnie na stan psychiczny i interakcje społeczne w różnych obszarach życia i sferach funkcjonowania dzieci niepełnosprawnych. Środowi­sko szkolne, jest miejscem w którym dochodzi do zmagania się z niepełnosprawnością, po­cząwszy od dostrzeżenia pierwszych niepokojących objawów, przez zaprzeczenie i poszukiwanie dalszej diagnozy oraz skutecznych form wsparcia i pomocy.

Sytuacja niepełnosprawnych dzieci jest sta­nem, a zarazem procesem odzwierciedlającym funkcjonowanie wielu ogniw instytucji edukacyjnych, diagnostyczno-orzeczniczych, dorad­czych i terapeutycznych. Wszelkie nieprawidłowości i wskazane barie­ry nie są indyferentne na drodze ku dorosłości tych jednostek.

Określony model uczestnictwa dzieci niepełnosprawnych w życiu szkoły integracyjnej pokazuje, że bariery powodu­jące wykluczenie są głęboko zakorzenione w strukturach i pro­cesach zachodzących we współczesnych społeczeństwach. Niski udział w rynku płatnej pracy ma oczywisty wpływ na sferę ma­terialną. Wykluczenie jest pogłębiane przez niższy poziom wy­kształcenia, nieprzystosowanie budynków publicznych i ograni­czenie możliwości wypoczynku. Bez względu na to, jak rozłoży się akcenty, można łatwo dostrzec, że osoby niepełnosprawne w porównaniu z pełnosprawnymi mają bardziej ograniczone możliwości życiowych wyborów związanych z uczestnictwem w życiu społecznym.

Formy spędzania czasu wolnego przez młodzież

Wstęp 2

Rozdział I. Funkcjonowanie psychofizyczne młodzieży dorastającej – przegląd literatury przedmiotu 3
1. Miejsce i rola adolescencji w przebiegu życia ludzkiego 3
2. Fazy okresu adolescencji 6
3. Charakterystyka poszczególnych sfer rozwoju młodzieży dorastającej 9
3.1. Rozwój fizyczny 9
3.2. Rozwój psychiczny 14
3.3. Rozwój emocjonalny 17
4. Osobowość i rozwój społeczny 19
4.1. Rozwój społeczny 19
4.2. Rozwój osobowości 21

Rozdział II. Pojęcie czasu wolnego 24
1. Definicje czasu wolnego 24
2. Wychowanie przez turystykę i krajoznawstwo 26
3. Sposoby spędzania czasu wolnego przez młodzież dorastającą – obozy, kolonie 32
4. Formy i funkcje czasu wolnego 38
4.1. Realizowanie swoich zainteresowań 38
4.2. Odkrywanie „własnych terenów” jako ciekawa forma spędzania czasu wolnego 40

Rozdział III. Metodologia badań własnych 43
1. Kategorie badań pedagogicznych 43
2. Cel i przedmiot badań 54
3. Problemy i hipotezy badawcze 55
4. Metody, techniki, narzędzia badawcze 58
5. Organizacja i przebieg badań – dobór próby 59

Rozdział IV. Analiza badań własnych 61
1. Wyniki badań 61
2. Wnioski wynikające z empirii pracy 65
3. Propozycje i alternatywy spędzania czasu wolnego przez młodzież – komentarz do wyników badań 67

Zakończenie 73
Bibliografia 74
Spis rysunków 77
Spis wykresów 78
Załącznik 79

Wstęp

Tendencje globalizacyjne współczesnego świata, stanowiące rodzaj reakcji na homogeniczność charakterystyczną dla nowoczesności, zmuszają do refleksji nad kondycją współczesnego młodego człowieka, będącego jednocześnie lokalnym i globalnym „aktorem” zmian zachodzących we współczesnym globalizującym się heterogenicznym świecie. Bycie „pomiędzy” ciekawością i otwartością poznawczą na wszystko co nowe a lękiem i niepewnością przed nieznanym, ujawnia się w doświadczanej i przeżywanej aksjologicznej ambiwalencji badanej młodzieży. Żyjąc w środowisku lokalnym, światy doświadczane przez młodzież przybierają charakter globalny. I choć twierdzenie to w myśleniu o ponowoczesności zakrawa na banał, warto przyjrzeć się bliżej tożsamości młodzieży w perspektywie globalnego świata oraz opisowi i ocenie wybranych problemów świata globalnego dokonanych przez współczesną młodzież, uczestniczącą i działającą w tejże globalnej (późnej nowoczesności, a może nawet ponowoczesności) rzeczywistości.

W niniejszej pracy podjęto próbę ukazania istoty i form spędzania czasu wolnego przez młodzież. Taki też był zasadniczy cel opracowania.

Praca składa się z czterech rozdziałów:

Rozdział pierwszy to funkcjonowanie psychofizyczne młodzieży dorastającej – przegląd literatury, miejsce i rola adolescencji w przebiegu życia ludzkiego, fazy okresu adolescencji, charakterystyka poszczególnych sfer rozwoju młodzieży dorastającej i osobowość i rozwój społeczny.

Rozdział drugi to pojęcie czasu wolnego: definicje czasu wolnego, sposoby spędzania czasu wolnego przez młodzież dorastającą – obozy, kolonie, formy i funkcje spędzania czasu wolnego oraz wychowanie przez turystykę i krajoznawstwo.

Rozdział trzeci to metodologia badań własnych: kategorie badań pedagogicznych, przedmiot i cel badań, problemy i hipotezy badawcze, metody, techniki, narzędzia badawcze oraz organizacja i przebieg badań – dobór próby.

Rozdział czwarty to analiza badań własnych: wyniki badań, wnioski wynikające z empirii pracy, propozycje i alternatywy spędzania czasu wolnego przez młodzież – komentarz do wyników badań.

Całość opracowania powstała w oparciu o literaturę fachową, artykuły prasowe, akty prawne oraz źródła ze stron WWW.

Filozofia nauczania

WSTĘP 2

ROZDZIAŁ I. O POJĘCIU „FILOZOFIA NAUCZANIA” 4
1.1. PODSTAWY MORALNOŚCI 4
1.2. O SAMYM POJĘCIU FILOZOFIA NAUCZANIA 12

ROZDZIAŁ II. IDEAŁ MORALNY NAUCZYCIELA 22
2.1. ETYKA ZAWODU NAUCZYCIELA 22
2.2. OSOBOWOŚĆ NAUCZYCIELA 31
2.3. KWALIFIKACJE I KOMPETENCJE NAUCZYCIELA 37

ROZDZIAŁ III. GENEZA ZAWODU NAUCZYCIELA 41
3.1. NAUCZYCIEL W SZKOLE ANTYCZNEJ 41
3.2. SZKOŁA I NAUCZYCIEL W ŚREDNIOWIECZU 46
3.3. SZKOŁA I NAUCZYCIEL W DOBIE HUMANIZMU 49
3.4. SZKOŁA I MIEJSCE W NIEJ NAUCZYCIELA PO REWOLUCJI FRANCUSKIEJ 56
3.5. ROLA NAUCZYCIELA WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE 62
3.6. NAUCZYCIEL DOROSŁYCH DLA SPOŁECZEŃSTWA INFORMACYJNEGO 64

ZAKOŃCZENIE 67
BIBLIOGRAFIA 69

WSTĘP

W najszerszym ujęciu przez edukację rozumie się ogól oddziaływań służących formowaniu się zdolności życiowych człowieka. Tak definiowana praktyka edukacyjna jest pojęciem bardzo szerokim i wewnętrznie zróżnicowanym. Pedagogika jako nauka ma za zadanie opisywać, wyjaśniać i rozumieć przedstawione poniżej formy praktyki edukacyjnej. Spojrzenie na przedmiot pedagogiki z perspektywy ucznia, wychowanka sprawia, iż badamy warunki jego uczenia się, funkcjonowania w różnych środowiskach wychowawczych czy instytucjach edukacyjnych.

Pedagogika zajmuje się także prawidłowościami rozwoju człowieka. poszerzaniem jego możliwości życiowych na poszczególnych szczeblach edukacji. Interesuje się również, innymi kontekstami praktyki edukacji. Poznaje i wyjaśnia ten świat w kontekście działań pedagogów, ich warsztatu zawodowego, ich kształcenia, sytuacji życiowej, poziomu kompetencji, skuteczności ich działań. Zajmuje się także badaniem funkcjonowania instytucji edukacyjnych, ich organizacja, realizowanymi zadaniami. Ważnym obszarem badań pedagogicznych są polityczne, społeczne i kulturowe uwarunkowania praktyki edukacyjnej (zwłaszcza instytucjonalnej), odkrywanie nierówności w dostępie do oświaty i diagnozowanie innych patologicznych zjawisk towarzyszących praktyce edukacyjnej.

O edukacji mówi się również w kontekście oddziaływań nieformalnych. pozainstytucjonalnych. Tak więc pedagogika bada edukacyjne oddziaływanie mediów, kultury popularnej, rodziny, grup rówieśniczych. Próbuje oszacować silę i kierunek wpływu tych agend edukacyjnych na zachowania ludzi oraz analizować skuteczność ich oddziaływania w porównaniu ze skutecznością oficjalnych instytucji, takich jak szkoły, internaty.

Jeśli praktyka edukacyjna jest tak wielostronnie zróżnicowana, a pedagogika jest nauką opisującą tę praktykę, to zróżnicowanie pedagogiki musi odzwierciedlać stan edukacji. Jest tak również dlatego, że stopień specjalizacji wiedzy naukowej dotyczącej poszczególnych kontekstów edukacji wymaga od uczonych zróżnicowanych kompetencji poznawczych, pozwalających na ich badanie. W aktualnym stanie zaawansowania wiedzy pedagogicznej jeden uczony nie zdoła kompetentnie badać i wyjaśniać praktyki nauczania małych dzieci i ludzi dorosłych jednocześnie. Obie te dziedziny wymagają, pewnego zakresu wspólnych kompetencji, ale także odrębnych.

W niniejszej pracy podjęto próbę ukazania istoty filozofii nauczania. Taki też był zasadniczy cel opracowania.

Praca składa się z trzech rozdziałów:

Rozdział pierwszy zatytułowany jest „O pojęciu filozofii nauczania”. Wyjaśniono tutaj takie zagadnienia jak: podstawy moralności oraz ową filozofię nauczania.

Rozdział drugi to ideał moralny nauczyciela: etyka zawodu nauczyciela, osobowość nauczyciela, kwalifikacje i kompetencje nauczyciela.

Rozdział trzeci to geneza zawodu nauczyciela: nauczyciel w szkole antycznej, szkoła i nauczyciel w średniowieczu, w dobie humanizmu, po rewolucji francuskiej, rola nauczyciela we współczesnym świecie, nauczyciel dorosłych dla społeczeństwa informacyjnego.

Całość opracowania powstała w oparciu o literaturę fachową, artykuły prasowe, akty prawne oraz źródła ze stron WWW.

Prawidłowości i zaburzenia rozwoju w okresie adolescencji

Wstęp 2

Rozdział I. Rozwój psychofizyczny 4
1.1. Pojęcie rozwoju 4
1.2. Kierunki rozwoju 10
1.3. Rozwój biologiczny 15
1.4. Rozwój intelektualny 20
1.5. Rozwój emocjonalny 23
1.6. Rozwój społeczno – moralny 24

Rozdział II. Zmiany rozwojowe w okresie adolescencji 29
2.1. Pojęcie adolescencji 29
2.2. Cechy okresu dorastania 30
2.3. Bariery rozwojowe okresu adolescencji 37
2.4. Zaburzenia okresu adolescencji 38

Zakończenie 45
Bibliografia 46
Spis rysunków 48

Wstęp

Okres adolescencji to czas eksperymentowania, sprawdzania się w nowych rolach (w okresie dzieciństwa niedostępnych czy mało jeszcze istotnych i atrakcyjnych), określania własnych granic oraz swojego miejsca w społeczności, a także wytyczania zadań i celów. Zarówno gotowość do wchodzenia w role społeczne, jak i snucie planów na przyszłość, wynikają z przeszłych doświadczeń, dotychczasowego obrazu siebie budowanego w relacjach ze społecznym otoczeniem oraz nacisków płynących z zewnątrz.

Ten nowy i jakościowo jakże znaczący etap życia wymaga wypracowania nowych strategii adaptacyjnych. Wszystko zaś co nowe, niesprawdzone, nieprzewidywalne, nieznane, interpretowane i doświadczane jest przez podmiot jako sytuacja trudna, rujnująca dotychczasową homeostazę, pewność, obraz siebie i świata. Aby jednostka mogła dostosować się do życia w naszej kulturze, a równocześnie czerpać z niego radość, zmierzyć się winna ze specyficznymi dla tego okresu zadaniami rozwojowymi. I tu mogą pojawić się pierwsze trudności i niekonstruktywne formy adaptacji, komplikujące dalszy prawidłowy rozwój.

Pierwsza kategoria zadań specyficznych dla okresu adolescencji dotyczy odkrycia i zaakceptowania własnej płciowości. Proces ten nie jest łatwy przede wszystkim z powodu burzliwych zmian o podłożu hormonalnym, jakie dokonują się w ciele nastolatka. Ta przejściowa utrata kontroli nad własną physis w starciu z kulturowymi naciskami dotyczącymi spełniania określonego wizerunku (zwłaszcza w przypadku dziewcząt i młodych kobiet) utrudnia akceptowanie swojego wyglądu, fizjologii związanej z przynależnością do określonej płci, a w końcu umiejętne odgrywanie męskiej lub kobiecej roli społecznej. Lęk młodych ludzi (zwłaszcza zaś dziewcząt) przed dojrzewaniem/dorastaniem i jego konsekwencjami redukowany jest coraz częściej przez podejmowanie zachowań autodestrukcyjnych, takich jak anoreksja czy bulimia, samookaleczenia i inne formy eksperymentowania na własnym ciele, jakby było ono obcą i nieczułą materią.

W niniejszej pracy podjęto próbę ukazania istoty prawidłowości i zaburzeń rozwoju w okresie adolescencji. Taki też był zasadniczy cel opracowania.

Praca składa się z dwóch części:

Część pierwsza to rozwój psychofizyczny: pojęcie rozwoju, kierunki rozwoju, rozwój biologiczny, rozwój intelektualny, rozwój emocjonalny oraz rozwój społeczno – moralny.

Cześć druga to zmiany rozwojowe w okresie adolescencji: pojęcie adolescencji, cechy okresu dorastania, bariery rozwojowe okresu adolescencji oraz zaburzenia okresu adolescencji.

Całość opracowania powstała w oparciu o literaturę fachową, artykuły prasowe, akty prawne oraz źródła ze stron WWW.

Edukacja zdrowotna, a wychowanie przedszkolne

Wstęp 2

Rozdział I. Teoretyczne podstawy edukacji zdrowotnej w przedszkolu 6
1.1. Edukacja okresu transformacji systemowej 6
1.2. Środowiska wychowawcze 12
1.2.1. Rodzina i jej znaczenie dla jednostki 12
1.2.2. Szkoła w procesie wychowania 14
1.2.3. Grupa rówieśnicza jako środowisko wychowawcze 16
1.3. Postawy prozdrowotne 19
1.4. Dewiacje i patologie zdrowotne 21

Rozdział II. Edukacja zdrowotna jako proces 24
2.1. Wartości 24
2.2. Działania 25
2.3. Oczekiwane efekty 26

Rozdział III. Profilaktyka zdrowotna w przedszkolu 28
3.1. Rozwój fizyczny dzieci w wieku przedszkolnym 28
3.2. Zapobieganie chorobom, aktywność ruchowa 31
3.3. Higiena zajęć i zabaw 35

Zakończenie 48
Bibliografia 50

Wstęp

Edukacja to wychowanie, kształcenie, ogół czynności i procesów mających na celu przekazywanie wiedzy, kształtowanie określonych cech i umiejętności. Edukacja zdrowotna w przedszkolu jest nieodłącznym elementem promocji zdrowia, chociaż edukacja zdrowotna to ukierunkowane działanie na jednostkę, a promocja zdrowia oddziałuje na system społeczny. Edukacja zdrowotna w przedszkolu to proces wzajemnie ze sobą powiązanych elementów, w którego zakres wchodzi:

  • wiedza o zdrowiu związana z funkcjonowaniem własnego organizmu;
  • umiejętność zapobiegania i radzenia sobie w sytuacjach trudnych;
  • wiedza i umiejętności związane z korzystaniem z opieki zdrowotnej;
  • wiedza o czynnikach środowiskowych, społecznych i politycznych wpływających na zdrowie.

Należy więc stworzyć dzieciom sposobność do ukształtowania postaw i wartości, które ułatwią im dokonywanie wyborów, mających znaczenie dla ich obecnego i przyszłego życia.

Twórcy reformy edukacji założyli gruntowną przebudowę dotychczasowego sposobu kształ­cenia. Zmiany objęły cały system nauczania. Przebudowano struktury systemu edukacji; zmieniono sposób zarządzania i nadzoru placówek oświatowych, wprowadzono jednolity system oceniania i egzaminów, czas nauki w szkole podstawowej skrócono do sześciu lat, pomiędzy szko­łą podstawową a szkołą średnią utworzono gimnazja, w których młodzież będzie uczyć się przez trzy lata, zanim podejmie decyzję, czy chce konty­nuować naukę w szkole zawodowej, czy też w liceum, położono większy nacisk na cele prorodzinne. Wszystkie powyższe zmiany mają doprowa­dzić do polepszeniu warunków niezbędnych do realizowania celów wy­chowawczych i kształcących stawianych przed szkołą. Nowy system szkolny ma sprzyjać kształceniu ludzi mądrych, odpowiedzialnych, autonomicznych, zdolnych do samodzielnych wyborów aksjologicznych, zaan­gażowanych, solidarnych i skutecznych. Nauczycielom przyznano więk­sze uprawnienia w zakresie tworzenia programów dydaktycznych. Re­forma pociągnęła za sobą zmianę treści i metod nauczania. Zaistniała sytuacja skłania do zastanowienia się nad miejscem szko­ły i jej rolą w edukacji zdrowotnej.

Zasadniczym celem poznania naukowego jest zdobycie wiedzy maksymalnie ścisłej, maksymalnie pewnej, maksymalnie ogólnej, maksymalnie prostej, o maksymalnej zawartości informacji. Takie dopiero poznanie prowadzi do wyższych form funkcjonowania wiedzy a są nimi prawa nauki i prawidłowości. Cel badań powinien określać badaną zbiorowość, a nie odwrotnie. Sformułowanie celu badania, uwzględnianie możliwości organizacyjnych, czaso­wych i finansowych, wyznacza zakres oraz metodę postępowania badawczego. Ko­nieczne jest zdefiniowanie zbiorowości generalnej (całkowitej) oraz podstawowej jed­nostki badawczej. Cel badań zależy od problemu, jaki ma być rozwiązany na podstawie ich wyni­ków. Określenie badań jako działań systematycznych oznacza, że są one zaplanowane i zorganizowane według określonych zasad. Obie­ktywność badań to inaczej mówiąc bezstronność i niezależność ich wyników.

Celem poznawczym pracy jest zaprezentowanie zagadnienia edukacji zdrowotnej w przedszkolu.

Celem teoretycznym pracy jest przedstawienie podstaw edukacji zdrowotnej w przedszkolu.

Sukcesy i sławę w nauce zawdzięcza się nie tyle dzięki zręczności w rozwiązywaniu problemów co umiejętności ich wybierania. W tym stwierdzeniu kryje się wiele prawdy, jak również przewrotna myśl, że poszukiwania badawcze winny uwzględniać całkiem prozaiczne cele, jakimi są powodzenie i uznanie. Warto również zauważyć, iż nauka jest przedsięwzięciem, którego ce­lem jest „odkrywanie”. Ale bez względu na to, co chce się odkryć, wiele dróg prowadzi co celu, jakim jest odkrycie.

Przedmiotem niniejszych badań jest edukacja zdrowotna w przedszkolu.

Praca składa się z trzech rozdziałów.

W pierwszym rozdziale przedstawione są teoretyczne podstawy edukacji zdrowotnej w przedszkolu, a więc: edukacja okresu transformacji systemowej, środowiska wychowawcze, rodzina i jej znaczenie dla jednostki, szkoła w procesie wychowania, grupa rówieśnicza jako środowisko wychowawcze, postawy prozdrowotne, dewiacje i patologie zdrowotne,

Drugi rozdział przedstawia edukację zdrowotną jako proces wartości, działania oraz oczekiwane efekty.

W trzecim rozdziale opisana jest profilaktyka zdrowotna w przedszkolu, a więc: rozwój fizyczny dzieci w wieku przedszkolnym, zapobieganie chorobom, aktywność ruchowa oraz higiena zajęć i zabaw.

Mass media i ich wpływ na rozwój człowieka

Wstęp 1

Rozdział I. Rola mass mediów we współczesnej rzeczywistości w świetle literatury i prowadzonych badań 4
1.1. Mass media – podstawowe ustalenia terminologiczne 4
1.2. Klasyfikacja mass mediów 13
1.3. Funkcje, role i wpływ mass mediów .16

Rozdział II. Charakterystyka wieku rozwojowego badanych 25
2.1. Charakterystyka fizyczna 25
2.2. Charakterystyka emocjonalna 32
2.3. Charakterystyka psychologiczna 38

Rozdział III. Metodologia badań własnych 46
3.1. Cel i przedmiot badań 46
3.2. Problemy i hipotezy badawcze 47
3.3. Metody, techniki i narzędzia badawcze 50
3.4. Przebieg i teren badań 56

Rozdział IV. Analiza wpisów badań własnych 59
4.1. Prezentacja wyników 59
4.2. Podsumowanie i wnioski 67

Zakończenie 69
Bibliografia 71
Spis tabel i rysunków 74
Spis wykresów 75
Załącznik 76

Wstęp

Jednym z najważniejszych instrumentów oraz środków transmisji danych, jak również źródłem informacji niezbędnej do funkcjonowania życia społecznego stały się dzisiaj media masowe, które powstały wraz z rozwojem prasy, początkowo elitarnej, a następnie masowej. Zostały stworzone w ten sposób podwaliny pod nowy system komunikowania, którego zasadniczą cechą jest występowanie pośrednika w procesie porozumiewania się między nadawcą i odbiorcą. Rolę tę odgrywają środki masowego przekazu, nazywane także mass mediami. Obszar masowego komunikowania uzupełnia klasyczne formy komunikowania interpersonalnego: bezpośredniego, interakcyjnego, werbalnego i niewerbalnego.

Rozwój nowych technologii pozwolił na zabudowanie obszaru komunikowania masowego i wzbogacenie go o kolejne środki przekazu. Po prasie przyszło kino, następnie radio, potem telewizja naziemna, kablowa i satelitarna, aż po nowe media. Są one środkami technicznymi, urządzeniami, które pozwalają nadawcom medialnym na dotarcie do coraz szerszej grupy odbiorców: od publiczności lokalnej, regionalnej, po narodową, aż do globalnej-światowej. Media wdarły się tak głęboko w życie współczesnych społeczeństw, że mówi się dzisiaj o saturacji medialnej społeczeństwa, o mediatyzacji społeczeństwa, o mediatyzacji polityki, o uzależnieniu od mediów.

Media masowe stanowią jądro systemu komunikowania masowego, na nich opiera się cały proces pośredniego porozumiewania. Dzięki trzem klasycznym środkom przekazu, drukowanym i elektronicznym, rozwinęły się i nabrały innego wymiaru takie formy masowego komunikowania, jak propaganda społeczna oraz polityczna, public relations czy reklama, stwarzając pole aktywności dla szerokiej rzeszy specjalistów i praktyków. Stały się one obiektem zainteresowań dużej grupy badaczy, którzy analizują problemy masowego komunikowania w różnych aspektach.

Praca składa się z czterech rozdziałów. Rozdział pierwszy i drugi stanowią wstęp do dalszych rozważań – jest to teoretyczna część niniejszej pracy. Z kolei dwa kolejne rozdziały to empiryczna część niniejszej pracy.

W rozdziale pierwszym ukazano rolę mass mediów we współczesnej rzeczywistości w świetle literatury i prowadzonych badań. Rozważania rozpoczęto od przedstawienia podstawowych ustaleń terminologicznych z dziedziny mass mediów. Następnie dokonano klasyfikacji mass mediów oraz scharakteryzowano ich podstawowe funkcje, role oraz wpływ na człowieka.

W rozdziale drugim dokonano charakterystyki wieku rozwojowego badanych pod względem fizycznym, emocjonalnym oraz psychologicznym.

W rozdziale trzecim omówiono metodologie badań własnych. Na wstępie przedstawiono cel i przedmiot badań. Następne określono problemy i hipotezy badawcze oraz wytypowano metody, techniki i narzędzia badawcze. Pod koniec rozdziału ukazano przebieg i teren badań.

Rozdział czwarty został w pełni poświęcony analizie wpisów własnych, w którym została przedstawiona prezentacja wyników przeprowadzonej ankiety. W końcowej części rozdziału zaprezentowano podsumowanie oraz zostały wyciągnięte wnioski.

Praca została napisana w oparciu o dostępną literaturę fachową, raporty i artykuły zamieszczone w prasie i w internecie oraz w oparciu o aktualne akty normatywne i prawne. Ponadto w pracy wykorzystano informacje uzyskane na podstawie badania ankietowego przeprowadzonego w klasie drugiej jednej ze szkół średnich.

Nauczanie zintegrowane w opinii rodziców i nauczycieli

Wstęp 2

Rozdział I. Nauczanie zintegrowane – istota i zakres pojęcia 3
1.1. Nauczanie, wychowanie i nauczanie zintegrowane – ujęcie definicyjne 3
1.2. „Niezwyczajni uczniowie” i ich potrzeby edukacyjne 6
1.2.1. Specjalne potrzeby edukacyjne 6
1.2.2. Rodzaje zaburzeń 8
1.2.3. Diagnozowanie trudności w uczeniu się 10
1.3. Funkcjonowanie klasy zintegrowanej 17

Rozdział II. Nauczyciele i rodzice wobec nauczania zintegrowanego 19
2.1. Edukacja włączająca jako „nowa jakość” 19
2.2. Portfolio jako technika monitorowania i autoprezentacji rozwoju profesjonalnego przyszłych nauczycieli edukacji zintegrowanej 26
2.3. Zasoby rehabilitacyjne rodziny: wykorzystywane strategie i ich uwarunkowania 27

Rozdział III. Metodologia badań własnych 32
3.1. Cel badań 32
3.2. Problemy badawcze i hipotezy 38
3.3. Metody i techniki oraz narzędzia badawcze 41
3.4. Organizacja i przebieg badań 41

Rozdział IV. Wyniki badań własnych 45

Rozdział V. Podsumowanie i wnioski 60

Bibliografia 65
Spis wykresów 67
Aneks 68
Załącznik 1 68
Załącznik 2 70
Metryczka pracy 72

Wstęp

Problemy młodzieży niepełnosprawnej i jej dążenia w kierunku normalnego życia często napotykają wicie barier natury: komunikacyjnej, architektonicznej, zdrowotnej, psychologicznej, edukacyjnej, informacyjnej.

Nie można zwłaszcza pominąć swoistych problemów okresu dorastania, pogłębionych niepełnosprawnością organizmu. Następująca w szybkim tempie metamorfoza dojrzewającego dziecka w dorosłego człowieka (jako wynik zmian w rozwoju biopsychospołecznym) może doprowadzić do wielu komplikacji w zachowaniu dorastającej jednostki. Należy przyjąć, że przeobrażenia w rozwoju anatomiczno-fizjologicznym i obserwowana koncentracja adolescentów na tych zmianach w zestawieniu z utrudnionym procesem akceptacji własnej fizyczności rzutują ujemnie na stan psychiczny i interakcje społeczne w różnych obszarach życia i sferach funkcjonowania.

Obok czynników endogennych występuje wiele czynników egzogennych, które dostrzega się w oddziaływaniach socjalizacyjno-wychowawczych, zwłaszcza rodziny, szkoły, grupy rówieśniczej. Rodzina jest nieodwołalnie pierwszym środowiskiem, w którym ma miejsce zmaganie się z niepełnosprawnością, począwszy od dostrzeżenia pierwszych niepokojących objawów, przez zaprzeczenie i poszukiwanie dalszej diagnozy oraz skutecznych form wsparcia i pomocy.

W niniejszej pracy podjęto próbę ukazania istoty nauczenia zintegrowanego klas I-III w opinii rodziców i nauczycieli w Szkole Podstawowej im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Somoninie. Taki też był zasadniczy cel opracowania.

Praca składa się z pięciu rozdziałów: Rozdział pierwszy to nauczanie zintegrowane – istota i zakres pojęcia: nauczanie, wychowanie i nauczanie zintegrowane – ujęcie definicyjne, niezwyczajni uczniowie” i ich potrzeby edukacyjne, funkcjonowanie klasy zintegrowanej.

Rozdział drugi to nauczyciele i rodzice wobec nauczania zintegrowanego: edukacja włączająca jako „nowa jakość”, portfolio jako technika monitorowania i autoprezentacji rozwoju profesjonalnego przyszłych nauczycieli edukacji zintegrowanej, zasoby rehabilitacyjne rodziny: wykorzystywane strategie i ich uwarunkowania.

Rozdział trzeci to metodologia badań własnych: cel badań, problemy badawcze i hipotezy, metody i techniki oraz narzędzia badawcze a także organizacja i przebieg badań. Rozdział czwarty to wyniki badań własnych. Rozdział piąty to podsumowanie i wnioski.

Całość opracowania powstała w oparciu o literaturę fachowa, artykuły prasowe, akty prawne oraz żródła ze stron WWW i badania własne.

Agresja uczniów szkół podstawowych

Wstęp 2

Rozdział I. Zjawisko agresji w świetle literatury 4
1.1. Pojęcie agresji 4
1.2. Teorie agresji 5
1.3. Rodzaje i formy agresji 9
1.4. Przyczyny agresji w szkole 13
1.5. Sposoby zapobiegania agresji 19
1.6. Przejawy występowania agresji młodzieży poza dużymi aglomeracjami 21
1.7. Rozwój psychiczny i społeczny osób w wieku szkolnym 24

Rozdział II. Metodologia badań własnych 28
2.1. Przedmiot i cel badań 28
2.2. Problemy i hipotezy badawcze 28
2.3. Metody, techniki i narzędzia badawcze 34
2.4. Organizacja i przebieg badań 45

Rozdział III. Analiza wyników badań 50
3.1. Formy agresji wśród uczniów w szkole wiejskiej 50
3.2. Częstość występowania agresji wśród uczniów 53
3.3. Reakcje uczniów na agresję ich rówieśników 55
3.4. Reakcje nauczycieli na agresję, sposoby eliminowania agresji 58
3.5. Ofiary agresji oraz sprawcy – charakterystyka 62
3.6. Przyczyny agresji w szkole 67

Podsumowanie i wnioski 71
Bibliografia 73
Spis wykresów 76
Spis tabel 77
ANEKS 78

Wstęp

Agresywność jest wpisana w ludzką naturę. Odgrywa ona ważną rolę w rozwoju dziecka — równie istotną jak miłość. Agresywność stanowi źródło energii i motywacji koniecznych do przezwyciężania samego siebie; sprzyja odnoszeniu sukcesów, jednakże tylko wówczas, gdy dziecko jest w stanie ją kontrolować. Edukacja nie polega zatem na całkowitym wyeliminowaniu agresywności, lecz na takim jej ukierunkowaniu, aby dziecko wykorzystało swoją energię do celów pozytywnych zarówno dla siebie samego, jak i dla innych.

Coraz częściej spotykamy się z niewłaściwym zachowaniem dzieci, jest to problem narastający szczególnie w dużych szkołach. Skargi dotyczące agresywnych zachowań młodych, a także trudności poradzenia sobie z nimi nie są zjawiskiem nowym. Agresywne zachowanie uczniów i nauczycieli jest bolączką ostatnich lat. Coraz częściej słyszymy o sytuacjach, w których jednej ze stron „puszczają nerwy”. Nie tylko nauczyciele stają się bezradni, dotyczy to także uczniów. Różnica między pedagogiem a jego wychowankiem polega na tym, że ten pierwszy jest osobą dorosłą o ukształtowanej osobowości, posiadającą bagaż doświadczeń i wyedukowaną w sferze radzenia sobie z tego rodzaju problemami, zaś ten drugi często działa impulsywnie, pod wpływem grupy, niekiedy w chwilach bezradności.

Celem pracy jest zaprezentowanie zagadnienia agresji w szkole.

Praca składa się z trzech rozdziałów.

W pierwszym rozdziale opisane jest zjawisko agresji w świetle literatury, a więc: pojęcie agresji, teorie agresji, rodzaje i formy agresji, przyczyny agresji w szkole, sposoby zapobiegania agresji, przejawy występowania agresji młodzieży poza dużymi aglomeracjami oraz rozwój psychiczny i społeczny osób w wieku szkolnym.

W drugim rozdziale przedstawiona jest metodologia badań własnych, a więc: przedmiot i cel badań, problemy i hipotezy badawcze, metody, techniki i narzędzia badawcze oraz organizacja i przebieg badań.

W trzecim rozdziale zaprezentowane są wyniki badań własnych w zakresie form agresji wśród uczniów w szkole wiejskiej, częstości występowania agresji wśród uczniów, reakcji uczniów na agresję ich rówieśników, reakcji nauczycieli na agresję, sposobów eliminowania agresji, charakterystyki ofiar agresji oraz sprawców, jak ®również przyczyn agresji w szkole.

Przyczyny agresywnych zachowań dzieci obejmują zarówno te czynniki, które określane są mianem wrodzonych, osobowościowych, jak i te które tkwią w rodzinie, szkole, środowisku lokalnym czy w środkach masowego przekazu. Rozpoznanie czynników wpływających na agresywne czyny dzieci jest pierwszym etapem na drodze do podjęcia działań wychowawczych i profilaktycznych.

Szczególnie interesujący jest dla nauczyciela problem jak sobie radzić z agresją na terenie szkoły, klasy, w czasie zajęć i przerw z wychowawczego punktu widzenia jest rzeczą istotną, by stosunek między nauczycielem a uczniem od strony emocjonalnej był determinowany nie przez osobiste urazy i frustracje nauczyciela, lecz by był wyrazem rzeczowej oceny i analizy postępów w nauce i zachowaniu ucznia. Nadmierna agresja i wadliwe stosunki między nauczycielem a uczniami zabarwione osobistymi urazami i pretensjami udaremniają wysiłki wychowawcze i osłabiają motywację ucznia do nauki. Nierzadko takie zdeformowane stosunki stają się przyczyną trudności wychowawczych, konfliktów a nawet załamań i samobójstw wśród dzieci.