Wstęp 2
Rozdział I. Problematyka badań w świetle literatury 4
1.1. Istota zdrowia, choroby i niepełnosprawności 4
1.2. Klasyfikacja funkcjonowania i niepełnosprawności. Standardy międzynarodowe 9
1.3. Postawy wobec niepełnosprawnych 18
1.3.1. Kształtowanie postaw dzieci wobec niepełnosprawnych rówieśników 18
1.3.2. Postawy nauczycieli wobec kształcenia dzieci z dysfunkcjami w szkołach masowych 19
1.3.3. Pozycja społeczna dziecka z dysfunkcją w klasie integracyjnej 22
Rozdział II. Metodologiczne podstawy badań 26
2.1. Przedmiot i cel badań 26
2.2. Problemy i hipotezy badawcze 28
2.3. Zmienne i ich wskaźniki 30
2.4. Metody i techniki badawcze 33
2.5. Organizacja i przebieg badań 42
2.6. Charakterystyka terenu badań 44
Rozdział III. Wyniki badań własnych i ich analiza 47
3.1. Wyniki badań 47
3.2. Analiza wyników badań 58
Wnioski z badań 61
Bibliografia 63
Spis wykresów 65
Spis schematów 66
Spis tabel 67
Aneks. Kwestionariusz ankiety 68
Wstęp
Przez większą część XX wieku w społeczeństwach Zachodu niepełnosprawność była utożsamiana z „wadą” ciała lub umysłu. Kategoria niepełnosprawności obejmowała ludzi „kalekich”, „przykutych” do wózków inwalidzkich, „ofiary” takich chorób jak porażenie mózgowe, ludzi niesłyszących lub niewidomych, „chorych” lub „upośledzonych umysłowo”. Upośledzenie czy też nieprawidłowość budowy lub funkcji ciała w sposób oczywisty powoduje uzależnienie od rodziny, przyjaciół i usług opiekuńczych; wielu upośledzonych odseparowanych jest w wyspecjalizowanych zakładach. Krótko mówiąc, pojęcie niepełnosprawności sprowadza się do „tragedii osobistej” oraz problemu społecznego, określając ją jako ciężar dla reszty społeczeństwa. Jednak od końca lat 60. ten dominujący w myśleniu i praktyce pogląd stał się przedmiotem licznych kampanii w całej Europie i Ameryce Północnej. Osoby niepełnosprawne – przede wszystkim zaś te zmuszane do życia w domach opieki – przejęły inicjatywę, upominając się o zmianę polityki. W swych żądaniach niepełnosprawni zwracali uwagę na konieczność zwiększenia możliwości „samodzielnego życia” w społeczeństwie.
W nawiązaniu do tematyki niepełnosprawności w niniejszej pracy poruszone zostanie zagadnienie uczniów niepełnosprawnych w klasach integracyjnych.
Celem pracy jest zaprezentowanie funkcjonowania uczniów niepełnosprawnych w środowisku klasy integracyjnej szkoły podstawowej.
Praca składa się ze wstępu, trzech rozdziałów oraz zakończenia.
W pierwszym rozdziale opisana jest problematyka badań w świetle literatury, a więc: istota zdrowia, choroby i niepełnosprawności, klasyfikacja funkcjonowania i niepełnosprawności – standardy międzynarodowe, postawy wobec niepełnosprawnych, kształtowanie postaw dzieci wobec niepełnosprawnych rówieśników, postawy nauczycieli wobec kształcenia dzieci z dysfunkcjami w szkołach masowych, pozycja społeczna dziecka z dysfunkcją w klasie integracyjnej.
W drugim rozdziale przedstawione są metodologiczne podstawy badań, a więc: przedmiot i cel badań, problemy i hipotezy badawcze, zmienne i ich wskaźniki, metody i techniki badawcze, opracowanie wyników, organizacja i przebieg badań oraz charakterystyka terenu badań.
W trzecim rozdziale zaprezentowane są wyniki badań własnych i ich analiza.
Praca została napisana w oparciu o dostępną literaturę przedmiotu oraz badania własne.
Problemy dzieci niepełnosprawnych i ich dążenia w kierunku normalnego życia często napotykają wiele barier natury: komunikacyjnej, architektonicznej, zdrowotnej, psychologicznej, edukacyjnej, informacyjnej. Nie można zwłaszcza pominąć swoistych problemów okresu funkcjonowania w szkole podstawowej, pogłębionych niepełnosprawnością organizmu. Proces akceptacji w szkole integracyjnej rzutuje ujemnie na stan psychiczny i interakcje społeczne w różnych obszarach życia i sferach funkcjonowania dzieci niepełnosprawnych. Środowisko szkolne, jest miejscem w którym dochodzi do zmagania się z niepełnosprawnością, począwszy od dostrzeżenia pierwszych niepokojących objawów, przez zaprzeczenie i poszukiwanie dalszej diagnozy oraz skutecznych form wsparcia i pomocy.
Sytuacja niepełnosprawnych dzieci jest stanem, a zarazem procesem odzwierciedlającym funkcjonowanie wielu ogniw instytucji edukacyjnych, diagnostyczno-orzeczniczych, doradczych i terapeutycznych. Wszelkie nieprawidłowości i wskazane bariery nie są indyferentne na drodze ku dorosłości tych jednostek.
Określony model uczestnictwa dzieci niepełnosprawnych w życiu szkoły integracyjnej pokazuje, że bariery powodujące wykluczenie są głęboko zakorzenione w strukturach i procesach zachodzących we współczesnych społeczeństwach. Niski udział w rynku płatnej pracy ma oczywisty wpływ na sferę materialną. Wykluczenie jest pogłębiane przez niższy poziom wykształcenia, nieprzystosowanie budynków publicznych i ograniczenie możliwości wypoczynku. Bez względu na to, jak rozłoży się akcenty, można łatwo dostrzec, że osoby niepełnosprawne w porównaniu z pełnosprawnymi mają bardziej ograniczone możliwości życiowych wyborów związanych z uczestnictwem w życiu społecznym.