WSTĘP 2
ROZDZIAŁ I. Ubezpieczenia społeczne – zagadnienia ogólne 4
1.1. Rys historyczny ubezpieczeń społecznych w Polsce 4
1.2. Zasady funkcjonowania systemu ubezpieczeń społecznych 9
1.3. Zakład Ubezpieczeń Społecznych 17
ROZDZIAŁ II. Zasady w starym systemie emerytalnym 20
2.1. Okresy uwzględniane przy ustalaniu prawa do świadczenia 20
2.2. Podstawa wymiaru oraz wysokość emerytury 29
2.3. Waloryzacja oraz przeliczanie świadczeń emerytalnych 35
2.4. Emerytury w wieku powszechnie obowiązującym 39
2.5. Emerytury wcześniejsze 43
ROZDZIAŁ III. Emerytury według zreformowanych zasad 46
3.1. Kapitał początkowy jako hipotetyczna emerytura 46
3.2. Nowa emerytura z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych 53
3.3. Emerytura pomostowa 56
ROZDZIAŁ IV. Świadczenia emerytalne w dobie globalnego kryzysu. Struktura emerytur i rent 63
4.1. Kryzys finansowy i oddziaływanie kryzysu na ubezpieczenia 63
4.2. Struktura emerytur i rent w latach 2001 – 2008 69
4.3. Postulowane kierunki zmian w ubezpieczeniach 82
ZAKOŃCZENIE 84
BIBLIOGRAFIA 87
SPIS TABEL 91
SPIS RYSUNKÓW 92
ZAŁĄCZNIK 93
WSTĘP
Polski rynek ubezpieczeniowy ma już za sobą okres gwałtownego rozwoju w latach 90., kiedy to szybko rosła liczba działających zakładów ubezpieczeń i obsługujących je pośredników ubezpieczeniowych, powiększał się szybko przypis składki ubezpieczeniowej, a także kształtowały się podstawowe instytucje rynku ubezpieczeniowego.
Jest wiele objawów wskazujących na to, że wkraczamy powoli w fazę dojrzałości rynkowej. W fazie tej podstawowe znaczenie będą miały zmiany o charakterze jakościowym, a nie ilościowym. Wśród nich będzie ukorzenienie się właściwych standardów i norm, zapewnienie symetrii reprezentacji poszczególnych podmiotów rynku ubezpieczeniowego, dalszy rozwój instytucji rynkowych, w tym o charakterze gwarancyjno-informacyjnym. Szczególnym wyzwaniem dla naszego kraju może okazać się przystąpienie do Unii Europejskiej i poddanie rynku ubezpieczeniowego regułom konkurencji wewnętrznej.
Czas pewnego przesilenia koniunkturalnego, w którym się znaleźliśmy, sprzyjać powinien refleksji nad dotychczasowymi dokonaniami oraz problemami do rozwiązania. Sprzyjać temu powinien także podjęty wysiłek legislacyjny, który ma w istotny sposób poprawić jakość polskiego systemu ubezpieczeniowego. Pamiętać należy, że zasadą regulacji Unijnych jest stosowanie minimalnych wspólnych norm, a nie norm optymalnych. Jest wśród tych regulacji ciągle jeszcze wiele białych plam. Polska nie musi być w „ogonie” regulacyjnym i zostać skazana na naśladowanie innych.
W niniejszej pracy podjęto próbę ukazania istoty świadczeń emerytalnych w polski systemie ubezpieczeń społecznych. Taki też był cel zasadniczy opracowania.
Praca składa się z czterech rozdziałów:
Rozdział pierwszy to ubezpieczenia społeczne – zagadnienia ogólne: rys historyczny ubezpieczeń społecznych w Polsce, zasady funkcjonowania systemu ubezpieczeń społecznych, zakład Ubezpieczeń Społecznych – czym jest i co robi.
Rozdział drugi to zasady w starym systemie emerytalnym: okresy uwzględniane przy ustalaniu prawa do świadczenia, podstawa wymiaru oraz wysokość emerytury, waloryzacja oraz przeliczanie świadczeń emerytalnych, emerytury w wieku powszechnie obowiązującym, emerytury wcześniejsze.
Rozdział trzeci to emerytury według zreformowanych zasad: kapitał początkowy jako hipotetyczna emerytura, nowa emerytura z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, emerytura pomostowa, okresowa emerytura kapitałowa ze środków zgromadzonych w OFE.
Rozdział czwarty to świadczenia emerytalne w dobie globalnego kryzysu: kryzys finansowy i oddziaływanie kryzysu na ubezpieczenia, struktura emerytur i rent w latach 2001 – 2008, postulowane kierunki zmian w ubezpieczeniach.
Całość opracowania powstała w oparciu o literaturę fachowa, artykuły prasowe, akty prawne oraz źródła ze stron WWW.