Wstęp 3
Rozdział I. Rozwój rolniczych ubezpieczeń społecznych w Polsce i w wybranych państwach UE 5
1. Geneza zabezpieczenia społecznego rolników indywidualnych w Polsce 5
2. Ubezpieczenia społeczne rolników w świetle ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. 7
2.2. Charakterystyka świadczeń z ubezpieczenia społecznego rolników 12
2.1. Struktura organizacyjna KRUS 24
3. Renta strukturalna jako pozarolnicza forma zabezpieczenia rolników 26
4. Koncepcje reform ubezpieczenia społecznego rolników 29
Rozdział II. Tryby obejmowania oraz zakres podmiotowy ubezpieczenia społecznego rolników 32
1. Ubezpieczenie obowiązkowe 32
2. Ubezpieczenie dobrowolne 36
3. Tryb dokonania zgłoszenia 40
4. Zbieg systemu rolniczego i powszechnego 42
Rozdział III. Gospodarka finansowa KRUS 44
1. Fundusze w ubezpieczeniu społecznym rolników 44
2. Charakter funduszy 48
3. Źródło środków wpływów i wydatków 49
3.1. Składki 49
3.2. Dotacje z budżetu państwa 51
3.3. Cel wydatków środków 52
4. Obowiązek składkowy rolników 54
4.1. Wymiar i terminy opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników 54
4.2. Egzekucja należności 59
Zakończenie 61
Bibliografia 63
Spis rysunków i tabel 68
Załączniki 69
Wstęp
Ubezpieczenie społeczne rolników obowiązkowo chroni rolników tylko wtedy, kiedy nie podlegają oni innemu ubezpieczeniu społecznemu i nie mają ustalonego prawa do emerytury bądź renty.
Taka konstrukcja zapisów ustawy sprawia, iż społeczne ubezpieczenie rolników pełni rolę dopełniającą względem do pozostałych systemów społecznych ubezpieczeń. W związku z tym, osoby prowadzące działalność rolniczą bądź pracujące w gospodarstwie rolnym jako domownicy rolnika obejmowane są społecznym obowiązkowym ubezpieczeniem rolników dopiero wówczas, kiedy poza spełnieniem warunków charakterystycznych tylko dla tego ubezpieczenia, nie podlegają jednocześnie ubezpieczeniu społecznemu z tytułu innego.
Przez osoby podlegające innemu społecznemu ubezpieczeniu rozumie się pracowników, którzy zatrudnieni są w wymiarze czasu pracy nie mniejszym niżeli połowa wymiaru obowiązującego w konkretnym zawodzie, a także wszystkie osoby objęte obowiązkowym emerytalnym, rentowym, chorobowym tudzież wypadkowym ubezpieczeniem. Społecznemu ubezpieczeniu rolników nie podlega zatem, między innymi, osoba objęta ubezpieczeniem w ZUS z tytułu wykonywania zatrudnienia na gruncie umowy o pracę. Dotyczy to jednakowoż tylko zatrudnienia w ramach stosunku pracy w wymiarze czasu nie mniejszym niźli połowa obowiązującego w danym zawodzie (mimo, iż obowiązek pracowniczego ubezpieczenia funkcjonuje niezależnie od wymiaru pracy). Obowiązkowe społeczne ubezpieczenie pracowników jest uzależnione ściśle od istnienia stosunku pracy bądź pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Ubezpieczenie to obejmuje zatem jedynie czas trwania umowy o pracę i wypłaty zasiłku dla bezrobotnych, w tym czas pobierania świadczeń tytułem choroby i macierzyństwa. Ubezpieczenie obowiązkowe nie istnieje natomiast wtedy, kiedy świadczenia te są wciąż wypłacane po rozwiązaniu umowy o pracę. Równocześnie z ustaniem stosunku pracy ustaje bowiem równocześnie obowiązek ubezpieczenia pracowniczego, a dalsza wypłata świadczeń jest jedynie konsekwencją podlegania ubezpieczeniu w okresie wcześniejszym.
Motywem podjęcia analizy zagadnienia ubezpieczeń społecznych rolników był fakt, iż w Polsce co jakiś czas – zwłaszcza po wystąpieniu kolejnych powodzi – odżywa dyskusja nad wprowadzeniem mechanizmów zabezpieczających przed finansowymi skutkami tych tragicznych wydarzeń. Jednakże proponowane koncepcje wprowadzenia tego typu powszechnych i niedrogich ubezpieczeń wywołują mnóstwo kontrowersji i oburzenia, zarówno w środowisku ubezpieczycieli, jak również potencjalnych ubezpieczających się.
W niniejszej pracy podjęto próbę ukazania istoty ubezpieczeń społecznych rolników. Taki też był zasadniczy cel opracowania.
Praca składa się z trzech rozdziałów:
Rozdział pierwszy to rozwój rolniczych ubezpieczeń społecznych w Polsce i w wybranych państwach UE: geneza zabezpieczenia społecznego rolników indywidualnych w Polsce, ubezpieczenia społeczne rolników w świetle ustawy z dn. 20.XII 1990r., charakterystyka świadczeń z ubezpieczenia społecznego rolników, dział ubezpieczenia emerytalno-rentowego, ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie, struktura organizacyjna KRUS, renta strukturalna jako pozarolnicza forma zabezpieczenia rolników a także koncepcje reform ubezpieczenia społecznego rolników.
Rozdział drugi to tryby obejmowania oraz zakres podmiotowy ubezpieczenia społecznego rolników, ubezpieczenie obowiązkowe, ubezpieczenie dobrowolne, tryb dokonania zgłoszenia oraz zbieg systemu rolniczego i powszechnego.
Rozdział trzeci to gospodarka finansowa KRUS: fundusze w ubezpieczeniu społecznym rolników, charakter funduszy, źródło środków wpływów i wydatków, składki, dotacje z budżetu państwa, cel wydatków środków, obowiązek składkowy rolników, wymiar i terminy opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników, egzekucja należności.
Całość opracowania powstała w oparciu o literaturę fachowa, artykuły prasowe, akty prawne oraz źródła ze stron WWW.