WSTĘP 2

ROZDZIAŁ I. RODZINA JAKO GRUPA SPOŁECZNA 4
1.1.Próby zdefiniowania pojęcia rodziny 4
1.2. Geneza rodziny jako podstawowej komórki społecznej 12
1.3. Formy życia rodzinnego 18
1.3.1. Rodzina pełna 18
1.3.2. Rodzina niepełna (samotne rodzicielstwo) 21
1.3.3. Związek kohabitacyjny 23
1.3.4. Małżeństwo bez dzieci 24

ROZDZIAŁ II. FUNKCJE I ROLA RODZINY WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE 26
2.1. Funkcja socjalizacyjna 26
2.2. Funkcja prokreacyjna 30
2.3. Ogólna rola rodziny 31
2.4. Rodzina a instytucje wychowawcze 41

ROZDZIAŁ III. PROBLEMY WSPÓŁCZESNEJ RODZINY 47
3.1. Przemoc w rodzinie 47
3.2. Mobbing w rodzinie 51
3.3. Narkomania w rodzinie 53
3.4. Alkoholizm w rodzinie 55
3.5. Rozwody i separacje w rodzinie 56
3.6. Bezrobocie jako główny problem rodziny współczesnej 60
3.6.1. Przyczyny i konsekwencje społeczne bezrobocia dla polskich rodzin 60
3.6.2. Działania rządu w walce z bezrobociem 63
3.7. Próby przeciwdziałania państwa polskiego wobec patologii w rodzinie 65

ZAKOŃCZENIE 68
BIBLIOGRAFIA 70
SPIS RYSUNKÓW 74

WSTĘP

Rodzina jest grupą społeczną złożoną z rodziców, połączonych stosunkiem małżeństwa, i ich dzieci. Podstawowymi jej funkcjami są: funkcja rozrodcza, której społeczeństwo zawdzięcza swą ciągłość bio­logiczną, funkcja wychowawcza polegająca na przekazywaniu mło­demu pokoleniu dziedzictwa społecznego, kulturalnego i religijne­go oraz zaspokojenie potrzeb emocjonalnych. Rodzina jest także podstawową komórką kształtującą zachowania prozdrowotne, co wywiera duży wpływ na zdrowie tak somatyczne, jak i psychiczne. Istotne są także warunki bytowe i społeczno-ekonomiczne rodziny.

Celem pracy jest przedstawienie kształtu oraz problemów współczesnej rodziny w Polsce.

Praca składa się ze wstępu, trzech rozdziałów i zakończenia.

W pierwszym rozdziale opisana jest rodzina jako grupa społeczna, a więc: próby zdefiniowania pojęcia rodziny, geneza rodziny jako podstawowej komórki społecznej, formy życia rodzinnego, rodzina pełna, rodzina niepełna (samotne rodzicielstwo), związek kohabitacyjny oraz małżeństwo bez dzieci.

W drugim rozdziale zaprezentowane są funkcje i rola rodziny we współczesnym świecie, a więc: funkcja socjalizacyjna, funkcja prokreacyjna ogólna rola rodziny oraz rodzina a instytucje wychowawcze.

W trzecim rozdziale przedstawione są problemy współczesnej rodziny, a więc: przemoc w rodzinie, mobbing w rodzinie, narkomania w rodzinie, alkoholizm w rodzinie, rozwody i separacje w rodzinie, bezrobocie jako główny problem rodziny współczesnej, przyczyny i konsekwencje społeczne bezrobocia dla polskich rodzin, działania rządu w walce z bezrobociem oraz próby przeciwdziałania państwa polskiego wobec patologii w rodzinie.

Początkiem rodziny jest małżeństwo, którego spójność i trwa­łość jest gwarantem spójności i trwałości rodziny. Z kolei spójność życia małżeńskiego uwarunkowana jest czynnikami wewnętrzny­mi współmałżonków, ich potrzebami, uczuciami i motywacjami, czyli właściwościami podmiotowymi oraz czynnikami zewnętrzny­mi – środowiskowymi, prawnymi i opinią społeczną. Najbardziej istotne wydają się czynniki wewnętrzne, które, jeśli nie harmoni­zują ze sobą w odniesieniach międzyosobowych w małżeństwie, zagrażają spójności i trwałości rodziny.

Rodzina odgrywa podstawową rolę w procesie kształtowania osobowości dziecka głównie dlatego, że jej wpływy i oddziaływa­nia rozpoczynają się w okresie, gdy osobowość jest szczególnie pla­styczna, a także dlatego, że w pierwszych latach życia jest właści­wie dla dziecka jedyną grupą społeczną, która wywiera bezpośredni wpływ. Ten wpływ rodziny na dziecko jest wielostronny i dotyczy głównie świadomego podejmowania zabiegów wychowawczych, jak również przez oddziaływanie niezamierzone – w codziennym współżyciu, wtoku wspólnego bytowania. Te dwa tory wychowaw­czego oddziaływania rodzinnego są ze sobą ściśle powiązane, ale zdecydowanie dominuje wychowanie naturalne, spontaniczne, nie wynikające z określonego programu działalności wychowawczej.

Emocjonalna funkcja kształtuje w rodzinie jej swoistą atmosferę, na którą składają się następujące elementy: układ wzajemnych sto­sunków, charakter więzi rodzinnej, wzajemne traktowanie siebie przez członków rodziny, ustosunkowanie się rodziców do siebie na­wzajem i do dzieci. Na zewnątrz wyraża się ona spokojem lub groź­bą wybuchu konfliktów, jest surowa lub tolerancyjna, wesoła lub ponura. Może to być atmosfera wzajemnej życzliwości, współpracy i współdziałania lub też wrogości, niechęci i obojętności.

Rola rodziny sprowadza się tu do ustawicznego, pozytywnego oddziaływania na psychikę dziecka. To oddziaływanie wspomagane jest naturalną potrzebą życzliwości i miłości rodzicielskiej elimi­nując przy tym oficjalność kontaktów. Zakłada też bezinteresow­ność, stąd w dziecku kształtują się uczucia wyższe, oraz umacniają więzi emocjonalne łączące dziecko z rodziną. To właśnie w środo­wisku rodzinnym znajduje dziecko pierwsze możliwości uzewnę­trzniania swych potrzeb uczuciowych przez zwierzanie się, okazy­wanie zaufania oraz szukanie rady i pomocy.

Rodzina zmienia się w czasie – czym in­nym jest para młodych małżonków, a czym innym – ta sama para z małymi, a potem dorastającymi dziećmi. W rze­czywistości rodzina jest procesem, „strumieniem” zdarzeń: realizuje się wszak poprzez ciągłe odtwarzanie struktur interakcji, mikroświata domu (sprzątanie, gotowanie) czy domowych rytuałów. Rodzina, jak wszystkie układy społecz­ne, ma zawsze charakter całości ukrytej – ujawniającej się w skoordynowa­nych działaniach (zachowaniach) jednostek, w wytworzonych artefaktach kul­turowych oraz w efektach zbiorowego działania.