Archiwum kierunku Ekonomia

prace dyplomowe z ekonomii – prace magisterskie i prace licencjackie z zakresu ekonomii

Współczesne stosunki ekonomiczne polsko-rosyjskie w kontekście międzynarodowym

Wstęp 2

Rozdział I. Wpływ handlu zagranicznego na procesy wzrostu gospodarczego kraju 4
1.1. Przesłanki, istota i znaczenie międzynarodowej wymiany towarowej 4
1.2. Cechy handlu międzynarodowego, jego rodzaje i uczestnicy 7
1.3. Efekty wymiany międzynarodowej 13
1.4. Sytuacja polityczna a wymiana handlowa 18

Rozdział II. Polsko – rosyjska współpraca gospodarcza w latach 2000-2006 23
2.1. Zakres polsko-rosyjskiej współpracy gospodarczej 23
2.2. Współpraca handlowa 34
2.3. Współpraca gospodarczo – polityczna 41
2.4. Współpraca w dziedzinie inwestycji 45
2.5. Inne formy polsko-rosyjskiej współpracy gospodarczej 47

Rozdział III. Wpływ stosunków politycznych Polski z Rosją na poziom wymiany handlowej 49
3.1. Poziom i struktura polsko-rosyjskiego bilansu handlowego 49
3.2. Ewolucja polsko – rosyjskiej wymiany handlowej 55
3.3. Ogólna charakterystyka polskich obrotów zagranicznych z UE i krajami Europy Środkowowschodniej 68
3.4. Rynki wschodnie – niewykorzystane szanse polskiej gospodarki 77

Zakończenie 84
Bibliografia 95
Spis tabel 98

Wstęp

W ostatnich latach, w odróżnieniu od lat wcześniejszych, kiedy świat sprawiał wrażenie bardziej uporządkowanego, rozwój wielu wydarzeń stał się tak szybki i często tak nieoczekiwany, że obserwowanie ich i interpretowanie zaczęło być szczególnie trudne. Zjawiska i procesy ekonomiczne podlegały w ostatnich latach tak szybkiej ewolucji, iż formułowanie trafnych diagnoz, prognoz i terapii stało się bardziej sztuką niż rzemiosłem, stwarzając dodatkowy asumpt do pogłębienia się kryzysu zaufania tak do ekonomistów jak i do wielu tradycyjnych koncepcji oraz hipotez teoretycznych. Opóźnienie ekonomii w stosunku do potrzeb człowieka i naglących problemów współczesności dotyczy również szeroko rozumianych problemów globalizacji.

Stabilny wzrost gospodarczy zakłada nie tylko zwiększenie wskaźników ilościowych gospodarki, lecz także pozytywne zmiany w jej strukturze. Polityka strukturalna państwa, jako instrument regulacji makroekonomicznych procesami transformacyjnymi, ma kilka kierunków.

Po pierwsze, przez strukturę rozumiemy bazowe przekształcenia stosunków własności (np. zmiana relacji między różnymi formami własności w strukturze gospodarki).

Po drugie, do zmian strukturalnych w gospodarce zalicza się reformy długofalowe w sferze budżetowo-podatkowej i pieniężno-kredytowej, takie jak zmiany w strukturze systemów podatkowych i dynamice obciążeń fiskalnych gospodarki – z jednej strony, a zmiany w strukturze wydatków państwa i dynamice ich udziału w produkcie krajowym brutto (PKB) – z drugiej strony; zmiany w strukturze systemu pieniężno-kredytowego i w mechanizmach zarządzania dynamiką podaży pieniądza.

Po trzecie, przez politykę strukturalną rozumiemy priorytety branżowe i regionalne, preferowane przez rządy przy opracowywaniu konkretnych programów inwestycyjnych, w ramach budżetów państw w danym okresie.

Wszystkie kierunki polityki strukturalnej mają zarówno ekonomiczny, jak i instytucjonalny aspekt. Ekonomiczny aspekt jest związany z kształtowaniem się nowego typu wzajemnych powiązań funkcjonalnych w gospodarce. Natomiast instytucjonalny aspekt jest związany z kształtowaniem nowych wzajemnych powiązań gospodarczych w postaci nowego systemu instytucji społeczno-gospodarczych i zgodnych z nimi norm prawa, moralności, kultury itd.

Wydaje się zasadne postawienie głównego akcentu na analizie ekonomicznego aspektu polityki strukturalnej państwa w warunkach transformacji. W tym kontekście, uwagę zwraca okoliczność, że wyżej wymienione kierunki polityki strukturalnej są ściśle powiązane ze sobą.

W niniejszej pracy podjęto próbę ukazania istoty współczesnych stosunków ekonomicznych polsko-rosyjskich w kontekście międzynarodowym. Taki też był zasadniczy cel pracy.

Opracowanie składa się z trzech rozdziałów:

Rozdział pierwszy to wpływ handlu zagranicznego na procesy wzrostu gospodarczego kraju: przesłanki, istota i znaczenie międzynarodowej wymiany towarowej, cechy handlu międzynarodowego, jego rodzaje i uczestnicy, efekty wymiany międzynarodowej oraz sytuacja polityczna a wymiana handlowa.

Rozdział drugi to polsko – rosyjska współpraca gospodarcza w latach  2000-2008: zakres polsko-rosyjskiej współpracy gospodarczej, współpraca handlowa, współpraca w zakresie infrastruktury, współpraca w dziedzinie inwestycji oraz inne formy polsko-rosyjskiej współpracy gospodarczej.

Rozdział trzeci to wpływ stosunków politycznych Polski z Rosją na poziom wymiany handlowej: poziom i struktura polsko-rosyjskiego bilansu handlowego, ewolucja polsko – rosyjskiej wymiany handlowej, ogólna charakterystyka polskich obrotów zagranicznych z UE i krajami Europy Środkowowschodniej, rynki wschodnie – niewykorzystane szanse polskiej gospodarki.

Całość opracowania powstała w oparciu o literaturę fachową, artykuły prasowe, akty prawne oraz źródła ze stron WWW.

Wprowadzenie euro jako podstawowego środka płatniczego

WSTĘP 2

ROZDZIAŁ I. EURO JAKO WALUTA UNII GOSPODARCZEJ I WALUTOWEJ 5
1.1. Rys historyczny 5
1.2. Dlaczego euro? 10
1.3. Czyje jest euro? 12

ROZDZIAŁ II. ZASADY WPROWADZANIA EURO DO OBIEGU 13
2.1. Etapy wprowadzania euro 13
2.2. Kursy konwersji. Sposób przeliczania EURO. 17
2.3. Prawne aspekty wprowadzenia euro 22
2.4. Wzory banknotów i monet 23

ROZDZIAŁ III. FUNKCJONOWANIE EURO JAKO PODSTAWOWEGO ŚRODKA PŁATNICZEGO UE 27
3.1. Kształtowanie kursu wymiany Euro 27
3.2. Co wpływa na kurs euro? 29
3.3. Wpływ wprowadzenia euro na strategię działania przedsiębiorstw 32

ROZDZIAŁ IV. SYSTEM WSPÓLNEJ WALUTY EUROPEJSKIEJ 39
4.1. Kryteria przystąpienia do EMU 39
4.2. Rozmiary EMU 42
4.3. Euro w polskim systemie bankowym 44

ZAKOŃCZENIE 49
BIBLIOGRAFIA 56
SPIS TABEL I RYSUNKÓW 57
ZAŁĄCZNIK 58

WSTĘP

Nie można mówić o euro bez przedstawienia krótkiej genezy międzynarodowego systemu walutowego. Dlaczego euro w ogóle zostało wprowadzone?[1] W grę wchodziły przynajmniej trzy motywy, o czym w kolejnych częściach pracy.

Międzynarodowy system walutowy (msw) jest konstrukcją historyczną, która przechodziła długą ewolucję. Ze względu na brak jednolitej definicji tego systemu, poniżej przedstawiane są definicje tego systemu przez różnych ekonomistów. Ronald McKinnon przez międzynarodowy system walutowy rozumie zespół mechanizmów regulujących wszystkie powiązania, jakie wywiązują się przy udziale rynku walutowego, kapitałowego oraz surowców między krajami biorącymi udział w handlu zagranicznym. Funkcjonowanie tego systemu się opiera na regułach kursowych, które odgrywają podobną rolę w tym systemie, co konstytucja w systemie o charakterze politycznym.

Paul Krugman definiuje msw jako zespół zasad funkcjonowania strefy sfery monetarnej i kursu walutowego, za pomocą których odbywa się regulowanie współzależności, jakie występują między wszystkimi otwartymi gospodarkami. Kazimierz Zabielski przez msw rozumie zespół układów, reguł, instytucji, zasad i zwyczajów, które określają warunki i sposoby funkcjonowania pieniądza w sferze stosunków międzynarodowych.[2] Jako ostatnią przytoczę definicję sformułowaną przez Karola Lutkowskiego, który definiuje ten system jako zestaw zasad, norm. narzędzi regulacyjnych i instytucji mających na celu zapewnienie możliwości swobodnego transferu siły nabywczej pomiędzy odrębnymi obszarami walutowymi, na których cyrkulują odrębne krajowe waluty.[3]

Z powyższych definicji wynika, że międzynarodowy system walutowy (msw) jest ściśle powiązany z gospodarką światową, a jego funkcjonowanie jest pochodną procesów, jakie w tej gospodarce zachodzą. Niemniej, system ten rządzi się własnymi prawami, które nie zawsze są zbieżne z tymi, jakie występują w gospodarce światowej. O ocenie systemu walutowego występującego w danym okresie czasowym decydują następujące kryteria: reguły kursowe występujące w tym systemie, zasady działania mechanizmu zarówno adiustacji, jak i jego płynności, a także zakres zaufania do takiego systemu.

Analiza wpływu euro na msw, będącego wynikiem uruchomienia europejskiej unii walutowej i gospodarczej, zostanie poprzedzona prezentacją dotychczasowej ewolucji msw. Prezentacja ta będzie się skupiać przede wszystkim na tych walutach, które odgrywały znaczącą rolę w funkcjonowaniu systemu walutowego. Tak ujęta analiza historyczna msw pozwoli na odpowiedź na pytanie, czy wprowadzenie euro istotnie wpłynie na dalsze funkcjonowanie msw.

Początek międzynarodowego systemu walutowego przypada na drugą połowę XIX wieku. Właśnie wtedy dwie rewolucje przemysłowe, jakie przeszły przez Europę, zainicjowały proces specjalizacji gospodarek poszczególnych krajów. Specjalizacja gospodarek była przyczyną wzrostu wymiany handlowej, który zmusił jej uczestników do znalezienia odpowiedniej formuły umożliwiającej rozwiązanie wszystkich zagadnień związanych z płatnościami, które wynikały z tej wymiany. Istniejący stan rzeczy nie sprzyjał łatwemu uregulowaniu tych zagadnień. Poszczególne kraje nie tylko posiadały odmienne jednostki monetarne, ale, dodatkowo, posiadały parytety względem srebra i złota, czyli dwóch kruszców, których ceny podlegały nieustannym wahaniom.

Warunkiem wykrystalizowania się msw było zakończenie zjawiska bimetalizmu, jakie występowało w Europie de facto od XVI wieku. Istota bimetalizmu polegała na jednoczesnym występowaniu złota i srebra w charakterze pieniądza w obiegu zarówno krajowym, jak i międzynarodowym. Bimetalizm stawał się kłopotliwy, gdyż cena tych dwóch kruszców ulegała ciągłym zmianom. W myśl prawa Kopernika-Greshama, pieniądz gorszy, o niższej wartości wypiera! pieniądz lepszy o wyższej wartości. Tak się też stało w przypadku złota, którego podaż gwałtownie wzrosła w XIX wieku. Złoto posiadało ponadto inne atrybuty: jednorodność, dużą wartość oraz, przede wszystkim, fakt, że się nie psuje.

Brak jednolitego parytetu między srebrem a złotem prowadził do ogromnego chaosu walutowego. Pierwszym krajem, który zdecydował się na pieniądz denominowany w jednym kruszcu (tzn. złocie) była Wielka Brytania. Kraj ten zaniechał bicia monet ze srebra już w 1798 r. Jednak nie ma jednoznaczności co do daty, kiedy Wielka Brytania zainicjowała system waluty złotej. Rzecz w tym. że na początku XIX wieku Brytyjczycy, na skutek działań wojennych z Francuzami, musieli zawiesić wymienialność funta na złoto. Dopiero na mocy zatwierdzonego przez parlament Resumption Act w 1819 r. zniesiono szereg ograniczeń dotyczących eksportu kapitału z Wielkiej Brytanii. [4]

Z kolei, inne źródła wskazują już na rok 1816 jako ten, w którym dokonano powiązania emisji banknotów ze stanem rezerw złota i wyeliminowano srebro jako pieniądz równorzędny wobec złota. Jednak, według brytyjskich źródeł, okres waluty złotej rozpoczął się dopiero w 1821 roku. Przejście Wielkiej Brytanii na monometalizm było wstępnym krokiem do powstania systemu waluty złotej – pierwszego etapu w ewolucji międzynarodowego systemu walutowego, w którym kraj ten odgrywał kluczową rolę. Ponadto, Wielka Brytania posiadała inne atrybuty, które umożliwiły jej odgrywanie wiodącej roli w msw. Funt sterling znajdował się w obiegu już na początku drugiego tysiąclecia, czyli zdecydowanie wcześniej niż waluty innych krajów europejskich. Za funtem przemawiał także ogromny potencjał gospodarczy Wielkiej Brytanii, która była wtedy największym dostarczycielem kapitału w gospodarce światowej, a przede wszystkim posiadała świetnie rozwinięty system bankowy.

Pozostałym krajom odejście od bimetalizmu zajęło znacznie więcej czasu – de facto dopiero od siódmej dekady dziewiętnastego wieku Niemcy uruchamiają system waluty złotej po zakończeniu wojny z Francją. W przypadku Niemiec, powiązanie marki ze złotem bardzo ułatwiły ogromne reparacje, jakie Francja musiały wypłacić Niemcom w zlocie. W literaturze anglosaskiej często wskazuje się rok 1879 jako datę zainicjowania systemu waluty złotej w gospodarce światowej. Właśnie wtedy Stany Zjednoczone, po siedemnastoletniej przerwie wywołanej wojną secesyjną, ponownie oparły emisję banknotów na złocie. Jednak formalne powiązanie waluty amerykańskiej ze złotem nastąpiło dopiero w 1900 na mocy US Gold Standard Act. W międzyczasie do tego systemu dołączają inne kraje, takie jak Japonia czy Argentyna. I tak, na początku dwudziestego wieku jedynymi znaczącymi krajami, które stosowały nadal parytet względem srebra, były Chiny i Meksyk.

Przejście przez zdecydowaną większość krajów na monometalizm polegający na powiązaniu poszczególnych walut ze złotem zainicjowało funkcjonowanie ujednoliconego systemu walutowego w gospodarce światowej.

[1] Por. W. M. Orłowski, Opytmalna ścieżka do euro, Scholar, Warszawa 2004, s. 7

[2] K. Zabielski, Finanse międzynarodowe, PWN, Warszawa 1994, s. 31

[3] K. Lutkowski, Międzynarodowy system walutowy, Poltext, Warszawa 1998, s. 15

[4] K. Zabielski, Finanse…, op. cit., s. 33 – 39

Wprowadzanie do obrotu finansowego środków z nielegalnych źródeł

Wstęp 3

Rozdział I. Geneza zjawiska, techniki prania brudnych pieniędzy 5
1.1. Definicja pojęcia prania brudnych pieniędzy 5
1.2. Źródła pochodzenia brudnych pieniędzy 12
1.3. Fazy i techniki prania brudnych pieniędzy 16
1.4. Nowe możliwości prania brudnych pieniędzy w związku z rozwojem Internetu 21
1.4.1. Zakłady bukmacherskie 21
1.4.2. E-cash 22
1.4.3. Smart cards 22
1.4.4. Digital Cash 23

Rozdział II. Prawne regulacje dotyczące zapobiegania i zwalczania procederu prania pieniędzy 25
2.1. Obecny stan uregulowań prawnych w Polsce 25
2.1.1. Ustawa z dnia 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy 28
2.1.2. Kierunki i zmiany w prawie polskim 30
2.2. Ustawa o pieniądzu elektronicznym 30
2.3. Prawo podatkowe a pranie brudnych pieniędzy jako aspekt walki z procederem 33
2.4. Instytucje powołane do zwalczania procederu i ich kompetencje 35
2.5. Instytucje powołane do zwalczania procederu i ich kompetencje 44

Rozdział III. Unia Europejska a pranie brudnych pieniędzy. 46
3.1. Regulacje prawne w Unii Europejskiej 46
3.2. Walka z praniem brudnych pieniędzy na arenie międzynarodowej 49
3.3. Walka z procederem prania brudnych pieniędzy na przykładzie kraju Unii Europejskiej 53
3.4. Kierunki walki z procederem w Unii 55
3.5. Przestępczość zorganizowana na świecie a pranie brudnych pieniędzy 55
3.6. Pranie brudnych pieniędzy w oazach podatkowych 59
3.7. Walka z praniem pieniędzy poza sektorem finansowym 59
3.8. Walka z przestępczością internetową 62

Rozdział IV. Wpływ procederu prania brudnych pieniędzy na gospodarkę i społeczeństwo 64
4.1. Skutki ekonomiczne 64
4.2. Skutki społeczne 65
4.2.1. Wzrost przestępczości i korupcji 65
4.2.2. Wzrost bezrobocia 68
4.2.3. Utrwalenie patologii 71
4.3. Efekt korupcji 71
4.4. Koszty związane z walką z procederem 75
4.5. Zmniejszenie wzrostu gospodarczego 76
4.6. Zwiększenie ryzyka makroekonomicznej destabilizacji 77

Zakończenie 78
Bibliografia 82

Wstęp

Podejmując próbę zdefiniowania, czym właściwie jest „pranie pieniędzy”, należałoby podejść do problemu od strony celu, jakiemu służyć ma ten proceder. W takim ujęciu jest to proces, służący w pierwszej kolejności ukryciu prawdziwego źródła pochodzenia określonych środków majątkowych, a w dalszej – wytworzeniu wiarygodnych podstaw ich pochodzenia ze źródeł odmiennych. Jest to definicja ogólna, obejmująca proces prania pieniędzy w znaczeniu szerszym. Celowo zostały w niej pominięte jakiekolwiek elementy wskazujące na charakter prawny omawianych środków finansowych oraz źródła ich pochodzenia. Przyczyną tego jest fakt, iż czynności składające się na proceder prania pieniędzy są również wykorzystywane w odniesieniu do mienia nabytego w drodze legalnej. Dzieje się tak w przypadku osób, które, uzyskując dochód z nie zarejestrowanych źródeł, nie chcą go ujawniać do opodatkowania. Zamiast nabyte w ten sposób fundusze schować w materacu, gdzie dewaluowałyby się, osoby takie mogą zdecydować się na zastosowanie mechanizmów charakterystycznych dla prania pieniędzy, aby w rezultacie zadeklarować dochód z innych źródeł, wolnych od opodatkowania lub w stosunku do których obowiązek podatkowy jest znacznie korzystniejszy. Podobne działania, choć szkodliwe z punktu widzenia interesów fiskalnych państwa, nie mają takiego ciężaru gatunkowego jak czynności objęte zakresem prania pieniędzy w znaczeniu szczególnym.

W niniejszej pracy podjęto próbę ukazania istoty wprowadzania do obrotu finansowego środków z nielegalnych źródeł w kontekście prawnych aspektów zwalczania procederu. Taki też jest zasadniczy cel pracy.

Tezą pracy jest założenie, iż polski system walki z korupcją jest wciąż mało sprawny w porównaniu z systemem europejskim, międzynarodowym.

Opracowanie składa się z czterech rozdziałów.

Rozdział pierwszy to geneza zjawiska, techniki prania brudnych pieniędzy: definicja pojęcia prania brudnych pieniędzy, źródła pochodzenia brudnych pieniędzy, fazy i techniki prania brudnych pieniędzy, nowe możliwości prania brudnych pieniędzy w związku z rozwojem Internetu.

Rozdział drugi to prawne regulacje dotyczące zapobiegania i zwalczania procederu prania pieniędzy: obecny stan uregulowań prawnych w Polsce, Ustawa z dnia 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy, o pieniądzu elektronicznym, prawo podatkowe a pranie brudnych pieniędzy jako aspekt walki z procederem, kierunki i zmiany w prawie Polskim. Instytucje powołane do zwalczania procederu i ich kompetencje oraz odpowiedzialność karna za pranie brudnych pieniędzy.

Rozdział trzeci to walka ze zjawiskiem, metody zwalczania procederu: walka z praniem brudnych pieniędzy na arenie międzynarodowej, regulacje prawne w Unii Europejskiej, walka z procederem prania brudnych pieniędzy, przestępczość zorganizowana na świecie a pranie brudnych pieniędzy, kierunki walki z procederem w Unii, walka z praniem pieniędzy poza sektorem finansowym oraz walka z przestępczością internetową.

Rozdział czwarty to wpływ procederu prania brudnych pieniędzy na gospodarkę: skutki ekonomiczne, skutki społeczne.

Całość opracowania powstała w oparciu o literaturę fachową, artykuły prasowe, akty prawne oraz źródła internetowe.

Uwarunkowania innowacyjności sektora MSP

Wstęp 3

Rozdział I. Sektor MSP – zakres znaczeniowy pojęcia 5
1.1. Definicja MSP 5
1.2. Funkcje MSP w gospodarce rynkowej 13
1.3. Bariery rozwoju MSP w Polsce 17
1.4. Finansowanie, proces powstawania oraz rozwój MSP 25

Rozdział II. Innowacyjność źródłem przewagi konkurencyjnej MSP 30
2.1. Innowacje – ich rodzaje i klasyfikacja 30
2.2. Obraz innowacyjności polskich przedsiębiorstw 35
2.3. Różnice innowacyjności polskich przedsiębiorstw i firm krajów Unii Europejskiej 41
2.4. Dostosowanie polskich firm innowacyjnych do firm w Unii Europejskiej 45

Rozdział III. Procesy innowacyjne w sektorze małych przedsiębiorstw w Polsce 52
3.1. Innowacyjność przedsiębiorstw przemysłowych 52
3.1.1. Finansowanie oraz bariery innowacyjności 52
3.1.2. Innowacje produktowe i procesowe 54
3.1.3. Techniczne wyposażenie MSP 56
3.1.4. Innowacje organizacyjne i marketingowe 57
3.1.5. Ochrona własności intelektualnej 59
3.2. Powiązania w procesie innowacyjnym 60
3.2.1. Pochodzenie innowacji 60
3.2.2. Porozumienia o współpracy 62
3.2.3. Transfer technologii 64
3.2.4. Źródła informacji dla innowacji 64
3.2.5. Bariery w innowacyjnej działalności 65

Rozdział IV. Strategia innowacyjna w Firmach X,Y,Z – ekspertyza własna 67
4.1. Metodologia badań własnych 67
4.2. Charakterystyka Firm X,Y,Z 68
4.3. Przykłady strategii firm innowacyjnych w Polsce 69
4.3.1. Strategia firmy X 69
4.3.2. Strategia firmy Y 71
4.3.3. Strategia firmy Z 73
4.4. Podsumowanie 74

Zakończenie 84
Bibliografia 85
Spis wykresów 89
Spis tabel 90
Spis rysunków 91
Załącznik 92

Wstęp

Wejście w XXI wiek wiąże się z uznaniem zmian i nowości jako nieodłącznego atrybutu życia współczesnego człowieka, a aktywność we wprowadzaniu zmian, czyli innowacyjność, jest wyznacznikiem sukcesu. Społeczeństwo i rynek oczekują innowacji, a więc trzeba je dostarczyć odbiorcy. Takie zadania stawia sobie większość aktywnych na rynku przedsiębiorców.

Z badań rozwoju współczesnego przemysłu wynika, że tempo wprowadzania innowacji jest jednak różne, zależnie od rodzaju podejmowanej działalności produkcyjnej, czy usługowej. Można wyodrębnić sektory, w których przewyższa ono znacznie, średnie tempo dla całego przemysłu. Do tych sektorów należy między innymi współczesna optoelektronika, informatyka, biotechnologia. W tych dziedzinach cykl tworzenia innowacji jest tak krótki, że zrealizowany nowy produkt trafia na rynek i nim zdąży się na nim przyjąć, jest zastępowany przez kolejny o wyższym stopniu no­woczesności i jakości.

Od przedsiębiorcy wymaga to szczególnej sprawności technicznej i organizacyjnej dla utrzymania tempa rozwoju innowacji. W pracy uzasadnia się tezę, że potrzeba utrzymania wysokiego poziomu innowacyjności firmy narzuca konieczność dostoso­wania do niego jej struktury, organizacji i metod zarządzania, a tempo i rodzaj aktywności innowacyjnej pozwalają na wyodrębnienie szczególnego rodzaju firmy, którą nazywamy tu firmą innowacyjną. Firma innowacyjna jest definiowana jako inteligentna organizacja, permanentnie wprowadzająca i generująca innowacje oraz realizująca projekty innowacyjne dla wytworzenia produktów i usług znajdujących uznanie u odbiorców ze względu na wysoki poziom nowoczesności i konkurencyjności.

Przedmiotem pracy jest prezentacja różnych form przedsiębiorstw innowacyjnych oraz modeli zarządzania tego rodzaju przedsiębiorstwami, ze szczególnym uwzględnieniem strategii rozwoju firm polskich. Taki też jest cel opracowania.

Praca składa się z czterech rozdziałów:

Rozdział pierwszy to przedstawienie sektora MSP – zakres znaczeniowy pojęcia, a w tym: definicja MSP, funkcje MSP w gospodarce rynkowej, bariery rozwoju MSP w Polsce oraz finansowanie procesu powstawania oraz rozwoju MSP.

Rozdział drugi to innowacyjność źródłem przewagi konkurencyjnej MP: innowacje – ich rodzaje i klasyfikacja, obraz innowacyjności polskich przedsiębiorstw, różnice innowacyjności polskich przedsiębiorstw i firm krajów Unii Europejskiej, dostosowanie polskich firm innowacyjnych do firm w Unii Europejskiej.

Trzecia część pracy to procesy innowacyjne w sektorze małych przedsiębiorstw w Polsce: innowacyjność przedsiębiorstw przemysłowych, powiązania w procesie innowacyjnym.

Czwarta część pracy to strategia innowacyjna w Firmach X,Y,Z – ekspertyza własna: metodologia badań własnych, charakterystyka Firm X,Y,Z, przykłady strategii firm innowacyjnych w Polsce.

Źródłem bibliograficznym pracy jest literatura naukowa, artykuły prasowe, akty prawne oraz materiały wewnętrzne badanych firm.

Skuteczność zwalczania bezrobocia w Polsce z użyciem środków finansowych z UE

Wstęp 2

Rozdział I. Bezrobocie – istota i zakres pojęcia 4
1.1. Pojęcie bezrobocia 4
1.2. Sytuacja w dziedzinie zatrudnienia w dawnej gospodarce socjalistycznej 7
1.3. Założenia oraz realizacja „terapii szokowej” 9
1.4. Przyczyny bezrobocia w okresie transformacji 11
1.5. Wybrane cechy bezrobocia w Polsce dawniej i dziś 17
1.6. Polityka państwa w stosunku do bezrobocia 20

Rozdział II. Bezrobocie wyzwaniem dla polityki społecznej 24
2.1. Oblicze współczesnego bezrobocia 24
2.2. Bezrobocie z perspektywy różnych dyscyplin naukowych 33
2.3. Przeobrażenia zadań polityki społecznej w sferze pracy 36
2.4. Trzy obszary aktywności polityki społecznej państwa wobec kwestii bezrobocia w III RP 39

Rozdział III. Skuteczność zwalczania bezrobocia w Polsce z użyciem środków finansowych z UE 45
3.1. Kształtowanie się wspólnotowej polityki społecznej 45
3.2. Swoboda przepływu pracowników 47
3.3. Bezpieczeństwo socjalne bezrobotnych 48
3.4. Ochrona zwalnianych pracowników 51
3.5. Tworzenie unijnej strategii zatrudnienia 54
3.6. Implementacja Europejskiej Strategii Zatrudnienia w Polsce 59
3.7. Wykorzystanie środków unijnych w Polsce do walki z bezrobociem – podsumowanie 62

Zakończenie 65
Bibliografia 67
Spis tabel 73

Wstęp

Bezrobocie jest zjawiskiem występującym we wszystkich krajach o gospodarce rynkowej. Rezerwowa armia pracy mieszcząca się w pewnych, dopuszczalnych społecznie, granicach spełnia na rynku pracy rolę czynnika zmniejszającego nacisk zatrudnionych na płace i poprawę warunków pracy oraz podnoszącego dyscyplinę pracy. Nie ma jednak jasności — ani w nauce, ani w praktyce — gdzie przebiega owa dopuszczalna granica. Nie udało się także, jak dotychczas, znaleźć odpowie­dzi na pytanie, co zrobić w sytuacji, gdy skala bezrobocia przekracza granice akcep­towane społecznie oraz zagraża bezpieczeństwu socjalnemu znacznej części społe­czeństwa i utrzymaniu pokoju społecznego. Bezrobocie należy zwalczać.

W naszym kraju bezrobocie, w ciągu zaledwie kilku lat, stało się naj­poważniejszym problemem ekonomicznym i społecznym. Masowe i trwałe bezro­bocie jest ceną, którą polskie społeczeństwo płaci za transformację ustrojową i wprowadzenie gospodarki rynkowej. Ogromna skala bezrobocia (ok. 3 mln zare­jestrowanych bezrobotnych) i odczuwane coraz bardziej dotkliwie jego negatywne konsekwencje gospodarcze i społeczne sprawiają, że zjawisko to przekroczyło już w Polsce próg tolerancji oraz uważane jest za największą plagę naszego życia.

Bezrobocie jest zjawiskiem zarówno ekonomicznym, jak i społecznym. Bezro­bocie jako zjawisko społeczne było, od dawna, ważnym przedmiotem moich zain­teresowań badawczych. Motywem napisania niniejszej książki była chęć podsumo­wania określonego etapu moich prac badawczych dotyczących społecznych aspek­tów bezrobocia. Początek i koniec tego etapu wyznaczyły dwie istotne granice -pierwszą była zmiana ustroju w Polsce, wprowadzenie gospodarki rynkowej i poja­wienie się masowego bezrobocia rynkowego, natomiast drugą granicą stało się wej­ście naszego kraju do Unii Europejskiej. Były to lata transformacji, w których spo­łeczeństwo polskie najpierw przeżyło szok wywołany gwałtownym ujawnieniem się zjawiska masowego bezrobocia rynkowego i jego dynamicznym wzrostem, nato­miast później zaczęło uczyć się żyć w sytuacji nasilającego się zagrożenia przymu­sowym brakiem pracy. W analizowanym okresie stworzono także w Polsce ramy in­stytucjonalno-prawne dla realizacji zadań polityki społecznej państwa w dziedzinie przeciwdziałania bezrobociu.

Celem pracy jest przedstawienie zagadnienia zwalczania bezrobocia w Polsce z użyciem środków finansowych z UE.

Uczestnictwo Polski w strukturach UE ma dla naszego kraju ogromne znaczenie gospo­darcze i społeczne. Dla przedsiębiorstw i przedsiębiorców największy wymiar posiadają pro­cedury dostosowawcze i unifikacyjne, jakie zostały zapoczątkowane w ramach dostosowania do unijnych kryteriów w zakresie infrastruktury, jakości wytwarzania i procedur dotyczących bezpieczeństwa technologicznego. W ostatnich latach zostało uruchomionych szereg progra­mów dla małych, średnich i dużych przedsiębiorstw, dzięki którym firmy planujące inwesty­cje mogą pozyskać cześć środków pieniężnych z funduszy unijnych lub z budżetu państwa. Programy pomocowe są przeznaczone dla przedsiębiorstw spełniających określone warunki gospodarcze. Podstawowe z nich to: jawność działalności oznaczająca płacenie podatków i składki na ubezpieczenie społeczne, własny wkład w inwestycję oraz jej solidna dokumenta­cja.

Praca składa się z trzech rozdziałów.

W pierwszym rozdziale zaprezentowana jest istota i zakres pojęcia bezrobocie, a więc pojęcie tegoż zagadnienia, sytuacja w dziedzinie zatrudnienia w dawnej gospodarce socjalistycznej, założenia oraz realizacja „terapii szokowej”, przyczyny bezrobocia w okresie transformacji, wybrane cechy bezrobocia w Polsce dawniej i dziś oraz polityka państwa w stosunku do bezrobocia.

W drugim rozdziale opisane jest bezrobocie jako wyzwanie dla polityki społecznej, a więc: oblicze współczesnego bezrobocia, bezrobocie z perspektywy różnych dyscyplin naukowych, przeobrażenia zadań polityki społecznej w sferze pracy oraz trzy obszary aktywności polityki społecznej państwa wobec kwestii bezrobocia w III RP.

W trzecim rozdziale przedstawiona jest skuteczność zwalczania bezrobocia w Polsce z użyciem środków finansowych z UE, a więc: kształtowanie się wspólnotowej polityki społecznej, swoboda przepływu pracowników, bezpieczeństwo socjalne bezrobotnych, ochrona zwalnianych pracowników, tworzenie unijnej strategii zatrudnienia, implementacja Europejskiej Strategii Zatrudnienia w Polsce oraz podsumowanie wykorzystania środków unijnych w Polsce do walki z bezrobociem.

W pracy wykorzystaną dostępną literaturę przedmiotu, artykuły z prasy fachowej o raz źródła ze stron internetowych. Dużą pomocą w pisaniu niniejszej pracy była lektura dwóch książek Jerzego Andrzeja Wojciechowskiego – „Stara – nowa Europa, czyli Unia Europejska, jej instytucje, prawo i problemy w krótkiej rozmowie z Czytelnikiem” oraz „Europa po liftingu”.

Pozycja kobiety na polskim rynku pracy

Wstęp 2

Rozdział 1. Charakterystyka polskiego rynku pracy 5
1.1. Struktura rynku pracy w Polsce 5
1.2. Formy zatrudnienia na polskim rynku pracy 8
1.3. Umowy cywilno prawne – jako forma zatrudnienia 17

Rozdział 2. Obowiązujący model prawa polskiego i wspólnotowego a prawa kobiet 26
2.1. Prawo obowiązujące w Polsce 26
2.1.1. Konstytucja RP 26
2.1.2. Prawo pracy 31
2.1.3. Przejęcia z prawa wspólnotowego 33
2.2. Wpływ ruchów kobiecych na obecny stan prawa 35
2.3. Przykłady z innych krajów 37
2.3.1. Stany Zjednoczone 37
2.3.2. Szwecja 43
2.3.3. Kraje arabskie 44

Rozdział 3. Patologiczne zjawiska w miejscu pracy 45
3.1. Sprawa mobbingu w Polsce 45
3.2. Dyskryminacja jako zjawisko najczęściej występujące na rynku pracy 54
3.3. Molestowanie jako przejaw wykorzystywania służbowej nadrzędności 57
3.4. Macierzyństwo a rzeczywistość 59

Rozdział 4. Zjawisko bezrobocia wśród kobiet oraz sposoby przeciwdziałania 62
4.1. Aktywność zawodowa kobiet 62
4.2. Przyczyny występowania bezrobocia 72
4.3. Sposoby walki i przeciwdziałania bezrobociu 73
4.3.1. Rola administracji państwowej w zwalczaniu bezrobocia 73
4.3.2. Alternatywne formy działania organizacji pozarządowych 75

Podsumowanie 79
Bibliografia 81
Spis tabel 86
Spis wykresów 87

Wstęp

Problemem, nad którym chciałabym się zastanowić w mojej pracy, są trudności, na jakie napotykają kobiety na rynku pracy. Już od jakiegoś czasu jedna myśl nie daje mi spokoju: czy kiedykolwiek kobiety doczekają się równości w sferze zawodowej? A jeżeli poprawa ta jest możliwa, to gdzie należy szukać pomocy w walce z tym wciąż zdominowanym przez mężczyzn światem? To, że dyskryminacja płci pięknej występuje, jest faktem niezaprzeczalnym i jak pokazują badania nie jest to wyłącznie wymysł feministek. Ponad połowa kobiet doświadczyła dyskryminacji w pracy. Przejawia się ona m.in. w niższych zarobkach, mniejszym odsetkiem płci żeńskiej na stanowiskach kierowniczych, w trudnościach z uzyskaniem zatrudnienia w pewnych zawodach, molestowaniu seksualnym w pracy.

Celem pracy jest zaprezentowanie zagadnienia pozycji kobiety na polskim rynku pracy w świetle obowiązujących przepisów prawa.

Praca składa się z czterech rozdziałów.

W pierwszym rozdziale scharakteryzowany jest polski rynek pracy, a więc: struktura rynku pracy w Polsce, formy zatrudnienia na polskim rynku pracy oraz umowy cywilno prawne – jako forma zatrudnienia.

W drugim rozdziale przedstawiony jest obowiązujący model prawa polskiego i wspólnotowego a prawa kobiet, a więc: prawo obowiązujące w Polsce, Konstytucja RP, prawo pracy, przejęcia z prawa wspólnotowego, wpływ ruchów kobiecych na obecny stan prawa, przykłady z innych krajów takich jak Stany Zjednoczone, Szwecja oraz kraje arabskie.

W trzecim rozdziale zaprezentowane są patologiczne zjawiska w miejscu pracy, a więc: sprawa mobbingu w Polsce, dyskryminacja jako zjawisko najczęściej występujące na rynku pracy, molestowanie jako przejaw wykorzystywania służbowej nadrzędności oraz macierzyństwo a rzeczywistość.

W czwartym rozdziale przedstawione jest zjawisko bezrobocia wśród kobiet oraz sposoby przeciwdziałania, a więc: aktywność zawodowa kobiet, przyczyny występowania bezrobocia, sposoby walki i przeciwdziałania bezrobociu, rola administracji państwowej w zwalczaniu bezrobocia oraz alternatywne formy działania organizacji pozarządowych.

Sytuacja polskich kobiet na rynku pracy pogorszyła się radykalnie po 1989 roku, gdy w kraju rozpoczęła się polityczna i ekonomiczna transformacja.

Wiele dowodów wskazuje na to, że reformy gospodarcze w różnym stopniu wpłynęły na życie kobiet i mężczyzn. Choć kobiety są lepiej wykształcone od mężczyzn, ich pozycja na rynku pracy jest słabsza niż przed transformacją. Kobiety zarabiają mniej niż mężczyźni, są chętniej zwalniane, a mniej chętnie zatrudniane. Oferty pracy zawierają najczęściej kryterium płci – zwykle rozstrzygające na niekorzyść kobiet.

Jest to rażąca praktyka dyskryminacyjna, stosowana nawet przez zachodnie firmy, które nie odważyłyby się na podobne postępowanie w krajach Unii Europejskiej czy w USA. Kobietom przeważnie oferuje się stanowisko sekretarki, przy czym kluczowym wymaganiem jest „odpowiednia prezencja” – podczas gdy oferty stanowisk kierowniczych adresowane są prawie wyłącznie do mężczyzn. Trzeba wprawdzie przyznać, że widoczna jest pewna poprawa w tym zakresie i oferty pracy są coraz częściej neutralne płciowo; niepokoi jednak fakt, że kryterium płci oraz pytania dotyczące stanu cywilnego są wciąż legalne.

Bezrobotne kobiety trudniej znajdują pracę i dłużej pozostają bez zatrudnienia, co czyni ich sytuację znacznie trudniejszą niż bezrobotnych płci męskiej. Szkolenia i kursy zawodowe służące przekwalifikowaniu, a także stanowiska w nowo powstających przedsiębiorstwach kierowane są przede wszystkim do mężczyzn. Rosną ceny instytucjonalnej opieki nad dzieckiem, co zmniejsza jej dostępność, zwłaszcza dla kobiet o niskich dochodach i eliminuje wiele kobiet z rynku pracy.
Do niedawna zaprzeczano istnieniu dyskryminacji kobiet. Obecnie, coraz częściej dostrzega upośledzoną pozycję kobiet na rynku pracy i niekorzystne skutki dyskryminacyjnych praktyk, utrudniających kobietom równy z mężczyznami dostęp do pracy.

W świadomości społecznej wciąż funkcjonuje wiele potocznych przekonań o pracy zawodowej kobiet, mających postać negatywnych stereotypów, czyli uproszczonych, przyjmowanych za prawdziwe i kulturowo zdefiniowanych przekonań na temat kobiet i mężczyzn.

Wśród najbardziej rozpowszechnionych można wymienić następujące stereotypy:

  • kobiety są z natury predysponowane do prac o charakterze opiekuńczym, mężczyźni zaś do prac technicznych i wymagających siły fizycznej;
  • kobiety są z natury uległe, współpracujące, skrupulatne, natomiast mężczyźni dominujący, łatwo podejmujący decyzje, nastawieni na sukces i rywalizację;
  • dom jest ważniejszy dla kobiet, praca dla mężczyzn;
  • kobiety same nie chcą pracować zawodowo, robić kariery i awansować;
  • kobiety lepiej znoszą bezrobocie, bezrobocie jest bardziej szkodliwe dla mężczyzn;
  • kobiety są mniej rzetelnymi pracownikami i częściej są nieobecne w pracy;
  • kobiety mniej angażują się w pracę, są do niej mniej przywiązane.

Takie przekonania wyznaczają mężczyźnie rolę zarządzającego (w domu – głowy rodziny, w pracy – szefa), a kobiecie – wykonawczyni (strażniczki ogniska domowego, w pracy zajmującej poboczne stanowiska) i wpływają na sposób traktowania kobiet i mężczyzn na rynku pracy.
Stereotypy wciąż stanowią jedną z głównych przyczyn nierówności, której przejawem jest dyskryminacja w miejscu pracy.

I choć kobiety masowo zasilają rynek pracy, ciągle jeszcze daleko nam do faktycznej równości, która umożliwi pełne wykorzystanie potencjału kobiet na rynku pracy, co przyniesie korzyści zarówno pracownikom, jak i firmom zatrudniającym zróżnicowane pod względem płci zespoły.

Makroekonomiczne przesłanki prywatyzacji wielkich monopoli w Polsce

Wstęp 4

Rozdział 1. Historia prywatyzacji monopoli państwowych w Polsce 6
1.1. Prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych 6
1.2. Metody prywatyzacji przedsiębiortstw państwowych stosowane w Polsce 14
1.3. Rentowność monopoli państwowych w Polsce 24
1.4. Korzyści płynące z prywatyzacji 26

Rozdział II. Wzrost efektywności i konkurencyjności prywatyzowanych firm 29
2.1. Wpływ własności prywatnej na poprawę efektywności gospodarki 29
2.2. Restrukturyzacja i modernizacja prywatyzowanych firm 33
2.3. Konkurencja jako skuteczny stymulator wzrostu efektywności 46

Rozdział III. Prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych a rozwój gospodarki polskiej 53
3.1 Prywatyzacja a rozwój rynku kapitałowego w Polsce 53
3.2. Wzrost dochodów budżetowych państwa 61
3.3. Wzrost wydatków na inwestycje i infrastrukturę 66
3.4. Wzrost wydatków na Badania i Rozwój 69

Zakończenie 79
Bibliografia 81
Spis tabel 85
Spis rysunków 86

Streszczenie

We współczesnej gospodarce przedsiębiorstwo jest podstawowym i ważnym podmiotem każdego kraju. Jest miejscem pracy i różnorakiej aktywności ludzkiej zatrudnionych w nim osób. Jest również miejscem powstawania i realizowania postępu technicznego. Jest źródłem uzyskiwania dochodów. Jest miejscem lokowania kapitałów
i uzyskiwania zwrotu dla inwestorów.

Fenomen przedsiębiorstwa jako podmiotu gospodarczego i zarazem instrumentu rozwoju społecznego znajduje odzwierciedlenie w licznych dyscyplinach naukowych oraz
w pracach badawczych prowadzonych przez ekonomistów, prawników, socjologów, psychologów, inżynierów, historyków itp.

Przedsiębiorstwo stało się już od dawna zasadniczym miejscem powstawania
i realizowania postępu technicznego, jednostką kształtującą osobowość człowieka, miejscem pracy, powstawania dochodu oraz aktywności ludzkiej zorientowanej na pełniejsze uczestnictwo w przemianach kulturowych i społecznych. Stoi przed nim wiele różnorodnych zadań, które zmieniają się pod wpływem licznych zewnętrznych
i wewnętrznych czynników.

Dzięki realizowanym przeobrażeniom systemowym powstały w latach dziewięćdziesiątych możliwości przeprowadzenia zasadniczych zmian w przedsiębiorstwach, zmian stwarzających warunki do odniesienia przez nich sukcesu, tj. racjonalizacji wykorzystania posiadanego kapitału, kreowania nowych zasobów potencjału wytwórczego wraz z wprowadzaniem innowacji, unowocześnienia zarządzania, podwyższania wartości rynkowej przedsiębiorstwa, zwiększenia jego atrakcyjności na rynku i uzyskania przewagi konkurencyjnej.

Emigracja młodzieży, szansa czy zagrożenie dla polskiego rynku pracy

Wstęp 2

Rozdział I. Rynek pracy – istota i zakres pojęcia 4
1.1. Definicja rynku pracy 4
1.2. Cechy rynku pracy 6
1.3. Polski rynek pracy – stan aktualny 17
1.4. Tendencje na europejskim rynku pracy 20

Rozdział II. Swobodny przepływ pracowników 24
2.1. Podstawy prawne swobody przepływu pracowników 24
2.2. Dostęp do zatrudnienia 27
2.3. Równość traktowania 32
2.4. Pojęcie pracownika 37
2.5. Zatrudnienie w administracji publicznej 40
2.6. Członkowie rodziny 42

Rozdział III. Emigracja młodzieży, szansa czy zagrożenie dla polskiego rynku pracy 45
3.1. Cechy polskiej migracji 45
3.2. Emigracja jako wyzwanie 50
3.3. Emigracja jako szansa dla polskiego rynku pracy 55
3.4. Emigracja jako zagrożenie dla polskiego rynku pracy 59

Bibliografia 65
Zakończenie 70

Wstęp

Masowa emigracja młodych Polaków wynika z braku perspektyw. Główną przyczyną dla której młodzi Polacy nie widzą szans dla siebie w swoim własnym kraju jest niesprawiedliwie wysokie opodatkowanie młodych pracujących. Polskie społeczeństwo starzeje się i jest naturalne, że rosną koszty emerytur i opieki zdrowotnej. Zamiast jednak sprawiedliwie dzielić te koszty, wynaturzono solidarność międzypokoleniową w drenaż kieszeni młodych obywateli. Polska drenuje kieszenie młodych podatników do tego stopnia, że praca w Polsce stała się towarem luksusowym na który nie stać jednej trzeciej młodych Polaków.

Polska jak każde współczesne państwo jest mechanizmem redystrybucji międzypokoleniowej. Ze składek i podatków młodych opłaca się emerytury i leczenie seniorów. Mechanizm ten funkcjonował całkiem dobrze, dopóki na każdego niepracującego i żyjącego z transferów przypadało kilkunastu pracujących i płacących podatki. Uprawnionym było nazwanie takiego rozwiązania solidarnością międzypokoleniową. Jednak uprawnionym było tylko do czasu. Obecnie państwo dobrobytu oparte o transfer od młodych do starych jest nie do utrzymania.

Systematyczny wzrost długości życia oraz spadek dzietności sprawiają, że liczba młodych pracujących w stosunku do seniorów pobierających świadczenia spada w większości krajów świata. W Polsce jeszcze w latach sześćdziesiątych na jednego emeryta i rencistę pobierającego świadczenia przypadało dwunastu pracujących i płacących podatki. Dziś na każdego emeryta i rencistę przypada dwie i pół osoby w wieku produkcyjnym oraz tylko dwie osoby pracujące! W takich realiach demograficznych utrzymanie solidarności międzypokoleniowej wymaga coraz większych transferów od młodych do starszych. Państwa solidarności międzypokoleniowej stały się państwami relatywnego dobrobytu dla seniorów. Natomiast dla młodych stają się nieuczciwymi piramidami finansowymi nakładającymi coraz wyższe podatki w zamian za coraz niższe świadczenia.

Celem pracy jest zaprezentowanie zagadnienia emigracji młodzieży.

Praca składa się z trzech rozdziałów.

W pierwszym rozdziale opisany jest rynek pracy – istota i zakres pojęcia, a więc: definicja rynku pracy, cechy rynku pracy, polski rynek pracy – stan aktualny oraz tendencje na europejskim rynku pracy.

W drugim rozdziale przedstawiony jest swobodny przepływ pracowników, a więc: podstawy prawne swobody przepływu pracowników, dostęp do zatrudnienia, równość traktowania, pojęcie pracownika, zatrudnienie w administracji publicznej oraz członkowie rodziny.

W trzecim rozdziale zaprezentowana jest emigracja młodzieży – szansa czy zagrożenie dla polskiego rynku pracy, a więc: cechy polskiej migracji, emigracja jako wyzwanie, emigracja jako szansa dla polskiego rynku pracy oraz emigracja jako zagrożenie dla polskiego rynku pracy.

Migracje zarobkowe to fenomen społeczny obecny w świadomości Polaków już od pokoleń. Ostatnio obserwowana fala migracji – choć niewątpliwie przyciąga uwagę mediów i pojawia się często w debacie publicznej – stanowi bardziej kontynuację tradycji, niż istotne novum w wyborach życiowych Polaków. Z drugiej jednak strony, oprócz oczywistego dla większości zjawiska wyjazdów zagranicznych, ostatnie lata przyniosły także inne istotne pytania dotyczące otwartości Polski na imigrację i obecność cudzoziemców wśród polskich pracowników. Migracje zarobkowe są w dość oczywisty sposób powiązane z problematyką rynku pracy: z jednej strony uważa się, że czynniki takie jak bezrobocie czy niskie wynagrodzenia są kluczowe dla zrozumienia mechanizmów oraz uwarunkowań wyjazdów.

Z drugiej strony – zapotrzebowanie na pracowników w wielu krajach rozwiniętych stanowi często podstawową motywację dla akceptowania obecności obcokrajowców w kraju przyjmującym. Mobilność międzynarodowa to przemieszczenie zasobów pracy – wpływa na działanie rynku pracy zarówno w kraju przyjmującym, jak i wysyłającym migrantów. Te proste wydawałoby się zależności, obrastają jednak w debacie publicznej wieloma daleko idącymi hipotezami dotyczącymi natury współczesnych procesów migracyjnych Polaków. Te hipotezy dotyczą zarówno przyczyn stopniowej intensyfikacji wyjazdów, jak i potencjalnych konsekwencji dla gospodarki Polskiej. Upatruje się w migracjach cudownego leku na problem bezrobocia, ale także przekleństwa dla przedsiębiorców borykających się z problemami kadrowymi.

Dostępne sposoby wspierania rozwoju i finansowania MSP

WSTĘP 2

ROZDZIAŁ I. MAŁE I ŚREDNIE FIRMY W GOSPODARCE NARODOWEJ 4
1. Definicja MSP, kryteria włączenia przedsiębiorstwa do klasy małych i średnich przedsiębiorstw 4
2. Klasyfikacja przedsiębiorstw według kryteriów jakościowych i ilościowych 8
3. Systematyzacja małych firm, regulacje prawne 11
4. Rola małych i średnich przedsiębiorstw w gospodarce 17

ROZDZIAŁ II. INSTYTUCJE WSPIERAJĄCE ROZWÓJ MSP 21
1. Strategia pomocy MSP 21
2. Instytucje które wykonują program pomocy 29
3. Formy finansowania 33

ROZDZIAŁ III. SPOSOBY FINANSOWANIA MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW 38
1. Fundusze pożyczkowe 38
2. Kredyt bankowy 40
3. Faktoring 42
4. Leasing 49
5. Emisja krótkoterminowych papierów dłużnych 51

ZAKOŃCZENIE 53
BIBLIOGRAFIA 55
SPIS TABEL 57
SPIS RYSUNKÓW 58

WSTĘP

Szczególną cechą polskiej gospodarki jest relatywnie duża – na tle innych krajów regionu – liczba małych i średnich przedsiębiorstw (MSP) i ich znaczący udział w tworzeniu dochodu narodowego i zatrudnieniu w gospodarce. Tak znacząca rola małych i średnich przedsiębiorstw w gospodarce wywołuje rosnące zainteresowanie tym sektorem ze strony polityki gospodarczej. Sprzyja mu w szczególności zwiększająca się od 1999 r. i bardzo wysoka stopa bezrobocia, ponieważ małym i średnim przedsiębiorstwom w Polsce słusznie przypisuje się szczególną rolę w generowaniu nowych miejsc pracy, zaś mikroprzedsiębiorstwom – tworzenie tzw. samozatrudnienia, czyli tworzenie miejsc pracy dla właściciela firmy i jego rodziny. Szybki rozwój sektora mikroprzedsiębiorstw począwszy od 1990 r. jest swoistym fenomenem procesu transformacji polskiej gospodarki. Dzięki temu rozwojowi osiągnięcie tych zostało wiele ważnych celów społecznych i ekonomicznych. Zaspokojony został popyt ludności na szereg wyrobów i usług, co pozwoliło społeczeństwu docenić zalety gospodarki wolnorynkowej wobec permanentnej przewagi popytu nad podażą w czasach realnego socjalizmu. Rozwój sektora najmniejszych przedsiębiorstw pozwolił złagodzić skutki upadku licznych przedsiębiorstw państwowych, absorbując osoby tracące pracę oraz wkraczającą na rynek pracy młodzież.

Charakterystyczną cechą najmniejszych przedsiębiorstw jest specyficzna pozycja ich właścicieli – właściciel firmy pracuje w firmie i to nie tylko zarządza nią, ale także wykonuje prace gdzie indziej wykonywane przez pracowników najemnych. Charakterystyczne dla mikroprzedsiębiorstw jest także to, że bardzo często pracują w nich członkowie rodziny właściciela, czyli mamy do czynienia z firmami rodzinnymi.

Celem pracy jest zaprezentowanie obrazu małych i średnich firm w gospodarce narodowej, instytucji wspierających rozwój oraz sposobów finansowania małych i średnich firm.
Praca składa się z trzech rozdziałów.

W pierwszym rozdziale opisane są małe i średnie firmy w gospodarce narodowej, a więc; definicja MSP, kryteria włączenia przedsiębiorstwa do klasy małych i średnich przedsiębiorstw, klasyfikacja przedsiębiorstw według kryteriów jakościowych i ilościowych, systematyzacja małych firm oraz regulacje prawne, jak również rola małych i średnich przedsiębiorstw w gospodarce.

W drugim rozdziale przedstawione są instytucje wspierające rozwój MSP, a więc: strategia pomocy MSP, instytucje, które wykonują program pomocy, oraz formy finansowania.

W trzecim rozdziale zaprezentowane są sposoby finansowania małych i średnich przedsiębiorstw, a więc: fundusze pożyczkowe, kredyt bankowy, factoring, leasing oraz emisja krótkoterminowych papierów dłużnych.

Małe i średnie przedsiębiorstwa jako kategoria ekonomiczna stały się przedmiotem zainteresowania nauk ekonomicznych w Polsce w latach dziewięćdziesiątych. Było to naturalną konsekwencją procesu transformacji gospodarczej, w wyniku którego obok dużych przedsiębiorstw państwowych zaczęły powstawać przedsiębiorstwa małe i średnie, tworząc podstawy prywatnego sektora w gospodarce. Powstanie sektora MSP wywołało wiele skutków ekonomicznych i społecznych.

Po pierwsze, zainicjowano dyskusję nad definicją i klasyfikacją małych i średnich przedsiębiorstw. Istniejąca marginalna sprawozdawczość GUS nie przystawała do klasyfikacji krajów Unii Europejskiej, a to ograniczało możliwości i jakość badań oraz utrudniało dokonywanie porównań międzynarodowych i obserwowanie tendencji w ich rozwoju.

Po drugie, zdefiniowanie oraz pomiar małych i średnich przedsiębiorstw stanowiły punkt wyjścia do badań nad problematyką ich funkcjonowania. Zaczęto systematyzować uwarunkowania i bariery rozwoju MSP oraz zwracać uwagę na ograniczone źródła finansowania, coraz bardziej skomplikowane regulacje prawne, politykę podatkową i wysokie koszty pracy.

Po trzecie, w wyniku napływającej do Polski pomocy zagranicznej w postaci funduszy, fundacji, pożyczek czy specjalistycznych kursów i szkoleń powstała, z jednej strony, potrzeba formułowania polityki ekonomicznej przez państwo i władze lokalne oraz, z drugiej strony, konieczność przygotowania przedsiębiorców do funkcjonowania w realiach gospodarki rynkowej. Pojawiła się zatem potrzeba badań nad problemem zakresu i skuteczności ingerencji państwa w sektorze MSP oraz profesjonalizacji spontanicznej przedsiębiorczości przez organizację obsługi i monitorowania przedsiębiorstw tej wielkości.

Po czwarte, zaczęto stopniowo poszerzać ten obszar badawczy o problemy kapitału ludzkiego, kultury przedsiębiorstwa, innowacji, budowania przewagi konkurencyjnej MSP, formułowania strategii marketingowych czy stosowania nowoczesnych metod zarządzania.

Ciężar podatkowy gospodarstwa rolnego działającego jako sp. z o.o.

Wstęp 2

Rozdział I. Ogólna charakterystyka podatków 4
1.1. Pojęcie podatku 4
1.2. Elementy konstrukcji podatków 8
1.3. Funkcje podatków 12
1.4. Zasady podatkowe 16
1.5. Klasyfikacje podatków 20

Rozdział II. Zasady funkcjonowania podatków obciążających rolnictwo 26
2.1. Podatek rolny 26
2.2. Podatek od nieruchomości 31
2.3. Podatek od towarów i usług (VAT) 36
2.4. Pozostałe podatki w rolnictwie 38
2.4.1. Podatek od działów specjalnych produkcji rolnej 38
2.4.2. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych 41
2.4.3. Karta podatkowa 43
2.4.4. Podatek od lasów 45
2.4.5. Podatek od środków transportowych 46

Rozdział III. Obciążenie podatkowe gospodarstw rolnych w regionie Mazowsza i Podlasia 49
3.1. Ogólna charakterystyka gospodarstw rolnych w regionie Mazowsze i Podlasie 49
3.2. Ocena obciążeń gospodarstw indywidualnych podatkiem rolnym 50
3.3. Rozrachunki gospodarstw indywidualnych z tytułu podatku VAT 54
3.4. Skutki zmian obciążeń podatkowych gospodarstw indywidualnych po wprowadzeniu podatku dochodowego 56

Zakończenie 62
Bibliografia 64
Spis rysunków 69
Spis tabel 70

Wstęp

Zmiany, jakie nastąpiły w polskim prawodawstwie podatkowym w ostatnich kilkunastu latach były wynikiem procesów transformacji polskiej gospodarki, która rozpoczęła się na początku lat 90., podczas gdy światowe systemy podatkowe kształtowały się w wyniku wielowiekowej ewolucji. Obowiązujący do końca lat 80. polski system podatkowy realizował określone zadania, właściwe dla doktryny politycznej minionej epoki.

Pierwszy okres przemian systemowych także cechował się w znacznym stopniu podporządkowaniu obiektywnych zasad podatkowych celom politycznym, co przyczyniło się do tego, że społeczeństwo polskie w zasadzie utraciło świadomość i wiedzę podatkową. Należy przy tym podkreślić, że jednym z elementów towarzyszących transformacji systemowej jest podniesienie poziomu informacji o zasadach i konstrukcjach opodatkowania oraz kierunkach zmian w systemach podatkowych Polski i krajów Unii Europejskiej.

Rolnictwo jest jedną z wielu dziedzin, w których Polska nie osiągnęła jeszcze poziomu rozwoju satysfakcjonującego pozostałych członków Unii Europejskiej (UE). Polskie rolnictwo jest traktowane jako ważny konkurent na rynku unijnym. Podpisując Traktat Akcesyjny Polska zobowiązała się do uczestniczenia w procesie ujednolicania unijnych systemów podatkowych. Najniższy stopień harmonizacji w krajach UE dotyczy opodatkowania rolnictwa. W Polsce opodatkowanie tego sektora podlega odrębnym zasadom niż w pozostałych sektorach gospodarki oraz znacząco różni się od modeli opodatkowania rolnictwa obowiązujących w krajach UE. Ponieważ od wielu lat w polskim systemie podatkowym podnoszony jest problem nierównego traktowania podatników, w związku z powyższym celem niniejszej pracy było omówienie zagadnień związanych z opodatkowaniem gospodarstwa rolnego oraz przedstawienie obciążeń podatkowych gospodarstw rolnych w konkretnym rejonie.

Praca składa się z trzech rozdziałów.

W rozdziale pierwszym dokonano ogólnej charakterystyki podatków. Na wstępie zdefiniowano pojęcie podatku oraz przedstawiono jego elementy konstrukcyjne. Następnie ukazano funkcje podatków, zasady podatkowe oraz przedstawiono klasyfikację podatków.

W rozdziale drugim ukazano zasady funkcjonowania podatków obciążających rolnictwo. Omówiono istotę opodatkowania podatkiem rolnym, podatkiem od nieruchomości oraz podatkiem VAT. Omówiono także opodatkowanie rolnictwa innymi podatkami m.in.: podatkiem od działów specjalnych produkcji rolnej, ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, kartą podatkową, podatkiem od lasów oraz podatkiem od środków transportu.

W rozdziale trzecim przeprowadzono analizę obciążeń podatkowych gospodarstw rolnych w regionie Mazowsza i Podlasia. Na wstępie badań ukazano ogólną charakterystykę gospodarstw rolnych w regionie Mazowsza i Podlasia. Następnie dokonano analizy obciążeń gospodarstw indywidualnych podatkiem rolnym. Przedstawiono także rozrachunki gospodarstw indywidualnych z tytułu podatku VAT oraz skutki zmian obciążeń podatkowych gospodarstw indywidualnych po wprowadzeniu podatku dochodowego.

Praca została napisana w oparciu o dostępną literaturę fachową, raporty i artykuły zamieszczone w prasie i w internecie oraz w oparciu o aktualne akty normatywne i prawne. Ponadto w pracy wykorzystano materiały, raporty i analizy Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy (IERiGŻ-PIB) w ramach Systemu Zbierania i Wykorzystywania Danych Rachunkowych z Gospodarstw Rolnych (Farm Accountancy Data Network – FADM).