Wstęp 2
Rozdział I. Ogólna charakterystyka podatków 4
1.1. Pojęcie podatku 4
1.2. Elementy konstrukcji podatków 8
1.3. Funkcje podatków 12
1.4. Zasady podatkowe 16
1.5. Klasyfikacje podatków 20
Rozdział II. Zasady funkcjonowania podatków obciążających rolnictwo 26
2.1. Podatek rolny 26
2.2. Podatek od nieruchomości 31
2.3. Podatek od towarów i usług (VAT) 36
2.4. Pozostałe podatki w rolnictwie 38
2.4.1. Podatek od działów specjalnych produkcji rolnej 38
2.4.2. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych 41
2.4.3. Karta podatkowa 43
2.4.4. Podatek od lasów 45
2.4.5. Podatek od środków transportowych 46
Rozdział III. Obciążenie podatkowe gospodarstw rolnych w regionie Mazowsza i Podlasia 49
3.1. Ogólna charakterystyka gospodarstw rolnych w regionie Mazowsze i Podlasie 49
3.2. Ocena obciążeń gospodarstw indywidualnych podatkiem rolnym 50
3.3. Rozrachunki gospodarstw indywidualnych z tytułu podatku VAT 54
3.4. Skutki zmian obciążeń podatkowych gospodarstw indywidualnych po wprowadzeniu podatku dochodowego 56
Zakończenie 62
Bibliografia 64
Spis rysunków 69
Spis tabel 70
Wstęp
Zmiany, jakie nastąpiły w polskim prawodawstwie podatkowym w ostatnich kilkunastu latach były wynikiem procesów transformacji polskiej gospodarki, która rozpoczęła się na początku lat 90., podczas gdy światowe systemy podatkowe kształtowały się w wyniku wielowiekowej ewolucji. Obowiązujący do końca lat 80. polski system podatkowy realizował określone zadania, właściwe dla doktryny politycznej minionej epoki.
Pierwszy okres przemian systemowych także cechował się w znacznym stopniu podporządkowaniu obiektywnych zasad podatkowych celom politycznym, co przyczyniło się do tego, że społeczeństwo polskie w zasadzie utraciło świadomość i wiedzę podatkową. Należy przy tym podkreślić, że jednym z elementów towarzyszących transformacji systemowej jest podniesienie poziomu informacji o zasadach i konstrukcjach opodatkowania oraz kierunkach zmian w systemach podatkowych Polski i krajów Unii Europejskiej.
Rolnictwo jest jedną z wielu dziedzin, w których Polska nie osiągnęła jeszcze poziomu rozwoju satysfakcjonującego pozostałych członków Unii Europejskiej (UE). Polskie rolnictwo jest traktowane jako ważny konkurent na rynku unijnym. Podpisując Traktat Akcesyjny Polska zobowiązała się do uczestniczenia w procesie ujednolicania unijnych systemów podatkowych. Najniższy stopień harmonizacji w krajach UE dotyczy opodatkowania rolnictwa. W Polsce opodatkowanie tego sektora podlega odrębnym zasadom niż w pozostałych sektorach gospodarki oraz znacząco różni się od modeli opodatkowania rolnictwa obowiązujących w krajach UE. Ponieważ od wielu lat w polskim systemie podatkowym podnoszony jest problem nierównego traktowania podatników, w związku z powyższym celem niniejszej pracy było omówienie zagadnień związanych z opodatkowaniem gospodarstwa rolnego oraz przedstawienie obciążeń podatkowych gospodarstw rolnych w konkretnym rejonie.
Praca składa się z trzech rozdziałów.
W rozdziale pierwszym dokonano ogólnej charakterystyki podatków. Na wstępie zdefiniowano pojęcie podatku oraz przedstawiono jego elementy konstrukcyjne. Następnie ukazano funkcje podatków, zasady podatkowe oraz przedstawiono klasyfikację podatków.
W rozdziale drugim ukazano zasady funkcjonowania podatków obciążających rolnictwo. Omówiono istotę opodatkowania podatkiem rolnym, podatkiem od nieruchomości oraz podatkiem VAT. Omówiono także opodatkowanie rolnictwa innymi podatkami m.in.: podatkiem od działów specjalnych produkcji rolnej, ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, kartą podatkową, podatkiem od lasów oraz podatkiem od środków transportu.
W rozdziale trzecim przeprowadzono analizę obciążeń podatkowych gospodarstw rolnych w regionie Mazowsza i Podlasia. Na wstępie badań ukazano ogólną charakterystykę gospodarstw rolnych w regionie Mazowsza i Podlasia. Następnie dokonano analizy obciążeń gospodarstw indywidualnych podatkiem rolnym. Przedstawiono także rozrachunki gospodarstw indywidualnych z tytułu podatku VAT oraz skutki zmian obciążeń podatkowych gospodarstw indywidualnych po wprowadzeniu podatku dochodowego.
Praca została napisana w oparciu o dostępną literaturę fachową, raporty i artykuły zamieszczone w prasie i w internecie oraz w oparciu o aktualne akty normatywne i prawne. Ponadto w pracy wykorzystano materiały, raporty i analizy Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy (IERiGŻ-PIB) w ramach Systemu Zbierania i Wykorzystywania Danych Rachunkowych z Gospodarstw Rolnych (Farm Accountancy Data Network – FADM).