WSTĘP 2
ROZDZIAŁ I. MAŁE I ŚREDNIE FIRMY W GOSPODARCE NARODOWEJ 4
1. Definicja MSP, kryteria włączenia przedsiębiorstwa do klasy małych i średnich przedsiębiorstw 4
2. Klasyfikacja przedsiębiorstw według kryteriów jakościowych i ilościowych 8
3. Systematyzacja małych firm, regulacje prawne 11
4. Rola małych i średnich przedsiębiorstw w gospodarce 17
ROZDZIAŁ II. INSTYTUCJE WSPIERAJĄCE ROZWÓJ MSP 21
1. Strategia pomocy MSP 21
2. Instytucje które wykonują program pomocy 29
3. Formy finansowania 33
ROZDZIAŁ III. SPOSOBY FINANSOWANIA MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW 38
1. Fundusze pożyczkowe 38
2. Kredyt bankowy 40
3. Faktoring 42
4. Leasing 49
5. Emisja krótkoterminowych papierów dłużnych 51
ZAKOŃCZENIE 53
BIBLIOGRAFIA 55
SPIS TABEL 57
SPIS RYSUNKÓW 58
WSTĘP
Szczególną cechą polskiej gospodarki jest relatywnie duża – na tle innych krajów regionu – liczba małych i średnich przedsiębiorstw (MSP) i ich znaczący udział w tworzeniu dochodu narodowego i zatrudnieniu w gospodarce. Tak znacząca rola małych i średnich przedsiębiorstw w gospodarce wywołuje rosnące zainteresowanie tym sektorem ze strony polityki gospodarczej. Sprzyja mu w szczególności zwiększająca się od 1999 r. i bardzo wysoka stopa bezrobocia, ponieważ małym i średnim przedsiębiorstwom w Polsce słusznie przypisuje się szczególną rolę w generowaniu nowych miejsc pracy, zaś mikroprzedsiębiorstwom – tworzenie tzw. samozatrudnienia, czyli tworzenie miejsc pracy dla właściciela firmy i jego rodziny. Szybki rozwój sektora mikroprzedsiębiorstw począwszy od 1990 r. jest swoistym fenomenem procesu transformacji polskiej gospodarki. Dzięki temu rozwojowi osiągnięcie tych zostało wiele ważnych celów społecznych i ekonomicznych. Zaspokojony został popyt ludności na szereg wyrobów i usług, co pozwoliło społeczeństwu docenić zalety gospodarki wolnorynkowej wobec permanentnej przewagi popytu nad podażą w czasach realnego socjalizmu. Rozwój sektora najmniejszych przedsiębiorstw pozwolił złagodzić skutki upadku licznych przedsiębiorstw państwowych, absorbując osoby tracące pracę oraz wkraczającą na rynek pracy młodzież.
Charakterystyczną cechą najmniejszych przedsiębiorstw jest specyficzna pozycja ich właścicieli – właściciel firmy pracuje w firmie i to nie tylko zarządza nią, ale także wykonuje prace gdzie indziej wykonywane przez pracowników najemnych. Charakterystyczne dla mikroprzedsiębiorstw jest także to, że bardzo często pracują w nich członkowie rodziny właściciela, czyli mamy do czynienia z firmami rodzinnymi.
Celem pracy jest zaprezentowanie obrazu małych i średnich firm w gospodarce narodowej, instytucji wspierających rozwój oraz sposobów finansowania małych i średnich firm.
Praca składa się z trzech rozdziałów.
W pierwszym rozdziale opisane są małe i średnie firmy w gospodarce narodowej, a więc; definicja MSP, kryteria włączenia przedsiębiorstwa do klasy małych i średnich przedsiębiorstw, klasyfikacja przedsiębiorstw według kryteriów jakościowych i ilościowych, systematyzacja małych firm oraz regulacje prawne, jak również rola małych i średnich przedsiębiorstw w gospodarce.
W drugim rozdziale przedstawione są instytucje wspierające rozwój MSP, a więc: strategia pomocy MSP, instytucje, które wykonują program pomocy, oraz formy finansowania.
W trzecim rozdziale zaprezentowane są sposoby finansowania małych i średnich przedsiębiorstw, a więc: fundusze pożyczkowe, kredyt bankowy, factoring, leasing oraz emisja krótkoterminowych papierów dłużnych.
Małe i średnie przedsiębiorstwa jako kategoria ekonomiczna stały się przedmiotem zainteresowania nauk ekonomicznych w Polsce w latach dziewięćdziesiątych. Było to naturalną konsekwencją procesu transformacji gospodarczej, w wyniku którego obok dużych przedsiębiorstw państwowych zaczęły powstawać przedsiębiorstwa małe i średnie, tworząc podstawy prywatnego sektora w gospodarce. Powstanie sektora MSP wywołało wiele skutków ekonomicznych i społecznych.
Po pierwsze, zainicjowano dyskusję nad definicją i klasyfikacją małych i średnich przedsiębiorstw. Istniejąca marginalna sprawozdawczość GUS nie przystawała do klasyfikacji krajów Unii Europejskiej, a to ograniczało możliwości i jakość badań oraz utrudniało dokonywanie porównań międzynarodowych i obserwowanie tendencji w ich rozwoju.
Po drugie, zdefiniowanie oraz pomiar małych i średnich przedsiębiorstw stanowiły punkt wyjścia do badań nad problematyką ich funkcjonowania. Zaczęto systematyzować uwarunkowania i bariery rozwoju MSP oraz zwracać uwagę na ograniczone źródła finansowania, coraz bardziej skomplikowane regulacje prawne, politykę podatkową i wysokie koszty pracy.
Po trzecie, w wyniku napływającej do Polski pomocy zagranicznej w postaci funduszy, fundacji, pożyczek czy specjalistycznych kursów i szkoleń powstała, z jednej strony, potrzeba formułowania polityki ekonomicznej przez państwo i władze lokalne oraz, z drugiej strony, konieczność przygotowania przedsiębiorców do funkcjonowania w realiach gospodarki rynkowej. Pojawiła się zatem potrzeba badań nad problemem zakresu i skuteczności ingerencji państwa w sektorze MSP oraz profesjonalizacji spontanicznej przedsiębiorczości przez organizację obsługi i monitorowania przedsiębiorstw tej wielkości.
Po czwarte, zaczęto stopniowo poszerzać ten obszar badawczy o problemy kapitału ludzkiego, kultury przedsiębiorstwa, innowacji, budowania przewagi konkurencyjnej MSP, formułowania strategii marketingowych czy stosowania nowoczesnych metod zarządzania.