Wstęp

Rozdział I.
Zagadnienie kar i nagród w świetle literatury i dokumentów
1.1. Kara i nagroda w aspekcie psychologicznym i pedagogicznym
1.2. Typologia karania i nagradzania
1.3. Mechanizm karania i nagradzania

Rozdział II.
Metodologiczne podstawy badań
2.1. Problemy, hipotezy, zmienne zależne, zmienne niezależne i wskaźniki
badawcze
2.2. Metody, techniki, narzędzia badań
2.3. Organizacja i przebieg badań

Rozdział III.
System kar i nagród w liceum w świetle założeń do badań ankietowych
3.1. Nagrody słowne stosowane w szkole ponadpodstawowej
3.2. Kary słowne stosowane w szkole ponadpodstawowej
3.3. Podsumowanie

Rozdział IV.
System kar i nagród w liceum w świetle badań ankietowych
4.1. Analiza wyników badań ankietowych
4.2. Wnioski
4.3. Wytyczne i wskazówki do stosowanych kar i nagród w kontekście wyników badań własnych

Zakończenie
Bibliografia

Aneks

Wstęp

Uzasadnieniem podjęcia takiego a nie innego tematu pracy jest fakt, iż większość naukowego piśmiennictwa poświęconego motywacji nie jest dla nauczycieli przydatna, gdyż dotyczy bardziej zwierząt niż ludzi. Zwłaszcza w przypadku karania i nagradzania.

W dodatku znaczna część literatury poświęconej motywacji ludzkiej ma luźne tylko związki z potrzebami nauczycieli, gdyż jej przedmiotem są indywidualne różnice we wzorcach motywacji rozumiane jako prognostyk różnic w zachowaniu (np. uczniowie, którym zależy na sukcesie, a którzy nie obawiają się porażki, chętniej podejmują się ambitnych zadań niż uczniowie o innych wzorcach motywacji).

Pojęcia takie, jak dążenie do sukcesu albo unikanie porażki mogą pomóc nauczycielowi zrozumieć, w jakim kierunku pcha uczniów ich wzorzec motywacji i jaki ma ona wpływ na ich postępowanie. Ale nauczycielom przede wszystkim potrzebne jest poznanie strategii, dzięki którym uda się przekształcić gorsze wzór ce motywacyjne uczniów na lepsze (w naszym przykładzie – strategie pomagające uczniom zmniejszyć lęk przed porażką i wytrwałej dążyć do sukcesu). A zatem, chociaż książka objaśnia pojęcia potrzebne do zrozumienia wzorca motywacyjnego uczniów, to skupia się na nauczycielskich strategiach optymalizowania wzorców.

Co więcej, czyni to, mając na względzie realia klasy szkolnej. Po pierwsze, przyjmuje, że szkoła nie jest ani przechowalnią dzieci, ani ośrodkiem rekreacyjnym; kieruje się planem pracy dydaktycznej, który nauczyciele i uczniowie obowiązani są zrealizować. Tym samym nauczycielskie strategie motywowania mają na celu zachęcenie uczniów do nauki, czyli osiągnięcia założonych celów programowych, nie zaś po prostu do czerpania radości z faktu przebywania w szkole. Uczenie ma wydać się uczniom sensowne i warte starań, musi być zatem trwale ukierunkowane na cele, bo tylko na tej drodze uczniowie zdobyć mogą uporządkowaną wiedzę.

Po drugie, zadania dotyczące motywowania uczniów, przed jakimi staje nauczyciel, komplikowane są dodatkowo przez właściwości klasy jako środowiska dydaktycznego. Nauczanie da się indywidualizować do pewnego tylko stopnia, pewni uczniowie zatem będą się nudzić, inni się pogubią, a jeszcze inni zniechęcą. W dodatku zajęciu się nauką szkodzić może obawa przed otrzymaniem złych ocen lub kompromitacją przed klasą.

Bez wątpienia kary i nagrody służą motywacji uczniów i właśnie im poświęcona jest niniejsza praca. Celem pracy jest ukazanie istoty kar i nagród stosowanych w ponadpodstawowej.

Podstawowa terminologia opracowania oscyluje wokół pojęć „kary”, „nagrody”, „wychowania”. Tym i innym pojęciom poświęcona jest cześć teoretyczna pracy.

Opracowanie składa się z trzech rozdziałów:

Rozdział pierwszy to zagadnienie kar i nagród w świetle literatury i dokumentów: kara i nagroda w aspekcie psychologicznym i pedagogicznym, typologia karania i nagradzania oraz mechanizm karania i nagradzania.

Rozdział drugi to metodologiczne podstawy badań: problemy, hipotezy, zmienne zależne, zmienne niezależne i wskaźniki badawcze, metody, techniki, narzędzia badań oraz organizacja i przebieg badań.

Rozdział trzeci to system kar i nagród w ponadpodstawowej w świetle założeń do badań ankietowych.

Rozdział czwarty to system kar i nagród w badanym  liceum – analiza wyników badań własnych.

Całość opracowania powstała w oparciu o literaturę fachową, artykuły prasowe, akty prawne oraz badania własne i źródła ze stron WWW.