Wstęp 2
I. Ogólna charakterystyka funkcji i kompetencji organów lokalnych 4
1. Podstawowe funkcje organów lokalnych 4
2. Jednostki samorządu terytorialnego 9
3. Zadania gminy 18
4. Budżet gminy 22
II. Podstawy lokalnej gospodarki budżetowej 27
1. Samodzielność finansowa gminy 27
2. Ograniczenia samodzielności gminy 32
III. Dochody budżetów lokalnych 35
1. Klasyfikacja dochodów gminy 35
2. Dochody własne 37
3. Subwencje i dotacje 40
IV. Charakterystyka dochodów gminy 46
1. Podatki 46
2. Przychody z działalności przedsiębiorstw komunalnych 66
3. Opłaty skarbowe 67
4. Dotacje i subwencje 69
5. Dynamika, struktura i analiza dochodów gminy Opalenica 74
Wnioski 82
V. Charakterystyka wydatków gminy 85
1. Wydatki związane z funkcjonowaniem urzędu gminy 85
2. Wydatki związane z obowiązkami nakładanymi na jednostki samorządu terytorialnego odpowiednimi ustawami 86
3. Pomoc społeczna i inne wydatki wynikające z publicznego charakteru urzędu gminy, a także nakładane na gminę wydatki o charakterze społecznym 87
4. Finansowanie edukacji, Kultury i sportu 88
5. Wydatki wynikające z realizacji inwestycji o charakterze komunalnym 90
6. Dynamika, struktura i analiza wydatków gminy 91
Podsumowanie 102
Literatura 106