Archiwum kierunku Pedagogika

prace dyplomowe z pedagogiki – prace magisterskie i prace licencjackie z zakresu pedagogiki

Rozwój emocjonalny i wyrażanie emocji poprzez działalność plastyczną u dzieci

Wstęp 3

Rozdział I. Emocje i rozwój emocjonalny– istota i zakres pojęć 5
1.1. Definicja emocji 5
1.2. Istota i funkcje emocji 11
1.3. Podstawy biologiczne 12
1.4. Droga rozwoju emocjonalnego dzieci w młodszym wieku szkolnym 15

Rozdział II. Pojmowanie emocji przez dzieci w młodszym wieku szkolnym 26
2.1. Początki języka emocji 26
2.2. Rozmowy na temat emocji 33
2.3. Myślenie na temat emocji 36

Rozdział III. Sztuka plastyczna – jako szczególny wyraz emocji człowieka 43
3.1. Sztuka jako „produkcja” 43
3.2. Uwalnianie emocji 49
3.3. Sztuka jako droga do wspólnoty 53
3.4. Przykłady wybitnych dzieł malarskich będących odzwierciedleniem emocji 58

Rozdział IV. Sztuka dziecięca w kolejnych etapach rozwoju 64
4.1. Dzieci jako osoby przetwarzające informacje 64
4.1.1. Modelowanie czynności umysłowych 64
4.1.2. Istota myśli 68
4.1.3. Organizacja umysłu 69
4.1.4. Zapamiętywanie 73
4.2. Artystyczna ekspresja dziecięca w toku rozwoju 75
4.3. Rysunkowe testy pedagogiczne i psychologiczne 84

Rozdział V. Podstawowe zasady w pracy z dziećmi – współdziałanie a zajęcia plastyczne 93
5.1. Współdziałanie w sztuce plastycznej 93
5.2. Metoda dramy a stymulacja rozwoju dziecka w zakresie współdziałania 99
5.3. Zajęcia plastyczne a współdziałanie dzieci 99

Zakończenie 101

Bibliografia 104

Spis tabel 108

Spis fotografii 109

Wstęp

W dobie spontanicznego rozwoju cywilizacji, techniki i automatyzacji – rzeczywistość społeczna kształtuje nowy model osobowy człowieka. Jest nim jednostka nie tylko wszechstronnie wykształcona, aktywna, twórcza zawodowo i społecznie, ale umiejąca współdziałać z innymi. Potrafi też skutecznie realizować wyznaczone sobie plany życiowe jako człowiek otwarty na potrzeby innych, służący radą bądź pomocą. Winien on stwarzać dogodne warunki do rozwijania własnych zainteresowań i potrzeb poprzez pracę, zabawę i wypoczynek.

Szczególne miejsce w życiu współczesnego człowieka zajmuje szerzej pojmowana sztuka. Swymi działaniami jednostka prawdziwie zainteresowana sztuką nie nabywa korzyści materialnych dla siebie, lecz kształtuje wrażliwość i własne wnętrze osobowe oraz innych ludzi. W początkowych kontaktach z jej odbiorcą sztuka staje się rozrywką, ale im głębiej wnikają wartości estetyczne w jego psychikę, tym bardziej odczuwa on potrzebę częstego z nią obcowania. Nabywanie kultury jest procesem długofalowym i złożonym. Jeżeli kontakt ze sztuką następuje wcześnie — począwszy już od lat dzieciństwa — to ukształtowane zadatki artystyczne (poprzez ich utrwalanie w życiu dojrzałym) przekształcają się w stałe zamiłowania i nawyki. Słuszne są więc słowa podkreślające ważność sztuki w życiu każdego człowieka: „Świat przyszłości to świat homo aeslheticus — człowieka twórczego, wielkiego w swoim człowieczeństwie, szczęśliwego, intensywnie wypełniającego swe ograniczone w czasie życie poznawaniem prawdy i piękna, tworzeniem nowych wartości”.

Optymistyczna wizja człowieka twórczego kontrastuje z obrazem społeczeństwa zmaterializowanego, nastawionego na konsumpcję i wyłączne zaspokajanie potrzeb finansowych. Społeczeństwo, któremu sztuka stają się obce i zbędne, jest ubogie duchowo.

W niniejszej pracy podjęto próbę ukazania istoty rozwoju emocjonalnego i wyrażania emocji poprzez działalność plastyczną u dzieci w klasach I-III szkoły podstawowej. Taki też był zasadniczy cel opracowania.

Praca składa się z czterech rozdziałów:

W rozdziale pierwszym opisano emocje i rozwój emocjonalny – istota i zakres pojęć: definicja emocji, istota i funkcje, podstawy biologiczne oraz droga rozwoju emocjonalnego dzieci w młodszym wieku szkolnym.

Rozdział drugi to pojmowanie emocji przez dzieci w młodszym wieku szkolnym: początki języka emocji, rozmowy na temat emocji, myślenie na temat emocji.

Rozdział trzeci to sztuka plastyczna – jako szczególny wyraz emocji człowieka: sztuka jako „produkcja”, uwalnianie emocji, sztuka jako droga do Wspólnoty, przykłady wybitnych dzieł malarskich będących odzwierciedleniem emocji.

Rozdział czwarty to sztuka dziecięca w kolejnych etapach rozwoju: dzieci jako osoby przetwarzające informacje, artystyczna ekspresja dziecięca w toku rozwoju, rysunkowe testy pedagogiczne i psychologiczne.

Rozdział piąty to podstawowe zasady w pracy z dziećmi – współdziałanie a zajęcia plastyczne: współdziałanie w sztuce plastycznej, metoda dramy a stymulacja rozwoju dziecka w zakresie współdziałania oraz zajęcia plastyczne a współdziałanie dzieci.

Całość opracowania powstała w oparciu o literaturę fachową, artykuły prasowe, akty prawne oraz źródła ze stron WWW.

Rodzina w Polsce. Problemy współczesnej rodziny

WSTĘP 2

ROZDZIAŁ I. RODZINA JAKO GRUPA SPOŁECZNA 4
1.1.Próby zdefiniowania pojęcia rodziny 4
1.2. Geneza rodziny jako podstawowej komórki społecznej 12
1.3. Formy życia rodzinnego 18
1.3.1. Rodzina pełna 18
1.3.2. Rodzina niepełna (samotne rodzicielstwo) 21
1.3.3. Związek kohabitacyjny 23
1.3.4. Małżeństwo bez dzieci 24

ROZDZIAŁ II. FUNKCJE I ROLA RODZINY WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE 26
2.1. Funkcja socjalizacyjna 26
2.2. Funkcja prokreacyjna 30
2.3. Ogólna rola rodziny 31
2.4. Rodzina a instytucje wychowawcze 41

ROZDZIAŁ III. PROBLEMY WSPÓŁCZESNEJ RODZINY 47
3.1. Przemoc w rodzinie 47
3.2. Mobbing w rodzinie 51
3.3. Narkomania w rodzinie 53
3.4. Alkoholizm w rodzinie 55
3.5. Rozwody i separacje w rodzinie 56
3.6. Bezrobocie jako główny problem rodziny współczesnej 60
3.6.1. Przyczyny i konsekwencje społeczne bezrobocia dla polskich rodzin 60
3.6.2. Działania rządu w walce z bezrobociem 63
3.7. Próby przeciwdziałania państwa polskiego wobec patologii w rodzinie 65

ZAKOŃCZENIE 68
BIBLIOGRAFIA 70
SPIS RYSUNKÓW 74

WSTĘP

Rodzina jest grupą społeczną złożoną z rodziców, połączonych stosunkiem małżeństwa, i ich dzieci. Podstawowymi jej funkcjami są: funkcja rozrodcza, której społeczeństwo zawdzięcza swą ciągłość bio­logiczną, funkcja wychowawcza polegająca na przekazywaniu mło­demu pokoleniu dziedzictwa społecznego, kulturalnego i religijne­go oraz zaspokojenie potrzeb emocjonalnych. Rodzina jest także podstawową komórką kształtującą zachowania prozdrowotne, co wywiera duży wpływ na zdrowie tak somatyczne, jak i psychiczne. Istotne są także warunki bytowe i społeczno-ekonomiczne rodziny.

Celem pracy jest przedstawienie kształtu oraz problemów współczesnej rodziny w Polsce.

Praca składa się ze wstępu, trzech rozdziałów i zakończenia.

W pierwszym rozdziale opisana jest rodzina jako grupa społeczna, a więc: próby zdefiniowania pojęcia rodziny, geneza rodziny jako podstawowej komórki społecznej, formy życia rodzinnego, rodzina pełna, rodzina niepełna (samotne rodzicielstwo), związek kohabitacyjny oraz małżeństwo bez dzieci.

W drugim rozdziale zaprezentowane są funkcje i rola rodziny we współczesnym świecie, a więc: funkcja socjalizacyjna, funkcja prokreacyjna ogólna rola rodziny oraz rodzina a instytucje wychowawcze.

W trzecim rozdziale przedstawione są problemy współczesnej rodziny, a więc: przemoc w rodzinie, mobbing w rodzinie, narkomania w rodzinie, alkoholizm w rodzinie, rozwody i separacje w rodzinie, bezrobocie jako główny problem rodziny współczesnej, przyczyny i konsekwencje społeczne bezrobocia dla polskich rodzin, działania rządu w walce z bezrobociem oraz próby przeciwdziałania państwa polskiego wobec patologii w rodzinie.

Początkiem rodziny jest małżeństwo, którego spójność i trwa­łość jest gwarantem spójności i trwałości rodziny. Z kolei spójność życia małżeńskiego uwarunkowana jest czynnikami wewnętrzny­mi współmałżonków, ich potrzebami, uczuciami i motywacjami, czyli właściwościami podmiotowymi oraz czynnikami zewnętrzny­mi – środowiskowymi, prawnymi i opinią społeczną. Najbardziej istotne wydają się czynniki wewnętrzne, które, jeśli nie harmoni­zują ze sobą w odniesieniach międzyosobowych w małżeństwie, zagrażają spójności i trwałości rodziny.

Rodzina odgrywa podstawową rolę w procesie kształtowania osobowości dziecka głównie dlatego, że jej wpływy i oddziaływa­nia rozpoczynają się w okresie, gdy osobowość jest szczególnie pla­styczna, a także dlatego, że w pierwszych latach życia jest właści­wie dla dziecka jedyną grupą społeczną, która wywiera bezpośredni wpływ. Ten wpływ rodziny na dziecko jest wielostronny i dotyczy głównie świadomego podejmowania zabiegów wychowawczych, jak również przez oddziaływanie niezamierzone – w codziennym współżyciu, wtoku wspólnego bytowania. Te dwa tory wychowaw­czego oddziaływania rodzinnego są ze sobą ściśle powiązane, ale zdecydowanie dominuje wychowanie naturalne, spontaniczne, nie wynikające z określonego programu działalności wychowawczej.

Emocjonalna funkcja kształtuje w rodzinie jej swoistą atmosferę, na którą składają się następujące elementy: układ wzajemnych sto­sunków, charakter więzi rodzinnej, wzajemne traktowanie siebie przez członków rodziny, ustosunkowanie się rodziców do siebie na­wzajem i do dzieci. Na zewnątrz wyraża się ona spokojem lub groź­bą wybuchu konfliktów, jest surowa lub tolerancyjna, wesoła lub ponura. Może to być atmosfera wzajemnej życzliwości, współpracy i współdziałania lub też wrogości, niechęci i obojętności.

Rola rodziny sprowadza się tu do ustawicznego, pozytywnego oddziaływania na psychikę dziecka. To oddziaływanie wspomagane jest naturalną potrzebą życzliwości i miłości rodzicielskiej elimi­nując przy tym oficjalność kontaktów. Zakłada też bezinteresow­ność, stąd w dziecku kształtują się uczucia wyższe, oraz umacniają więzi emocjonalne łączące dziecko z rodziną. To właśnie w środo­wisku rodzinnym znajduje dziecko pierwsze możliwości uzewnę­trzniania swych potrzeb uczuciowych przez zwierzanie się, okazy­wanie zaufania oraz szukanie rady i pomocy.

Rodzina zmienia się w czasie – czym in­nym jest para młodych małżonków, a czym innym – ta sama para z małymi, a potem dorastającymi dziećmi. W rze­czywistości rodzina jest procesem, „strumieniem” zdarzeń: realizuje się wszak poprzez ciągłe odtwarzanie struktur interakcji, mikroświata domu (sprzątanie, gotowanie) czy domowych rytuałów. Rodzina, jak wszystkie układy społecz­ne, ma zawsze charakter całości ukrytej – ujawniającej się w skoordynowa­nych działaniach (zachowaniach) jednostek, w wytworzonych artefaktach kul­turowych oraz w efektach zbiorowego działania.

Przyczyny kłamstw uczniów szkół podstawowych

Wstęp 2

Rozdział I. Źródła kłamstw dzieci w młodszym wieku szkolnym w świetle literatury przedmiotu i dotychczasowych badań 4
1.1. Zdefiniowanie pojęcia kłamstwo 4
1.2. Przyczyny i powody kłamstwa u dzieci 13
1.3. Charakterystyka i rodzaje kłamstwa 21
1.4. Czynniki sprzyjające pojawianiu się kłamstwa u dzieci 24
1.5. Zasady postępowania rodziców i nauczycieli w przeciwdziałaniu kłamstwu 29

Rozdział II. Metodologia badań 34
2.1. Cel i przedmiot badań 34
2.2. Problemy i hipotezy badawcze 35
2.3. Metody i technika badań 40
2.4. Charakterystyka próby badawczej 44

Rozdział III. Wyniki badań ankietowych 46
3.1. Prezentacja i analiza wyników badań 46
3.2. Wnioski 57

Zakończenie 61
Bibliografia 63
Spis tabel 65
Spis wykresów 66
Aneks 67

Wstęp

Sytuacja społeczna, w której znajduje się uczeń, implikuje szereg interakcji z różnymi osobami. Pozostawanie w interakcji z kimś, ozna­cza możliwość wywierania na siebie wpływu. Jednostka stawiając sobie określone cele i podejmując w związku z tym aktywność, wpływa nie tylko na swoją sytuację, ale także na sytuację innych – na sytuację osób pozostających z nią w bezpośrednim kontakcie. Uczestnicy interakcji wpływają więc wzajemnie na swoje zachowania, stan psychiczny, tj.: pro­cesy emocjonalne, poznawcze, motywacyjne, a także na sytuację partne­ra, czyli na jego relacje z otoczeniem.

Kłamstwa uczniów szkół podstawowych są nieuchronnym zjawiskiem społecznym, bowiem ludzie różnią się między sobą pod wieloma względami, co stanowi o ich indywidualności i autentyczności. W toku nawiązywanych inter­akcji owe różnice w postaci niezgodności, sprzeczności zostają ujawnio­ne, a gdy stają się przeszkodą w utrzymaniu harmonijnych stosunków z partnerem, przeistaczają się w sytuacje konfliktu.

Celem pracy jest uzyskanie informacji o przyczynach kłamstw uczniów szkół podstawowych.

Praca składa się z trzech rozdziałów.

W pierwszym rozdziale opisane są źródła kłamstw, a więc: zdefiniowanie pojęcia kłamstwo, przyczyny i powody kłamstwa u dzieci, charakterystyka i rodzaje kłamstwa, czynniki sprzyjające pojawianiu się kłamstwa u dzieci, oraz zasady postępowania rodziców i nauczycieli w przeciwdziałaniu kłamstwu.

W drugim rozdziale zawarta jest metodologia badań, a więc: cel i przedmiot badań, problemy i hipotezy badawcze, metody i technika badań, oraz charakterystyka próby badawczej.

W trzecim rozdziale przedstawione są wyniki badań ankietowych, wraz z analizą i wnioskami.

Wszelakie kłamstwa nie muszą jednak oznaczać braku akceptacji, sympatii czy – miłości. Wynika z nich bowiem, iż większość dziecięcych kłamstw odnosi się do związków przyjacielskich, które charakteryzuje między innymi potrzeba stałych kontaktów, częstego obcowania, wzajemnego zwierzania się z kłopo­tów i radości, a także ich współprzeżywania.

Zważywszy więc na czas, jaki razem spędzają uczniowie, różnorod­ność wspólnie podejmowanych celów, a także kształtowanie się w okresie dzieciństwa podstaw tożsamości osobistej kłamstwa mię­dzy rówieśnikami nie powinny zaskakiwać. Ni­welowaniu natomiast muszą być poddane akty agresji, dość powszechnie występujące wśród dzieci w fazie rozwoju procesu konfliktowego. Zada­niem moderatora, mającego na celu rekompozycję zachowań agresora, wydaje się być przede wszystkim zakwestionowanie konieczności zarea­gowania przemocą w danej sytuacji oraz przeprowadzenie analizy strat i zysków takiego postępowania.

Pozycja społeczna dziecka z rodziny patologicznej

Wstęp 2

Rozdział I. Teoretyczna analiza zachowań społecznych dzieci z różnych środowisk 4
1.1. Pojecie i definicja socjalizacji 4
1.2. Klasa szkolna jako grupa społeczna 8
1.3. Pozycja dzieci w strukturze klasy szkolnej 11
1.4. Uwarunkowania i przyczyny przemieszczania się dzieci w strukturze klasy szkolnej 13
1.5. Pozycja dzieci z rodzin patologicznych w klasie szkolnej 17

Rozdział II. Metodologiczne podstawy pracy 29
2.1. Procedura badawcza 29
2.2. Problemy i hipotezy badawcze 32
2.3. Metoda, technika i narzędzia badawcze 37
2.4. Zmienne i wskaźniki 40
2.5. Charakterystyka terenu badan 42

Rozdział III. Pozycja społeczna dziecka z rodziny patologicznej w środowisku szkolnym w świetle badan własnych 47
3.1. Prezentacja wyników badań 47
3.2. Analiza ankiet przeprowadzonych wśród społeczności lokalnej (środowisko wiejskie) 50
3.3. Analiza ankiet przeprowadzonych wśród nauczycieli 53
3.4. Podsumowanie analizy wyników badań 68

Zakończenie 70
Bibliografia 77
Spis tabel 79
Spis rysunków 80
Spis wykresów 81
Załącznik I 82
Załącznik II 87

Wstęp

Człowiek zmienia się przez całe swoje życie, w każdym kolejnym okresie rozwoju kierowane są ku niemu inne oczekiwania społeczne, inne bowiem wymagania stawia mu najbliższe środowisko. Zmienia się też jego ciało, powierzchowność i sprawność oraz kondycja fizyczna i jest to skutek procesu dojrzewania biologicznego. Wreszcie – co najważniejsze – zmienia się jakość jego funkcjonowania psychicznego, czyli sprawność procesów spostrzegania, przetwarzania i interpretowania informacji o sobie i o otoczeniu oraz sprawność podejmowania decyzji co do tego, jak należy się w danej sytuacji zachować, aby jak najpełniej zaspokoić ważną dla siebie w tym momencie rozwoju potrzebę, ale jednocześnie, by uczynić to zgodnie, przynajmniej w jakimś stopniu, z normami społecznymi.

Jakość biegu ścieżki rozwojowej, a także poziom osiągnięć rozwojowych w kolejnych fazach życia zależą więc od tego. w jakie właściwości został człowiek wyposażony przez naturę, i od tego, jaka jest jakość środowiska, w którym przychodzi mu zaspokajać różne swe potrzeby biologiczne, psychiczne i społeczne. Oznacza to. że człowiek przez całe życie podlega nieustannemu oddziaływaniu i ścieraniu się dwóch potężnych sił – sił biologicznych i sił społecznych, co w przypadku patologizacji tych drugich sił jest szczególnie niebezpieczne.

W niniejszej pracy podjęto próbę ukazania pozycji społecznej dziecka z rodziny patologicznej w środowisku szkolnym w opinii nauczyciela. Taki też był zasadniczy cel opracowania.

Praca składa się z trzech rozdziałów:

W rozdziale pierwszym opisano teoretyczną analizę zachowań społecznych dzieci z różnych środowisk a w tym takie pojęcia jak: socjalizacja, klasa szkolna jako grupa społeczna, pozycja dzieci w strukturze klasy szkolnej, uwarunkowania i przyczyny przemieszczania się dzieci w strukturze klasy szkolnej, pozycja dzieci z rodzin patologicznych w klasie szkolnej.

Rozdział drugi to metodologiczne podstawy pracy: procedura badawcza, problemy i hipotezy badawcze, metoda, technika i narzędzia badawcze, zmienne i wskaźniki, charakterystyka terenu badan.

Rozdział trzeci to pozycja społeczna dziecka z rodziny patologicznej w środowisku szkolnym w świetle badan własnych: prezentacja wyników badań, analiza ankiet przeprowadzonych wśród społeczności lokalnej (środowisko wiejskie), analiza ankiet przeprowadzonych wśród nauczycieli i podsumowanie analizy wyników badań.

Całość opracowania powstała w oparciu o literaturę fachową, artykuły prasowe, akty prawne, źródła ze stron WWW i badania własne.

Przemoc wobec dziecka w rodzinie

Wstęp 2

Rozdział 1. Przemoc w rodzinie w literaturze pedagogicznej i psychologicznej 4
1.1. Pojęcie przemocy i agresji 4
1.2. Rodzaje przemocy 11
1.3. Uwarunkowania agresji i przemocy 15
1.4. Rodzina jako środowisko oddziałujące na wychowanie i rozwój psychiczny dzieci 22
1.5. Czynniki ryzyka związane z przemocą w rodzinie 24

Rozdział 2. Metodologia badań własnych 27
2.1. Przedmiot i cel badań 27
2.2. Problemy i hipotezy badawcze 29
2.3. Zmienne zależne i niezależne 36
2.3. Metody, techniki i narzędzia badawcze 39
2.4. Teren i organizacja badań 43
2.5. Charakterystyka próby badawczej 44

Rozdział 3. Analiza wyników badań własnych 48
3.1. Objawy przemocy 48
3.2. Miejsca przejawów przemocy 53
3.3. Główni agresorzy 56
3.4. „Osoby zaufane” 59
3.5. Wnioski z badań 64

Zakończenie 69
Bibliografia 71
Spis wykresów 74
Spis tabel 75
Aneks 76

Wstęp

Nie jesteśmy bezradni wobec przemocy. W ostatnim dziesięcioleciu powstały w Polsce tysiące instytucji pomocy rodzinom, w których występuje przemoc. Zatrudniają one ludzi zaangażowanych w przeciw­działanie przemocy domowej. Oczywiście trudno jest podać dokładne recepty na rozwiązanie problemu przemocy w rodzinie. Warto również zauważyć, że przemoc w rodzinie jest specyficznym obszarem pracy socjalnej. Pracownik musi liczyć się z działaniem w sytuacji ogromnego napięcia emocjonalnego, często bezpośredniego zagrożenia fizycznego, z tym, że spotka się z osobami niekomunikatywnymi, z możliwością iden­tyfikacji własnych problemów z problemami klientów, a wreszcie z wycofaniem się ze współpracy osób, którym oferowana jest pomoc, niezależnie od poniesionego wysiłku, czy z zespołem wypalania się zawodowego.

Celem pracy jest zaprezentowanie zagadnienia przemocy wobec dziecka w rodzinie.

Praca składa się ze wstępu, trzech rozdziałów oraz zakończenia.

W pierwszym rozdziale przedstawiona jest przemoc w rodzinie w literaturze pedagogicznej i psychologicznej, a więc: pojęcie przemocy i agresji, rodzaje przemocy, uwarunkowania agresji i przemocy, rodzina jako środowisko oddziałujące na wychowanie i rozwój psychiczny dzieci oraz źródła przemocy w rodzinie.

W drugim rozdziale opisana jest metodologia badań własnych, a więc: przedmiot i cel badań, problemy i hipotezy badawcze, zmienne zależne i niezależne, metody, techniki i narzędzia badawcze, teren i organizacja badań oraz charakterystyka próby badawczej.

W trzecim rozdziale dokonana jest analiza wyników badań własnych, a więc: objawy przemocy, miejsca przejawów przemocy, główni agresorzy, „osoby zaufane” oraz  wnioski z badań.

Praca została napisana w oparciu o dostępną literaturę przedmiotu, czasopisma oraz badania własne.

Doniesienia o przemocy docierają do nas kilkakrotnie w ciągu dnia. Mass media informują o kolejnych zamachach, pobiciach, rozbojach, prze­mocy na ulicy, w szkole i w domu. Z czasem tak naprawdę zaczynamy zwracać już tylko uwagę na doniesienia sensacyjne, bulwersujące społeczną opinię. Patrząc z tej strony na przemoc w rodzinie, widzimy tylko sytuacje związane z domową awanturą – dolegliwą dla sąsiadów, czy absorbowa­nie uwagi urzędników w instytucjach zobowiązanych do pomocy ofiarom. Zastanawiamy się dlaczego ofiary dalej pozostają przy sprawcach i czę­sto ich zachowania tłumaczymy sobie wygodnymi stereotypami. W literaturze wielu dyscyplin naukowych, w których polach badaw­czych znajduje się problematyka przemocy, podejmuje się próby zdefinio­wania tego zjawiska, starając się oddzielić akt przemocy od aktu agresji, zakładając, że celem agresji jest zaszkodzenie ofierze, natomiast przemoc to wywarcie na nią wpływu. Definicje dotyczące przemocy w rodzinie często formułowane są dla potrzeb określonych badań, stąd różnorodność propozycji. Czasami termin przemoc i agresja w języku codziennym używane są zamiennie, co wpro­wadza dodatkowe zamieszanie, związane z ich zastosowaniem znaczenio­wym.

Jeżeli człowiek został pobity, odizolowany od świata, pozbawiony kontaktu z osobami, które kocha, wyrzucony z domu, zmuszony do działania w sposób ewidentnie sprzeczny z jego zwyczajami, wówczas ocena tego zjawiska nie budzi większych trudności. Bez­sprzecznie mamy tu do czynienia z ofiarą przemocy. Jeżeli jeszcze skutki takich działań zostawiają trwały ślad w postaci sińców, obrzę­ków, złamań, trwałych ubytków zdrowia, utraty pracy, rozpadu rodziny, to jest szansa, że w zaistnienie przemocy uwierzą inni i pomogą w wyrównaniu poniesionych strat. Ale jak zdiagnozować sytuację dziecka, któremu nie wolno swobod­nie pobiegać, bo może zachorować, sytuację kobiety, która nie może przyjąć w domu najbliższej rodziny, bo mąż nie ożenił się z rodziną, sytuację mężczyzny, któremu nie pozwala się zbliżyć do własnego dziecka, bo żona chce zapomnieć o swojej życiowej pomyłce? Jakże trudno jest ocenić tysiące sposobów udręczenia człowieka, które niszczą życie i zdrowie niezauważalnie, ale z nieubłaganą konsekwen­cją. Wszystkie te sytuacje mają jedną wspólną cechę: są destruktywne, a mimo to łatwo mogą występować jako normalne lub wręcz społecznie pożądane. Problem zdefiniowania zjawiska przemocy polega właśnie na tym, że jeżeli definicja stara się objąć swoim zasięgiem wszystkie przejawy przemocy, staje się zbyt ogólna, aby mogła być przydatna w praktyce, jeżeli natomiast stara się być precyzyjna, obejmuje tylko przypadki najbardziej skrajne.

Ocena metod i skuteczności kształtowania świadomości ekologicznej

WSTĘP 2
ROZDZIAŁ I. EDUKACJA EKOLOGICZNA W SZKOŁACH 4
1.1. Programy, treści i metody kształcenia 4
1.2. Świadomość ekologiczna 7
1.3. Geneza i główne założenia edukacji ekologicznej 11
1.4. Wymiarowość edukacji ekologicznej 14
1.5. Podstawowe cechy edukacji ekologicznej 18
ROZDZIAŁ II. METODOLOGICZNE PODSTAWY BADAŃ WŁASNYCH 25
2.1. Uzasadnienie wyboru tematu 25
2.2. Przedmiot i cel pracy 26
2.3. Problemy i hipotezy badawcze 38
2.4. Metody i techniki badań 39
2.5. Charakterystyka terenu badań 41
ROZDZIAŁ III. EDUKACJA EKOLOGICZNA Z PUNKTU WIDZENIA NAUCZYCIELI W BADANEJ SZKOLE 45
3.1. Program nauczania 45
3.2. Projekty szkolne 54
3.3. Zajęcia pozalekcyjne 64
ROZDZIAŁ IV. ŚWIADOMOŚĆ EKOLOGICZNA BADANYCH UCZNIÓW 72
4.1. Wiedza teoretyczna z zakresu ekologii 72
4.2. Świadomość uczniów dotycząca zagrożeń 81
4.3. Ochrona środowiska w świadomości uczniów 90
ZAKOŃCZENIE 97
BIBLIOGRAFIA 98
SPIS RYSUNKÓW 101
SPIS TABEL 102
SPIS WYKRESÓW 104
ANEKS NR 1 105
ANEKS NR 2 108

WSTĘP

W ostatnich latach obserwuje się wzrost zainteresowania różnymi formami świadomości społecznej. Świadomość społeczna jest to wzajemnie powiązana i zintegrowana całość treści życia duchowego, poglądów, wartości, idei, postaw i przekonań cha­rakterystycznych dla danej zbiorowości, grupy społecznej czy też społeczeństwa w całości.

Celem pracy jest dokonanie oceny metod i skuteczności kształtowania świadomości ekologicznej w szkołach podstawowych z punktu widzenia nauczycieli i dzieci.

Praca składa się z czterech rozdziałów.

W pierwszym rozdziale zaprezentowane jest zagadnienie edukacji ekologicznej w szkołach, a więc: programy, treści i metody kształcenia, świadomość ekologiczna, geneza i główne założenia edukacji ekologicznej, wymiarowość edukacji ekologicznej oraz podstawowe cechy edukacji ekologicznej.

W drugim rozdziale przedstawione są metodologiczne podstawy badań własnych, a więc: uzasadnienie wyboru tematu, przedmiot i cel pracy, problemy i hipotezy badawcze, metody i techniki badań oraz charakterystyka terenu badań.

W trzecim rozdziale opisana jest edukacja ekologiczna z punktu widzenia nauczycieli w badanej szkole, a więc: program nauczania, projekty szkolne oraz zajęcia pozalekcyjne.

W czwartym rozdziale zaprezentowana jest świadomość ekologiczna badanych uczniów, a więc: wiedza teoretyczna z zakresu ekologii, świadomość uczniów dotycząca zagrożeń oraz ochrona środowiska w świadomości uczniów.

Częścią świadomości społecznej jest świadomość ekologiczna, która jest swoistą, kształtującą się formą świa­domości społecznej manifestującą się zarówno w myśleniu i prze­życiach poszczególnych ludzi, jak i funkcjonujących społecznie stan­dardach pojmowania, przeżywania i wartościowania biosfery. Niezbędne jest utworzenie w każdym kraju odpowiednich struktur funkcjonalnych, zdolnych do pokierowania procesem wdrażania edu­kacji ekologicznej. Sposób wdrożenia edukacji formalnej zależy od przyjętej koncepcji kształcenia ekologicznego.

Człowiek ma naturalne skłonności by obcować przyjaźnie z przyrodą, by przyrodę szanować i znajdować w niej chwile odprężenia czy napięć swoistych dla obcowania z żywio­łami. Wrodzona, spontaniczna wydaje się też postawa chronienia, opieki nad otoczeniem naturalnym. Jednocześnie jednak występują tendencje sprzeczne, jak chęć nadużywania przyrody, eksploatowania, traktowania jako przeciwnika, wroga, siły zazdrośnie broniącej swego stanu posiadania itp. Często bywa traktowana przyroda – zwierzęta i rośliny – jako teren wyładowania instynktu walki, agresji, wyładowa­nia złości czy tzw. złych skłonności.

Cele edukacji ekologicznej mogą być osiągnięte tylko przez jedno­czesne kształcenie i wychowanie ekologiczne. Wiedza obiektywna o świecie jest pewną sumą informacji, której można się wyuczyć w procesie kształcenia. Jednak nie można tylko teoretycznie nauczyć się miłości do przyrody i troski o nią. Aksjomaty kultury, zasady moralności, nawyk działania proekologicznego można zdobyć jedynie w procesie wychowania. Świadomość ekologiczna nie jest bowiem sumą uzyskanej informacji, lecz efektem własnych przemyśleń i do­świadczeń.

Warto zauważyć, że ważnym elementem kształcenia i wychowania środowiskowego jest także nieformalna edukacja ekologiczna. Popularyzacja wiedzy o procesach przyrodniczych i ich wpływie na życie społeczeństw oraz wiedzy o ochronie środowiska odbywa się przez udostępnianie lu­dziom różnych źródeł informacji proekologicznej (bezpośrednio lub pośrednio związanej z ochroną środowiska), przez działalność w proekologicznych organizacjach społecznych, a także przez praktyczną realizację zadań ochronnych w zakładach pracy, gospodarstwach rolnych, wsiach, osiedlach itp.

Przedmiotem upowszechniania są zarówno ważne dla użytkowa­nia, ochrony i kształtowania środowiska odkrycia naukowe, które zmuszają do zmiany dotychczasowych poglądów, hipotez lub teorii, a nawet praw naukowych, jak i osiągnięcia praktyczne. W każdym przypadku konieczne jest dokonywanie dydaktycznej transformacji popularyzowanych treści tak, aby mogły one być zrozumiałe dla ich odbiorców, w postaci nie odbiegającej od istoty rzeczy. Aby tego typu informacje docierały do możliwie szerokiego kręgu odbiorców i były przez nich przyswajane niezbędne jest nadanie im możliwie atrakcyjnej, interesującej formy. Muszą bowiem budzić zainteresowanie i motywować odbiorców do skupienia uwagi, poświę­cenia czasu na zaznajomienie się z treścią informacji. Wskazane jest także ukazywanie przydatności popularyzowanej wiedzy prośrodowiskowej w życiu osób, do których kierowana jest informacja.

Współczesna rodzina polska w dobie globalizacji

Wstęp 4
Rozdział I. Rodzina jako instytucja społeczna 6
1.1. Definicja rodziny 6
1.2. Rodzina jako grupa społeczna 10
1.3. Zadania i funkcje rodziny 13
Rozdział II. Procesy globalizacyjne we współczesnym świecie 21
2.1. Pojęcie globalizacji 21
2.2. Główne koncepcje globalizacji w teoriach socjologicznych 24
2.2.1. Kierunki przemian procesów globalizacyjnych 24
2.2.2. Przyczyny i skutki globalizacji 31
Rozdział III. Wpływ globalizacji na funkcjonowanie rodziny 42
3.1. Wpływ globalizacji na współczesną rodzinę 42
3.3.1. Globalizacja jako czynnik zaburzający funkcjonowanie rodziny 42
3.3.2. Pozytywny wpływ globalizacji na funkcjonowanie rodziny 45
Rozdział IV. Alternatywne formy rodziny i małżeństwa 51
4.1. „Razem, ale osobno” – życie na emigracji 51
4.2. Single, związki homoseksualne i monoparentalność jako nowe formy małżeństwa i rodziny 54
4.3. Kohabitacja jako związek nieformalny 55
Zakończenie 58
Bibliografia 61
Spis rysunków 64

Wstęp

Rodzina jest podstawowym, naturalnym środowiskiem narodzin i rozwoju człowieka, mikrostrukturą społeczną, a jednocześnie – fundamentalną instytucją społeczną. Oparta na podstawach związków emocjonalnych i biologicznych podlega jednak przemianom w zakresie swojej struktury, modelu wewnątrzrodzinne-go i realizowanych funkcji. Przemiany te dokonują się pod wpływem wielu czynników, wynikających z procesów rozwoju i przemian społeczno-ekonomicznych, pozostających we wzajemnym związku i oddziałujących na wzrastającą rolę rodziny w rozwoju i postępie społecznym.

Celem niniejszej pracy jest próba określenia sytuacji współczesnych rodzin w dobie globalizacji. Taki też był cel zasadniczy pracy.

Główna teza pracy brzmi: Globalizacja przyczynia się do niszczenia rodzin.

Pytania badawcze brzmią:

  1. Jakie działania globalizacyjne powodują zaburzenia w funkcjonowaniu rodziny?
  2. Jakie skutki dla rodziny ma globalizacja?

Praca składa się z czterech rozdziałów.

W pierwszym rozdziale opisana jest rodzina jako instytucja społeczna, a więc: definicja rodziny, rodzina jako grupa społeczna, zadania i funkcje rodziny.

W drugim rozdziale zawarte są informacje odnośnie procesów globalizacyjnych we współczesnym świecie, a więc: pojęcie globalizacji, główne koncepcje globalizacji w teoriach socjologicznych, kierunki przemian procesów globalizacyjnych oraz społeczne skutki globalizacji.

W trzecim rozdziale zaprezentowany jest wpływ globalizacji na funkcjonowanie rodziny, a więc: wpływ globalizacji na współczesną rodzinę, globalizacja jako czynnik zaburzający funkcjonowanie rodziny oraz pozytywny wpływ globalizacji na funkcjonowanie rodziny.

W czwartym rozdziale przedstawione są alternatywne formy rodziny i małżeństwa, a więc: razem, ale osobno – życie na emigracji, single, związki homoseksualne i monoparentalność jako nowe formy małżeństwa i rodziny, kohabitacja jako związek nieformalny.

Całość opracowania powstała w oparciu o literaturę fachową, artykuły prasowe, akty prawne oraz źródła ze stron WWW.

Narkotyki, narkomania, poziom wiedzy wśród młodych ludzi

Wstęp 2
Rozdział I. Narkomania – istota pojęcia i zakres znaczeniowy 4
1.1. Pojęcie narkomanii 4
1.2. Skala zjawiska 15
1.3. Uregulowania prawne 20
Rozdział II. Zmiany w spostrzeganiu stereotypu narkomana 26
2.1. Stosunek społeczeństwa do narkomanii 26
2.2. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii 28
Rozdział III. Środowisko szkolne i narkotyki – przyczyny sięgania po narkotyki 31
3.1. Człowiek – narkotyk – środowisko 31
3.2. Rola czynników psychologicznych 42
3.3. Kulturowe uwarunkowania narkomanii 46
3.4. Narkomania jako zjawisko społeczne 48
Zakończenie 53
Bibliografia 58
Spis tabel i rysunków 61

Wstęp

Zjawisko nadużywania środków psychoaktywnych i uzależnienia od nich sta­ło się w drugiej połowie dwudziestego wieku problemem społecznym o między­narodowym zasięgu. Substancje narkotyzujące były znane i używane w celach medycznych, sakralnych oraz rytualnych od zamierzchłych dziejów. Dopiero jednak wiek dziewiętnasty stał się areną, na której opium, morfina oraz koka­ina poczęły odgrywać rolę środków używanych coraz powszechniej w celach rekreacyjnych, co wiodło prostą drogą do konsekwencji w postaci uzależnień. W ówczesnym okresie stosunkowo słabo rozwinięta była świadomość daleko­siężnych skutków, jakie niesie ze sobą regularne przyjmowanie wymienionych substancji.

Celem pracy jest zaprezentowanie zjawiska narkomanii, zagadnień związanych z narkotykami oraz poziomu wiedzy wśród młodych ludzi.

Praca składa się z trzech rozdziałów.

W pierwszym rozdziale przedstawiona jest istota pojęcia i zakres znaczeniowy narkomanii, a więc: pojęcie narkomanii, ocena zjawiska i uregulowania prawne

Rozdział drugi dotyczy zmian w spostrzeganiu stereotypu narkomana, stosunek społeczeństwa do narkomanii oraz ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii.

W trzecim rozdziale zaprezentowane jest środowisko szkolne i narkotyki – przyczyny sięgania po narkotyki, a więc: człowiek-narkotyk-środowisko, rola czynników psychologicznych, kulturowe uwarunkowania narkomanii oraz narkomania jako zjawisko społeczne.

Przemysł farmaceutyczny w kolejnych latach wprowadzał na rynek nowe wynalazki, jak na przykład amfetaminę (uzyskana syntetycznie w USA 1887 r., zastosowana jako lek w 1910 r.), która w szybkim tempie ze środka medycznego przekształciła się w popularny narkotyk. Wyna­lezienie przez szwajcarskiego chemika – Hoffmana – LSD w 1938 roku i „rewo­lucja psychedeliczna”, połączona z ruchem hippie oraz zjawiskiem młodzieżowej kontestacji i kontrkultury lat 1960-1970 przyczyniły się do używania przez młode pokolenie narkotyków na skalę masową. Współczesna kultura młodzieżowa, wraz ze swymi gwiazda­mi muzyki pop, stanowi często zachętę dla ludzi młodych do sięgania po narkotyki. Z drugiej strony agresywne i prężne podziemie produkcyjno-handlowe, posiadające szerokie międzynarodowe powiązania, dostarcza na chłonny rynek zbytu Ameryki Północnej oraz Europy wzrastające ilości marihuany oraz przetworów kokainy i opium, jak też szeroki wachlarz środków syntetycznych. Powstają w ten sposób warunki do coraz powszechniejszej konsumpcji narkotyków.

Nasz kraj znalazł się w strefie oddziaływania opisanych zjawisk w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku. Narkomania stała się stopnio­wo problemem medycznym, społecznym i kulturowym. Dziś spostrzegana jest jako jednostka chorobowa o złożonym charakterze. W narkomanii, w odróż­nieniu od choroby alkoholowej, prócz uzależnienia fizycznego oraz psychicznego, występuje także uzależnienie społeczne. Problem używa­nia narkotyków jest dodatkowo złożony pod względem prawnym, gdyż są one nielegalne. Sytuację osób uzależnionych od narkotyków komplikuje także ostra­cyzm społeczny i skłonność do nieprzychylnych im zachowań naznaczających i odrzucających ze strony tak zwanego zdrowego społeczeństwa.

Historia ludzkości dowodzi, że istnieje odwieczna potrzeba ucieczki w świat raju, w którym wyobrażana sobie rzeczywistość odbierana jest jako przeżywanie permanentnego zadowolenia i szczęścia. Tymczasem w normalnej rzeczywistości zdarzające się chwile szczęścia jawią się jak bańka mydlana, która, ledwie dotknięta, pryska. Może dlatego człowiek od niepamiętnych czasów usiłował realizować swoje iluzoryczne pragnie­nia przez zmianę wizji świata i do tego celu wykorzystywał różne sposo­by. Szybko też odkrył, że szybciej i łatwiej można to osiągnąć, korzystając z obfitości darów otaczającej go przyrody. Znaleźć tam można rośliny za­wierające w korzeniach lub liściach soki, których zażywanie poprawia na­strój i powoduje, że życie staje się łatwiejsze i przyjemniejsze.

Czym więc jest narkotyk? Najogólniej mówiąc, substancją psychoak­tywną, czyli taką substancją, która wpływa na psychikę człowieka i -w mniejszym lub większym stopniu – zmienia jego świadomość, zniekształ­cając odbiór otaczającej rzeczywistości i samego siebie. Na przykład, przy­jęcie popularnej wśród młodzieży substancji nazywanej ecstasy powoduje zwiększenie wydzielania noradrenaliny i serotoniny. Pierwsza określana jest jako „hormon stresu”, gdyż mobilizuje energię fizyczną, lecz normalnie wydzielana jest tylko w szczególnych wypadkach. Z kolei serotonina to „hormon szczęścia”, który wzbudza intensywne reakcje emocjonalne.

Narastające zjawisko alkoholizmu wśród młodzieży

Wstęp 2

Rozdział I. Alkoholizm i jego niekorzystne działanie na organizm nastolatka 4
1. Problem alkoholizmu 4
2. Fizjologiczna reakcja na alkohol 14
3. Fazy uzależnienia od alkoholu 16

Rozdział II. Czynniki wpływające na poziom spożycia alkoholu 25
1. Czynniki społeczno-kulturowe 25
2. Środowisko rodzinne 28
3. Środowisko szkolne 32
4. Rówieśnicy i subkultury młodzieżowe 38

Rozdział III. Sposoby zapobiegania nadużywaniu alkoholu 46
1. Terapia i likwidacja źródeł uzależnienia 46
2. Środowiska oddziaływań profilaktycznych 54
3. Regulacje prawne dotyczące sprzedaży alkoholu 56
4. Odpowiedzialność karna sprzedających i podających alkohol 58

Rozdział IV. Problem nadużywania alkoholu przez młodzież – badania 63
1. Metodologia badań 63
2. Przebieg badań 70
3. Wyniki badań oraz wnioski 70

Zakończenie 84
Bibliografia 86
Spis wykresów 90
Spis tabel 91
ANEKS 92

Wstęp

Współczesne społeczeństwa nie tylko te bardziej, ale również i mniej rozwinięte koncentrują się na wielu zagadnieniach zarówno pośrednio, jak i bezpośrednio związanych z występowaniem zjawiska nadużywania czy uzależnienia od alkoholu. Kon­sekwencje uzależnienia się indywidualnych osób czy to alkoholu są wielorakie i skupiają się zazwyczaj na problemach i trudnościach rodzinnych, zdrowot­nych, społecznych czy ekonomicznych tych ludzi. Nadużywanie alkoholu znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia różnych chorób so­matycznych, takich jak: niedomagania układu krążenia, schorzenia układu pokarmowego, zaburzenia neurologiczne czy nowotwory. Sprzyja też po­jawieniu się problemów natury psychicznej, które ujawniają się w postaci zaburzeń osobowości, najczęściej osobowości antyspołecznej. Problemy zdrowotne i psychiczne wpływają na obniżenie poczucia jakości życia tych osób oraz członków ich rodzin.

Celem pracy jest zaprezentowanie zagadnienia alkoholizmu.

Praca składa się z czterech rozdziałów.

W pierwszym rozdziale zawarte są informacje odnośnie alkoholizmu i jego niekorzystnego działania na organizm nastolatka, a więc: problem alkoholizmu, fizjologiczna reakcja na alkohol oraz fazy uzależnienia od alkoholu.

W drugim rozdziale przedstawione są czynniki wpływające na poziom spożycie alkoholu, a więc: czynniki społeczno-kulturowe, środowisko rodzinne, środowisko szkolne, rówieśnicy i subkultury młodzieżowe oraz łatwa dostępność i reklama alkoholu.

W trzecim rozdziale zaprezentowane są sposoby zapobiegania nadużywaniu alkoholu, a więc: terapia i likwidacja źródeł uzależnienia, środowiska oddziaływań profilaktycznych, regulacje prawne dotyczące sprzedaży alkoholu oraz odpowiedzialność karna sprzedających i podających alkohol.

Czwarty rozdział zawiera wyniki badań własnych wraz z wnioskami.

 

Nie ma żadnej przesady w twierdzeniu, że w krajach słabo rozwiniętych konsekwencje uzależnienia się ponosi przede wszystkim osoba chora i jej najbliższa rodzina, natomiast w krajach wysoko rozwiniętych społeczeń­stwo oczekuje kompetentnej i wszechstronnej pomocy dla uzależnionych i ich rodzin od instytucji rządowych i samorządowych. Pomimo ogromnych różnic co do zakresu podejmowanych działań ochronnych i socjalnych, to chyba nie ma już dzisiaj państwa, które nie realizowałoby jakiegoś pakietu ustaw o pomocy osobom uzależnionym i ich rodzinom. W wielu krajach pod wpływem nacisków społecznych utworzono także specjalne fundusze, które z jednej strony finansują lub wspierają programy badań naukowych w obszarze uzależnień, z drugiej umożliwiają tworzenie i realizację programów kształcenia specjalistów zajmujących się leczeniem i profilaktyką. Tak wykształceni specjaliści stosują nabytą wiedzę i posiadane umiejętności w praktyce klinicznej, niosąc pomoc osobom nadużywającym i uzależnionym od substancji psychoaktywnych lub uzależnionych pewnych form aktyw­ności, przybierających postać nałogu.

Od kilku lat wiele uwagi poświęca się tworzeniu sieci wsparcia i edu­kacji dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym, aby mogły one reali­zować ważne zadania rozwojowe na różnych etapach życia. Szczególne znaczenie dla rozwoju wiedzy z obszaru promocji zdrowia i efektywnego leczenia różnych zaburzeń i problemów natury psychicznej, w tym uzależnień mają ośrodki akademickie: uniwersytety i akademie me­dyczne. Prowadzą one badania podstawowe najczęściej skoncentrowane na wyjaśnieniu biologicznych, psychicznych i społecznych uwarunkowań uzależnień z jednej strony oraz badania kliniczne nad efektywnością wy­pracowanych i realizowanych programów profilaktycznych i terapeutycz­nych z drugiej. Dzięki badaniom o charakterze epidemiologicznym, społe­czeństwo uzyskuje informacje o rozpowszechnianiu się różnych zagrożeń i zjawisk patologicznych. Akademickie zespoły badawcze wspierają i współ­pracują często ze studenckimi kołami naukowymi, dzięki czemu kształcą następne pokolenie badaczy i klinicystów z bardziej wszechstronną wiedzą i bogatszymi doświadczeniami w prowadzeniu badań naukowych, którzy są jednocześnie wrażliwi na różne problemy natury psychicznej i społecz­nej, występujące w ich środowisku.

Kontakty młodzieży z narkotykami w szkole

Wstęp 2

Rozdział I. Przyczyny i skutki zażywania narkotyków przez młodzież 3
1. Narkomania – charakterystyka pojęcia 3
1.1. Powody, dla których młodzież sięga po narkotyki 3
1.2. Działanie narkotyków na organizm 8
1.3. Fazy używania narkotyków 15
2. Narkomania w szkole i środowisku 16
3. Zapobieganie narkomani 20
4. Terapia uzależnień narkotykowych 21

Rozdział II. Metodologia badań własnych 28
1. Problemy i hipotezy badawcze 28
2. Metody, techniki i narzędzia badawcze 35
3. Sposób doboru próby do badań 45
4. Przebieg badań 53

Rozdział III. Prezentacja i analiza wyników badań 56
1. Charakterystyka badanej populacji 56
2. Opinia młodzieży na temat przyczyn sięgania po narkotyki 58
2.1. Źródła wiedzy o narkotykach 58
2.2. Atrakcyjność narkotyków wśród młodych ludzi w opiniach badanych osób 61
2.3. Powody sięgania po narkotyki 65
2.4. Dostępność narkotyków w szkole i poza szkołą 67
3. Podsumowanie i wnioski 71

Zakończenie 72
Bibliografia 73
Spis tabel 76
Spis wykresów 77
ANEKS 78

Wstęp

Od kilku lat w polskich szkołach są realizowane programy profilaktyczne dostarczające młodzieży informacji na temat szkód wynikających ze stosowania środków psychoaktywnych (nikotyny, alkoholu, narkotyków). Zadaniem tych programów jest również rozwijanie umiejętności pomocnych w powstrzymywaniu się od używania tych środków. Działania te, jak pokazują statystyki, nie są jednak skuteczne.

Jedną z przyczyn niskiej efektywności programów profilaktyki uzależnień realizowanych w szkołach jest niewielkie zaangażowanie rodziców. Nie ulega wątpliwości, że rodzina jest tym środowiskiem, w którym powinny być realizowane podstawowe działania profilaktyczne związane z nikotynę, alkoholem i narkotykami. Rodzice nie są jednak w odpowiednim stopniu przygotowani do prowadzenia działań zapobiegających, nie posiadają wiedzy oraz odpowiednich umiejętności wychowawczych. Dlatego też często ignorują problemy uważając, że „dziecko z tego wyrośnie”, a gdy decydują się na podjęcie interwencji, zazwyczaj jest już za późno.

Celem pracy jest zaprezentowanie zagadnienia kontaktów młodzieży z narkotykami w szkole.

Praca składa się z trzech rozdziałów.

W pierwszym rozdziale opisane są przyczyny i skutki zażywania narkotyków przez młodzież.

Drugi rozdział dotyczy metodologii badań własnych.

A w trzecim rozdziale przedstawione są wyniki badań własnych i dokonana jest ich analiza.

Nie ma żadnej przesady w twierdzeniu, że w krajach słabo rozwiniętych konsekwencje uzależnienia się ponosi przede wszystkim osoba chora i jej najbliższa rodzina, natomiast w krajach wysoko rozwiniętych społeczeństwo oczekuje kompetentnej i wszechstronnej pomocy dla uzależnionych i ich rodzin od instytucji rządowych i samorządowych. Pomimo ogromnych różnic co do zakresu podejmowanych działań ochronnych i socjalnych, to chyba nie ma już dzisiaj państwa, które nie realizowałoby jakiegoś pakietu ustaw o pomocy osobom uzależnionym i ich rodzinom.