Wstęp 2
Rozdział I. Łapownictwo a negatywne zjawiska społeczne – korupcja 4
1.1. Zakres pojęcia 4
1.2. Charakterystyka łapownictwa 9
1.3. Przesłanki odpowiedzialności za łapownictwo 12
Rozdział II. Ogólna charakterystyka korupcji 19
2.1. Prawne regulacje i rozmiar zjawiska 19
2.2. Uwarunkowania korupcji 22
2.3. Skutki korupcji 24
2.4. Przeciwdziałanie i walka z korupcją 29
Rozdział III. Korupcja jako patologia instytucji – przykład zjawiska w organizacjach pozarządowych 31
3.1. Korupcja w organizacji – definicja zjawiska 31
3.2. Proces korumpowania organizacji 34
3.3. System wzajemnych zależności 35
3.4. Wykorzystywanie organizacji do korupcji 36
Zakończenie 49
Bibliografia 51
Wstęp
Organizacje pozarządowe, jako instytucje społeczeństwa obywatelskiego, ale także – jeśli posiadają osobowość prawną – jako podmioty zdolne do występowania w obrocie prawnym, np. w charakterze strony, mogą być jednym ze skutecznych elementów przeciwdziałania korupcji. Ich rola może polegać na: bezpośrednim zwalczaniu korupcji (watch dogi, organizacje typu śledczego, udzielające wsparcia i profesjonalnej obsługi prawnej w tym zakresie), wpływaniu na podniesienie ogólnej kultury prawnej, głównie poprzez oddziaływanie na przestrzeganie prawa w głównych obszarach funkcjonowania administracji publicznej oraz na jego poprawę (organizacje monitorujące funkcjonowanie administracji, opracowujące mechanizmy kontroli, podejmujące inicjatywy legislacyjne), podnoszenie poziomu wiedzy i świadomości społecznej (poprzez działania o charakterze edukacyjnym). Oczywiście niektóre podmioty mogą te role łączyć.
Niewątpliwie jednak organizacje pozarządowe możemy także spotkać po drugiej stronie. Jak się bowiem okazuje, szyld „organizacja pozarządowa” czy „non-profit” nie tylko nie chroni przed działaniami nieetycznymi czy bezprawnymi, ale – z uwagi na szczególne prawa i ulgi podatkowe – może je wręcz prowokować. Wystarczy wspomnieć np. pranie brudnych pieniędzy z handlu narkotykami czy zwykłe oszustwa celne.
Bezdyskusyjnie do tego typu zachowań zaliczyć należy również fałszywe koncerty charytatywne, w których beneficjentem był organizator, czy zbiórki publiczne (w tym także sprzedaż na szczytny cel krzyżówek i innych publikacji), w których nic trafia do tych, którzy mieli pomoc otrzymać. Podobny problem dotyczy również systemu wymuszania na inwestorach rozmaitych przedsięwzięć budowlanych łapówek, tzw. eko-haraczy. Problemy patologii w organizacjach pozarządowych były przyczyną zarówno powstania Karty zasad działania organizacji pozarządowych, jak i działań rządu.
W niniejszej pracy podjęto próbę ukazania istoty korupcji jako patologii instytucji na przykładzie organizacji pozarządowych. Taki też był cel zasadniczy opracowania.
Praca składa się z trzech rozdziałów:
Rozdział pierwszy to łapownictwo a negatywne zjawiska społeczne – korupcja: zakres pojęcia, charakterystyka łapownictwa, przesłanki odpowiedzialności za łapownictwo.
Rozdział drugi to ogólna charakterystyka korupcji: prawne regulacje i rozmiar zjawiska, uwarunkowania korupcji, skutki korupcji oraz przeciwdziałanie i walka z korupcją.
Rozdział trzeci korupcja jako patologia instytucji – przykład zjawiska w organizacjach pozarządowych: korupcja w organizacji – definicja zjawiska, proces korumpowania organizacji, system wzajemnych zależności oraz wykorzystywanie organizacji do korupcji.
Całość opracowania powstała w oparciu o literaturę fachową, artykuły prasowe, akty prawne oraz źródła ze stron WWW.