Wstęp 2
Rozdział I. Metodologia pracy 5
1.1. Cel pracy i hipotezy badawcze 5
1.2. Metody i techniki badawcze 8
1.3. Struktura pracy 10
Rozdział II. Motywy wyjazdów turystycznych w świetle literatury 13
2.1. Pojęcie turystyki, jej podziały i funkcje 13
2.2. Definicja turysty i typy turystów 21
2.3. Potrzeby i motywacje turystyczne 26
2.4. Motywy wyjazdów turystycznych w świetle badań różnych autorów 37
Rozdział III. Charakterystyka i działalność Ośrodka Wypoczynkowo -Szkoleniowego „Wiking” w Jantarze 49
3.1. Miejsce Gliwickiej Agencji Turystycznej S.A. na mapie usług turystycznych w Polsce 49
3.2. Zarys historii Ośrodka Wypoczynkowo – Szkoleniowego „Wiking” w Jantarze 53
3.3. Działalność statutowa i programowa Ośrodka „Wiking” 57
3.4. Oferty programowe Ośrodka 60
Rozdział IV. Motywy przyjazdów w sezonie letnim do Ośrodka Wypoczynkowo – Szkoleniowego „Wiking” w Jantarze 73
Zakończenie i wnioski 104
Bibliografia 108
Spis tabel 110
Spis wykresów 112
Spis rysunków 113
Spis zdjęć 114
Aneks 115
Wstęp
Celem pracy jest przedstawienie motywów przyjazdów do Ośrodka Wypoczynkowo – Szkoleniowego „Wiking” w Jantarze.
Niniejsza praca została napisana w oparciu o dostępną literaturę przedmiotu oraz badania ankietowe, których problematyka dotyczyła powodów wypoczynku w Ośrodku Wypoczynkowo – Szkoleniowym „Jantar”, atrakcyjności Ośrodka, czynników decydujących o wyborze oferty turystycznej, preferowanych form wypoczynku oraz długości wyjazdów, ulubionych form rekreacji, tego co się nie podoba w Ośrodku, co można zmienić w funkcjonowaniu Ośrodka oraz poczucia bezpieczeństwa w tymże miejscu.
Cechą charakterystyczną życia współczesnego człowieka w warunkach postępu technicznego jest ograniczenie aktywności ruchowej. Niedostatek ruchu staje się zagrożeniem dla zdrowia. Wynika stąd obawa, że dla ludzi o małej aktywności ruchowej nawet niewielkie wysiłki będą stanowić trudność i wpływać będą niekorzystnie na efektywność pracy zawodowej oraz na aktywność życiową w ogóle, powodując:
- zmęczenie, będące zjawiskiem fizjologicznym,
- przemęczenie, a więc zmniejszenie sprawności całego ustroju,
- wyczerpanie, będące już stanem sprzyjającym wystąpieniu chorób.
Opisane stany, zwłaszcza wyczerpanie, mogą prowadzić do masowo występujących tzw. „chorób cywilizacyjnych”. Z fizjologicznego punktu widzenia można wyróżnić dwie zasadnicze formy wypoczynku: bierny i czynny. Podczas wypoczynku biernego powstrzymujemy się od jakiejkolwiek aktywności fizycznej lub umysłowej. Wypoczynek czynny natomiast polega na aktywności fizycznej lub umysłowej o różnej intensywności, ujętej w ramy zorganizowanych zajęć ruchowych różnego rodzaju, w tym i turystycznych.
Ze szczególnym naciskiem należy stwierdzić: zmęczenie musi być likwidowane codziennie, po godzinach pracy. Musi być likwidowane bezpośrednio po tym, jak powstało. Jest to warunek zachowania zdrowia każdego człowieka. Odkładanie wypoczynku na wolne niedziele i soboty jest fizjologicznie nieuzasadnione. Występujący w różnych środowiskach taki trend jest zapewne jedną z przyczyn coraz częstszego występowania zmęczenia przewlekłego, stanu znajdującego się już na granicy patologii.
Dwie naczelne zasady efektywnego wypoczynku – nakazujące usuwać zmęczenie codziennie po odbytej pracy, po wysiłku fizycznym lub umysłowym oraz preferować wypoczynek aktywny – powinny stanowić podstawę do opracowania programu całorocznej aktywności rekreacyjnej. Program taki powinien uwzględniać potrzebę „rozruszania” organizmu po wypoczynku nocnym, zawierać propozycje dotyczące wypoczynku śródtygodniowego, weekendowego oraz urlopowego.
Współczesna teoria wypoczynku racjonalnego współcześnie żyjącego człowieka zakłada potrzebę wszechstronnej działalności rekreacyjnej. Błędem jest namawianie tylko do biegania lub tylko do uprawiania turystyki, nawet tej usportowionej.
Każdy człowiek powinien zapewnić sobie równowagę w układzie praca – zmęczenie – wypoczynek. Istnieje wiele teorii tłumaczących proces zmęczenia. Uczeni jednomyślnie stwierdzają, że odpowiednio dobrane formy wypoczynku mają decydujący wpływ na powrót sił życiowych.
Należy zdać sobie jednak sprawę z tego, że wszystkie nawoływania do codziennej aktywności rekreacyjnej pozbawione są sensu. Do przyjęcia takiego modelu postępowania nie jest przygotowane ani współczesne społeczeństwo, ani też nie jest to możliwe ze względu na realia codziennego życia.
Całoroczny program wypoczynku musi uwzględniać dobór zajęć dostosowanych do samopoczucia wynikającego z kontrastowości zjawisk klimatycznych występujących zimą, wiosną, latem i jesienią. W życiu osobniczym obserwuje się bowiem pewną cykliczność gotowości do podejmowania wysiłków fizycznych i intelektualnych oraz okresy zmniejszonej aktywności życiowej. Cykliczności oddziaływania środowiska klimatycznego na zdrowie i energię życiową należy przeciwstawić regenerujący system zajęć turystycznych, rekreacyjnych i ćwiczeń uodparniających przeciw bodźcom zimna lub gorącą oddziaływujących w poszczególnych okresach roku. Właściwości poszczególnych pór roku powinny znaleźć odbicie nie tylko w programie całorocznej aktywności rekreacyjnej placówek słabo wyposażonych w urządzenia sportowo-rekreacyjne, ale również w placówkach dysponujących dużą ilością pomieszczeń i obiektów zamkniętych. Tylko taki program, który maksymalnie uwzględnia zajęcia plenerowe w różnych porach roku przy jednoczesnym wykorzystaniu form pracy w pomieszczeniach zamkniętych, może nosić miano programu pełnego i wszechstronnego.
Oczywiście motywy przyjazdów do danego miejsca uzależnione są również od cyklu życia, który bywa definiowany jako ogólna suma poszczególnych etapów życia człowieka, a więc dzieciństwa, młodości i wieku dorosłego, z jego trzema fazami: wczesną, średnią i późną. Te etapy życia, typowe i na ogół podobne u każdego człowieka, są jednak indywidualnie zróżnicowane, zwłaszcza w okresie szybkich przemian społecznych. Przyczyn tego zróżnicowania jest wiele i są one zasadniczo, zwłaszcza z punktu widzenia rozwoju ontogenetycznego i społecznego człowieka, rozpoznane i opisane. Dla badaczy zagadką nadal pozostaje ich kontekst psychologiczny.
Odpoczynek jest wpleciony w całokształt życia człowieka, łącząc w sobie wszelkie wątki biologiczne, psychiczne, społeczne, ekonomiczne, a także religijne. Wyznaczając w wymiarze indywidualnym i społecznym hierarchie wartości, obowiązujące rodzaje i reguły zachowań oraz ideały dążeń ludzkich, rekreacja i turystyka odgrywają znamienną rolę w ciągu całego cyklu życiowego człowieka. Rekreacja i turystyka, mimo ich zasadniczo personalnego wymiaru, zawsze mają miejsce w kontekście społecznym i są związane z przyjęciem określonego wzoru zachowania. Wybór tego wzoru jest najczęściej zdeterminowany wiekiem i to nie tylko z powodu zmieniających się fizycznych oraz psychicznych możliwości organizmu, ale na skutek zaistnienia określonych sytuacji, w których człowiek w danym czasie swojego życia się znajduje. Na poszczególnych etapach cyklu życia człowiek może występować w wielu różnych rolach, z którymi wiążą się określone wpływy społeczne, poszukiwania i możliwości dotyczące czasu wolnego. W istocie rzeczy zespół tych ról może prowadzić do różnorodnych form zachowań rekreacyjno-turystycznych, podejmowanych na danym etapie cyklu życiowego (np. niektóre zajęcia wykonuje się z rodziną, pewne z kolegami z klasy czy podwórka, inne ze współpracownikami, jeszcze inne ze wspólnikami). Odgrywając określone role (dziecka, ucznia, partnera życiowego, pracownika, rodzica), jednostka pozostaje pod wpływem różnych grup (w dzieciństwie są to rodzice, w latach szkolnych nauczyciele i koledzy szkolni, później koledzy z pracy). Wiąże się to z kolei z istotną kwestią hierarchii preferencji form uczestnictwa w rekreacji i turystyce, w sensie podporządkowania preferencji jednej osoby potrzebom i preferencjom innych. Dlatego dla każdej próby ustalenia struktury preferencji w indywidualnym rekreacyjno-turystycznym zachowaniu się człowieka kluczowe znaczenie ma znajomość cyklu życiowego i różnych zmieniających się ról człowieka w tym cyklu. Jest to ważne także dlatego, że ujawnia się przy tym różnice między prawdziwymi i głoszonymi powodami uczestnictwa w wielu przedsięwzięciach rekreacyjnych i turystycznych.
Warto także zauważyć, że życie każdego człowieka, bez względu na etap, nacechowane jest rosnącymi zagrożeniami. Jego osobnicza równowaga, która zależy od progu indywidualnej wrażliwości biologicznej i psychicznej oraz od rozmiarów zewnętrznej agresji, permanentnie jest zakłócana. Dzieje się tak z powodu nagromadzenia wielu szkodliwych czynników, takich m.in. jak hałas, przyspieszony rytm życia przy pogarszającej się jego higienie.