Prace dyplomowe z kierunku Europeistyka

prace dyplomowe z europeistyki

Fundusze strukturalne, wdrażanie, zarządzanie

Wstęp 2

Rozdział І. Polskie przedsiębiorstwa na rynku europejskim 3
1.1. Istota i definicja przedsiębiorstwa 3
1.2. Zasady prowadzenia przedsiębiorstwa w warunkach jednolitego rynku europejskiego 11
1.3. Rozwój sektora przedsiębiorstw i wzrost zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw w Polsce 16

Rozdział ІІ. Kierunki wsparcia przedsiębiorstw ze strony funduszy strukturalnych 29
2.1. System wsparcia MSP ze środków publicznych 29
2.2. Wybrane kierunki wsparcia w latach 2007-2013 41
2.3. Poprawa dostępności do zewnętrznego finansowania inwestycji przedsiębiorstw w ramach nowej perspektywy na lata 2007-2013 49

Rozdział ΙΙΙ. Analiza regionalnego zróżnicowania udzielonych dotacji w ramach Działania 2.3 SPO WKP 54
3.1. Charakterystyka Działania 2.3 SPO WKP 54
3.2. Dotacje dla MSP – zróżnicowanie w roku 2009 63
3.3. Dotacje dla przedsiębiorstw na obszarach wiejskich – zróżnicowanie regionalne 65

Zakończenie 75
Bibliografia 78
Spis rysunków i tabel 82

Wstęp

Wykorzystanie środków unijnych w Polsce dla rozwoju krajowego biznesu, choć na razie niewielkie, jest coraz istotniejsze. Pomimo trudności, jakie przedsiębiorcy mają z właściwym składaniem wniosków ich liczba rośnie z roku na rok. Jest to zapewne spowodowane tym, iż różnego rodzaju działania podejmowane są przez instytucje dzielące te fundusze, jak i wspierające działalność gospodarczą. Rośnie także doświadczenie polskich podmiotów w posługiwaniu się tymi narzędziami wspierania biznesu. Doświadczenie to jest oparte na środkach przedakcesyjnych, jak i znacznej ilości działań W ramach funduszy strukturalnych (i nie tylko). Patrząc zaś na poziom rozwoju polskiej gospodarki w stosunku do rozwoju innych, zwłaszcza „zachodnioeuropejskich” należy sądzić, iż fundusze te jeszcze przez długi czas będą dostępne dla polskich przedsiębiorców.

W niniejszej pracy podjęto próbę ukazania istoty funduszy strukturalnych, ich wdrażania i zarządzania nimi.

Praca składa się z trzech rozdziałów:

Rozdział pierwszy to polskie przedsiębiorstwa na rynku europejskim: istota i definicja przedsiębiorstwa, zasady prowadzenia przedsiębiorstwa w warunkach jednolitego rynku europejskiego, rozwój sektora przedsiębiorstw i wzrost zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw w latach 2004-2006 w Polsce.

Rozdział drugi to kierunki wsparcia przedsiębiorstw ze strony funduszy strukturalnych: system wsparcia MSP ze środków publicznych, wybrane kierunki wsparcia w latach 2007-2013, poprawa dostępności do zewnętrznego finansowania inwestycji przedsiębiorstw w ramach nowej perspektywy na lata 2007-2013.

Rozdział trzeci to analiza regionalnego zróżnicowania udzielonych dotacji w ramach Działania 2.3 SPO WKP: charakterystyka Działania 2.3 SPO WKP, dotacje dla MSP – zróżnicowanie w roku 2009, dotacje dla przedsiębiorstw na obszarach wiejskich – zróżnicowanie regionalne.

Całość opracowania powstała w oparciu o literaturę fachowa, artykuły prasowe, akty prawne oraz żródła ze stron WWW.

Fundusze Strukturalne Unii Europejskiej i wykorzystanie środków finansowych z funduszy w Polsce

Wstęp 2

Rozdział I. Podstawowe informacje związane z funduszami strukturalnymi 4
1.1. Wprowadzenie 4
1.2. Powstanie i ewolucja funduszy 7
1.3. Cele funduszy strukturalnych 9
1.4. Zasady działania 11
1.5. Budżet polityki strukturalnej 15

Rozdział II. Charakterystyka poszczególnych funduszy 23
2.1. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego 23
2.2. Europejski Fundusz Społeczny 30
2.3. Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej 34
2.4. Finansowy Instrument Wspierania Rybołówstwa 37
2.5. Fundusz Spójności 39
2.6. Inicjatywy Wspólnotowe 42

Rozdział III. Wykorzystanie środków finansowych z funduszy w Polsce 46
3.1. Wysokość środków finansowych dla Polski i ich podział 46
3.2. Narodowy Plan Rozwoju 48
3.3. Programy Operacyjne 51
3.3.1 SPO Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw 51
3.3.2 SPO Rozwój zasobów ludzkich 54
3.3.3 SPO Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 56
3.3.4 SPO Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 57
3.3.5 SPO Transport i gospodarka morska 58
3.3.6 ZPORR 59
3.3.7 PO Pomoc techniczna 64

Zakończenie 67
Bibliografia 69
Spis tabel 72
Spis wykresów 73

Wstęp

Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej miało i nadal ma dla naszego kraju ogromne znaczenie gospodarcze i społeczne. Dla przedsiębiorstw i przedsiębiorców największy wymiar posiadają procedury dostosowawcze i unifikacyjne, jakie zostały zapoczątkowane w ramach dostosowania do unijnych kryteriów w zakresie infrastruktury, jakości wytwarzania i procedur dotyczących bezpieczeństwa technologicznego. W ostatnich latach zostało uruchomionych szereg programów dla małych, średnich i dużych przedsiębiorstw, dzięki którym firmy planujące inwestycje mogą pozyskać cześć środków pieniężnych z funduszy unijnych lub z budżetu państwa. Programy pomocowe są przeznaczone dla przedsiębiorstw spełniających określone warunki gospodarcze.

Celem pracy jest zaprezentowanie Funduszy Strukturalnych Unii Europejskiej i wykorzystania środków finansowych z funduszy w Polsce.

Praca składa się z trzech rozdziałów.

W pierwszym rozdziale opisane są podstawowe informacje związane z funduszami strukturalnymi, a więc: wprowadzenie, powstanie i ewolucja funduszy, cele funduszy strukturalnych, zasady działania oraz budżet polityki strukturalnej.

W drugim rozdziale scharakteryzowane zostały poszczególne fundusze, a więc: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Społeczny, Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej, Finansowy Instrument Wspierania Rybołówstwa, Fundusz Spójności oraz Inicjatywy Wspólnotowe.

W trzecim rozdziale przedstawione jest wykorzystanie środków finansowych z funduszy w Polsce, a więc: wysokość środków finansowych dla Polski i ich podział, Narodowy Plan Rozwoju, Programy Operacyjne takie jak SPO Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, SPO Rozwój zasobów ludzkich, SPO Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich, SPO Rybołówstwo i przetwórstwo ryb, SPO Transport i gospodarka morska, ZPORR oraz PO Pomoc techniczna.

Polska przystępując do struktur Unii Europejskiej otrzymała szanse na pozyskanie olbrzymich dotacji unijnych. Na realizację celów założonych w Narodowym Planie Rozwoju na lata 2004-2006 otrzymaliśmy wsparcie z funduszy unijnych w wysokości około 11 mld euro. W kolejnym okresie programowania, 2007-2013, pozyskaliśmy środki w wysokości około 59 mld euro. Należy jednak pamiętać, że pozyskiwanie dofinansowania w postaci „dotacji UE” jest procesem złożonym, wymagającym szerokiej wiedzy i odpowiedniego przygotowania. W Polsce, w dalszym ciągu brakuje specjalistów w zakresie doradztwa w pozyskiwaniu środków finansowych z Unii Europejskiej.

Członkostwo Polski w Unii Europejskiej, podobnie jak wcześniejsze akcesje przykładowo Irlandii czy Hiszpanii do Wspólnot Europejskich, może przynieść społeczeństwu polskiemu wiele korzyści. Ilekroć do Wspólnot Europejskich przystępowały państwa biedniejsze i wymagające uwzględnienia specyfiki ich rozwoju gospodarczego, w stosunkowo krótkim okresie osiągały coraz wyższy poziom zamożności i rozwoju społeczno-gospodarczego. Dla przystępujących państw członkostwo we Wspólnotach okazało się niepowtarzalną szansą na gospodarcze i polityczne otwarcie, na uzyskanie pomocy finansowej, dostęp do nowoczesnych technologii, czyli tego, do czego dąży i dążyć powinna Polska. Należy również pamiętać, iż o sukcesie zadecyduje przede wszystkim nasze przygotowanie do wykorzystania pomocy finansowej, umiejętność wykorzystywania szans oraz zdolności przystosowawczych do wymogów stawianych przez Unię. Znając negatywny przykład wykorzystania funduszy unijnych przez Grecję, trzeba mieć nadzieję, że nie podążymy w tym samym kierunku i dobrze wykorzystamy daną nam szansę. Członkostwo w Unii daje nam olbrzymią szansę na poprawę jakości życia, na poprawę stanu środowiska, wzrost zatrudnienia, rozwój przedsiębiorstw, poprawę jakości dróg, rozwój szkolnictwa i wielu innych dziedzin życia.

Na wstępie warto również zauważyć, że w gospodarce finansowej Wspólnot Europejskich używa się nazwy „fundusze” w znaczeniu innym niż pojęcie „funduszu” rozumie się w nauce finansów publicznych. Nie chodzi bowiem o związanie wpływów z określonych źródeł z wydatkami na ściśle wskazane cele, lecz raczej o wydzielenie środków z dochodów budżetu ogólnego Wspólnot na ściśle określone zadania. Tymczasem w tradycyjnej gospodarce budżetowej takie rozwiązanie oznacza określenie przeznaczenia wydatków budżetowych zgodnie z klasyfikacją budżetową tych wydatków. Mówiąc zatem o funduszach Wspólnoty, a często także zamiennie o funduszach UE (co nie jest określeniem poprawnym), musimy pamiętać o innej konwencji terminologicznej, jaką przyjęto w prawie wspólnotowym i w prawie UE, dla oznaczenia tworzonych tam funduszy. Czasami zresztą na równi z „funduszem” traktuje się także tzw. instrumenty lub mechanizmy finansowe.

Drugą odrębnością funduszy tworzonych we Wspólnocie Europejskiej jest to, że ze względu na swe przeznaczenie i sposób tworzenia oraz wykorzystywania wyróżnić można co najmniej trzy grupy funduszy. Każda z nich, a w tych ramach także każdy fundusz, ma odrębne podstawy prawne i zasady tworzenia oraz funkcjonowania.

Eurosieroctwo – nowe zjawisko społeczne

Wstęp 2

Rozdział I. Emigracja zarobkowa jako „znak czasu” 4
1.1. Przyczyny i skutki emigracji zarobkowej 4
1.2. Emigracja Polaków 7
1.2.1. Okresowa emigracja zarobkowa Polaków 9
1.2.2. Rzeczywista okresowa emigracja zarobkowa 9
1.2.3. Potencjalne okresowe emigracje zarobkowe 12
1.3. Emigracja zarobkowa Polaków po akcesji – próba projekcji 16

Rozdział II. Eurosieroctwo skutkiem emigracji 26
2.1. Pojęcie eurosieroctwa 26
2.2. Cechy specyficzne eurosieroctwa – profil migrującego 34
2.3. Eurosieroctwo w ujęciu statystycznym 38
2.4. Skutki eurosieroctwa 40

Rozdział III. Metodologia badań własnych 58
4.1. Przedmiot i cel badań 58
4.2. Problemy i hipotezy badawcze 59
4.3. Metody, techniki, narzędzia badawcze 61
4.4. Organizacja i przebieg badań 62

Rozdział IV. Eurosieroctwo – nowe zjawisko społeczne. Wyniki badań własnych 64
4.1. Wyniki badań własnych 64
4.2. Podsumowanie i wnioski 70
4.3. Propozycje walki z problemem eurosieroctwa 72

Zakończenie 78
Bibliografia 82
Spis rysunków 86
Spis wykresów 87
Aneks 88

Wstęp

Pomimo tworzenia metodą integracji negatywnej coraz większego wspólnego rynku (rynek wspólny z granicami i rynek wewnętrzny bez granic), który prowadził do usuwania barier swobodnego przepływu pracowników, nie zdołano w krajach Unii Europejskiej rozwiązać problemu bezrobocia. Przeciwnie, w latach 90. nastąpiło pogorszenie sytuacji na rynku pracy oraz znaczny wzrost poziomu bezrobocia. Rezultatem pogorszenia sytuacji w sferze zatrudnienia i wzrostu bezrobocia było ujawnienie się potrzeby stworzenia w Unii Europejskiej jednolitych instrumentów oddziaływania na rynek pracy. Traktat o Unii Europejskiej podpisany w Maastricht 7 lutego 1992 roku (wszedł w życie 1.11.1993) wprowadził do wspólnotowego prawa pierwotnego pojęcie integracji w dziedzinie polityki społecznej i zatrudnienia oraz rozpoczął etap aktywnego współdziałania w zakresie polityki zatrudnienia.

Ważnym krokiem na drodze do zwiększenia kompetencji Unii Europejskiej w dziedzinie kreowania polityki rynku pracy i walki z bezrobociem były propozycje przedstawione przez Komisję Europejską w dokumencie o charakterze programowym — tzw. Białej Księdze.

W dokumencie podkreślono potrzebę zwiększenia aktywności państw członkowskich na rzecz wzrostu zatrudnienia oraz utworzenia, do 2000 roku, 15 mln nowych miejsc pracy i zmniejszenia o połowę stopy bezrobocia. Wsparciu realizacji konkretnych projektów miały służyć środki finansowe z Europejskiego Funduszu Społecznego (w latach 1994-1999 środki z budżetu UE na fundusze strukturalne powiększono od 20% do 33%).

Otwarte rynki pracy w Unii Europejskiej przyniosły także negatywne skutki. Jednym z nich jest tzw. eurosieroctwo.

W niniejszej pracy podjęto próbę ukazania istoty eurosieroctwa – jako nowego zjawiska społecznego. Taki też był zasadniczy cel opracowania.

Praca składa się z czterech rozdziałów:

Rozdział pierwszy to emigracja zarobkowa jako „znak czasu”: przyczyny i skutki emigracji zarobkowej, emigracja Polaków, emigracja zarobkowa Polaków po akcesji – próba projekcji.

Rozdział drugi to eurosieroctwo skutkiem emigracji: pojęcie eurosieroctwa, cechy specyficzne eurosieroctwa – profil migrującego, eurosieroctwo w ujęciu statystycznym, skutki eurosieroctwa.

Rozdział trzeci to metodologia badań własnych: przedmiot i cel badań, problemy i hipotezy badawcze, metody, techniki, narzędzia badawcze, organizacja i przebieg badań.

Rozdział czwarty to eurosieroctwo – nowe zjawisko społeczne. Wyniki badań własnych: wyniki badań własnych, podsumowanie i wnioski, propozycje walki z problemem eurosieroctwa.

Całość opracowania powstała w oparciu o literaturę fachową, artykuły prasowe, akty prawne oraz źródła ze stron WWW i badania własne.

Dostosowanie polityki społecznej władz samorządowych do wymogów Unii Europejskiej

Wstęp 3

Rozdział I. System zabezpieczenia społecznego 6
1.1. Konstytucyjne podstawy zabezpieczenia społecznego 6
1.2. Ubezpieczenia społeczne jako materia ustawowa 9
1.3. Rodzaje świadczeń 12
1.3.1. Zakres ubezpieczenia chorobowego 12
1.3.2. Zasiłek chorobowy 14
1.3.3. Świadczenie rehabilitacyjne 15
1.3.4. Zasiłek wyrównawczy 19
1.3.5. Zasiłek macierzyński 22
1.3.6. Zasiłek opiekuńczy 24
1.4. Pomoc społeczna realizowana przez samorząd terytorialny 27
1.4.1. Zadania własne gminy 27
1.4.2. Zadania zlecone gminy 29

Rozdział II. Zabezpieczenie społeczne w Unii Europejskiej 31
2.1. Podstawy Prawne koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w Unii Europejskiej 31
2.2. Problemy koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego 36
2.3. Zasady koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego 40
2.4. Zasada równego traktowania a uprawnienia do świadczeń 43
2.5. Instytucje zabezpieczenia społecznego w Unii Europejskiej 45

Rozdział III. Polityka społeczna w Polsce – dostosowania do wymogów Unii Europejskiej. Doświadczenia Powiatu Grudziądzkiego 48
3.1. Charakterystyka Powiatu Grudziądzkiego 48
3.1.1. Sytuacja społeczno – demograficzna 48
3.1.2. Instytucje społeczne działające w Powiecie Grudziądzkim 53
3.1.3. Formy i zasięg pomocy społecznej dla mieszkańców Powiatu Grudziądzkiego 60
3.2. Ocena dostosowania polityki społecznej do wymogów Unii Europejskiej w Powiecie Grudziądzkim 62
3.3. Podsumowanie i wnioski 64

Zakończenie 66
Bibliografia 69
Spis rysunków 73
Spis tabel 74

Wstęp

Genezą polityki społecznej są niewątpliwie nierówności społeczne: każdy typ struktury społecznej stwarza określone przesłanki nierówności, tendencje ich nasilania i łagodzenia. Wprawdzie radykalni liberałowie, zwolennicy wolnego rynku, rozumianego jako naturalny porządek społeczny sprzeczny z zasadą sprawiedliwości społecznej, twierdzą, iż jest ona ideą tyleż iluzoryczną, co społecznie niebezpieczną, jednak w warunkach nie tylko polskich, ale co najmniej europejskich trudno sobie wyobrazić taką „apoteozę rynku”, której miałaby towarzyszyć detronizacja polityki ekonomicznej, socjalnej i edukacyjnej, a w konsekwencji pozostawienie na łasce losu i zepchnięcie na margines zaradnego i bogatego społeczeństwa bezrobotnych, inwalidów, wielodzietnych i tych wszystkich, którzy nie potrafili się dostosować do reguł gospodarki rynkowej.

Polityka społeczna prowadzona jest za pomocą rozmaitych rozwiązań systemowych, m.in. poprzez różne formy łagodzenia obciążeń fiskalnych dla osób o obniżonej zdolności płatniczej (niższe stawki podatkowe, wyłączenia z podstawy opodatkowania, zwolnienia i ulgi, np. ulgi prorodzinne, w tym najbardziej skuteczny w bezpośrednich podatkach progresywnych tzw. iloraz rodzinny, obejmujący wszystkie dzieci, itp.). Szczególną rolę w realizacji polityki społecznej odgrywają jednak wydatki publiczne, które rozpatrywane jako sfera tzw. konsumpcji zbiorowej stanowią obciążenie budżetów państwa i samorządu terytorialnego oraz funduszów parabudżetowych, tworząc potencjalne niebezpieczeństwo hamowania rozwoju gospodarczego m.in. przez wzrost deficytu budżetowego i długu publicznego (jeśli przekroczą one tzw. poziom dopuszczalny, wyznaczony m.in. kryteriami według traktatu z Maastricht, mają charakter inflacjogenny).

Polityka społeczna związana z pośrednim i przeważnie niemierzalnym oddziaływaniem na długofalowy rozwój gospodarczy realizowana jest nie tylko w drodze ponoszenia przez podmioty sektora publicznego określonych wydatków, lecz również np. poprzez stosowanie zwolnień i ulg podatkowych lub udzielanie długoterminowych, nisko oprocentowanych pożyczek na pokrycie kosztów kształcenia, które to instrumenty umożliwiają gospodarstwom domowym szerszy dostęp do usług edukacyjnych, zdrowotnych i kulturalnych. Jest to szczególnie ważne wówczas, gdy podaż tych usług ze strony sektora publicznego jest niedostateczna z punktu widzenia popytu oraz obiektywnych potrzeb rozwojowych społeczeństwa i w grę wchodzi uzupełnienie jej ze strony podmiotów sektora prywatnego. Zadanie polegające na przesunięciu przeważającej części usług i świadczeń społecznych do gmin, wyposażonych w atrybuty jednostki samorządu terytorialnego, stanowiło jeden z podstawowych elementów zmian w polityce społecznej, związanych z zapoczątkowaniem procesu transformacji ustrojowej. Wśród zmian, które zostały wprowadzone w polityce społecznej, należy wymienić zmianę relacji między polityką społeczną centralną i lokalną. Zwiększenie roli polityki lokalnej jest następstwem dokonującej się decentralizacji i demokratyzacji stosunków w społeczeństwie i państwie. Tworzy to większe możliwości działania dla lokalnych podmiotów polityki społecznej – publicznych i pozarządowych.

Problem polityki społecznej dotychczas podejmowali w swych opracowaniach między innymi Aleksandra Wiktorow , Gertruda Uścińska , Teresa Bińczycka-Majewska .

Główny problem badawczy pracy można sprowadzić do przedstawienia etapów i stanu dostosowania polityki społecznej władz samorządowych powiatu grudziądzkiego do wymogów Unii Europejskiej.
Problemy pomocnicze przedstawić ująć można w pytania o to:
1. Jak wygląda sytuacja społeczno – demograficzna Grudziądza?
2. Jakie instytucje społeczne działają w Powiecie Grudziądzkim?
3. Jak wyglądają formy i zasięg pomocy społecznej dla mieszkańców Powiatu Grudziądzkiego?

Praca składa się z trzech rozdziałów.

W pierwszym rozdziale opisany jest system zabezpieczenia społecznego, a więc: konstytucyjne podstawy zabezpieczenia społecznego, ubezpieczenia społeczne jako materia ustawowa, rodzaje świadczeń, zakres ubezpieczenia chorobowego, zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne, zasiłek wyrównawczy, zasiłek macierzyński, zasiłek opiekuńczy, pomoc społeczna realizowana przez samorząd terytorialny, zadania własne gminy oraz zadania zlecone gminy.

W drugim rozdziale zaprezentowane jest zabezpieczenie społeczne w Unii Europejskiej, a więc: podstawy prawne koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w Unii Europejskiej, problemy koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, zasady koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, zasada równego traktowania a uprawnienia do świadczeń oraz instytucje zabezpieczenia społecznego w Unii Europejskiej.

W trzecim rozdziale zaprezentowana jest polityka społeczna w Polsce – dostosowania do wymogów Unii Europejskiej. Doświadczenia Powiatu Grudziądzkiego, a więc: charakterystyka Powiatu Grudziądzkiego, sytuacja społeczno – demograficzna, instytucje społeczne działające w Powiecie Grudziądzkim, formy i zasięg pomocy społecznej dla mieszkańców Powiatu Grudziądzkiego, ocena dostosowania polityki społecznej do wymogów Unii Europejskiej w Powiecie Grudziądzkim oraz podsumowanie i wnioski.

Charakterystyka polityki celnej w Polsce

Wstęp 2

Rozdział I. Regulacje ceł w prawie polskim 4
1.1 Prawo celne obowiązujące w Polsce 4
1.2 Polskie regulacje prawne zmierzające do integracji z przepisami Unii Europejskiej 12
1.3 Powstanie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej 18
1.4 Wspólna polityka handlowa i finansowa 22

Rozdział II. Polska polityka celna na tle Układu o Stowarzyszeniu Polski ze Wspólnotami Europejskimi 26
2.1 Systemy celne w UE 26
2.2 Unia celna 32
2.3 Kształtowanie polskiej polityki celnej 38

Rozdział III. Polska administracja celna w procesach przygotowawczych do przystąpienia do Unii Europejskiej 45
3.1 Funkcje administracji celnej 45
3.2 Zadania administracji celnej 51
3.3 Cele strategiczne 58

Zakończenie 64
Bibliografia 66
Spis tabel i rysunków 72

Wstęp

Międzynarodowa wymiana handlowa należy dzisiaj do ważniejszych dziedzin działalności gospodarczej, mających istotny wpływ na poziom i tempo rozwoju danego państwa. Warto zwrócić uwagę, iż w momencie uzyskania członkostwa we Wspólnotach Europejskich Polska będzie weszła w skład państw, pomiędzy którymi ustanowiona jest unia celna, czyli przestrzeń gospodarcza, w której usunięte są cła i ograniczenia ilościowe w obrocie towarowym między państwami członkowskimi, a ograniczenia handlowe wobec państw trzecich są ujednolicone przez wspólną zewnętrzną taryfę celną. Obowiązują zatem także tzw. cztery wolności europejskie, a pośród nich, swobodny przepływ towarów, a na polskiej granicy będzie ustanowiona zewnętrzna granica celna Unii Europejskiej.

Prawo celne w warunkach gospodarki rynkowej i rozszerzających się różnorodnych kontaktów handlowych budzi coraz większe zainteresowanie, zarówno przedstawicieli doktryny prawa ekonomii, jak i praktyki gospodarczej, a także pracowników różnych szczebli administracji publicznej. Zainteresowaniu prawem celnym sprzyjają również aspiracje Rzeczypospolitej Polskiej, która wraz z integracją w ramach struktur europejskich, i związany z tym proces dostosowywania regulacji polskiego prawa, w tym prawa celnego do rozwiązań obowiązujących w Unii Europejskiej.

Celem pracy jest charakterystyka polityki celnej w Polsce.

Treści pracy są ujęte w trzech rozdziałach, z których każdy obejmuje określony temat.

W rozdziale pierwszym przedstawiono zarys regulacji ceł w prawie polskim. Na wstępie omówiono prawo celne obowiązujące w Polsce oraz polskie regulacje prawne zmierzające do integracji z przepisami Unii Europejskiej. Następnie scharakteryzowano powstanie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej oraz ukazano wspólną politykę handlową i finansową.

W rozdziale drugim zaprezentowano polską politykę celną na tle Układu o Stowarzyszeniu Polski ze Wspólnotami Europejskimi. Następnie omówiono systemy celne funkcjonujące w Unii Europejskiej. Pod koniec rozdziału przybliżono istotę Unii celnej oraz ukazano kształtowanie polskiej polityki celnej.

Rozdział trzeci został poświęcony tematyce polskiej administracji celnej w procesach przygotowawczych do przystąpienia do Unii Europejskiej. Treścią tego rozdziału są funkcje, zadania oraz cele strategiczne administracji celnej.

Praca została napisana w oparciu o dostępną literaturę fachową, raporty i artykuły zamieszczone w prasie i w Internecie oraz w oparciu o aktualne akty normatywne i prawne.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej

Wstęp 2

Rozdział I. Trybunał Sprawiedliwości jako jedna z głównych instytucji Unii Europejskiej 4
1. System instytucjonalny Unii Europejskiej 4
2. Geneza i normatywy funkcjonowania Trybunału Sprawiedliwości 15
3. Skład, kadencja I status członków Trybunału Sprawiedliwości 17
4. Organizacja wewnętrzna Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich 22

Rozdział II. Zakres działania Trybunału Sprawiedliwości 26
1. Kompetencje Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich 26
2. Tryb podejmowania decyzji przez Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich 33
3. Etapy postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości 37

Rozdział III. Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości 42
1. Statystyki dotyczące działalności Trybunału Sprawiedliwości 42
2. Najgłośniejsze orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości 45
2.1. Sprawa Da Costa 45
2.2. Sprawa ICC 48
2.3. Sprawa Denkavit italiana 51
2.4. Sprawa Salumi 54
2.5. Sprawa Defrenne 56
2.6. Sprawa Gravier 59

Zakończenie 60
Bibliografia 62
Spis tabel i rysunków 65

Transformacja polskiego rolnictwa w aspekcie integracji z Unią Europejską

Wstęp 3

Rozdział I. Wspólna Polityka Rolna 5
1.1. Projektowanie i wprowadzanie WPR 5
1.2. Cele i zakres WPR 10
1.3. Tworzenie wspólnego rynku i polityki rolnej 16
1.4. Instrumenty Wspólnej Polityki Rolnej 19
1.5. Finansowanie Wspólnej Polityki Rolnej 21

Rozdział II. Integracja z UE – szanse i wyzwania dla polskiego rolnictwa 23
2.1. Skutki integracji dla polskiego rolnictwa 23
2.1.1. Koszty dostosowań sektora rolnego do wymogów UE 23
2.1.2. Korzyści wynikające ze wzrostu cen i płatności bezpośrednich 31
2.2. Programy pomocy UE dla Polski 38
2.2.1. Program SAPARD 38
2.2.2. Program PHARE 41
2.2.3. Program ISPA 43
2.3. Poprawa dochodowości rolnictwa jako zasadnicza zmiana w polityce rolnej 44

Rozdział III. Rolnictwo polskie na wspólnym rynku UE 50
3.1. U progu akcesji – ocena poziomu dostosowania 50
3.2. Wpływ akcesji na sytuację sektora rolnego w Polsce 57
3.3. Rolnictwo polskie po przystąpieniu do Unii Europejskiej 62
3.3.1. Rekompensaty i dopłaty 63
3.3.2. Program dla wsi 63

Rozdział IV. Interwencyjna polityka państwa 67
4.1. Agencja Rynku Rolnego 69
4.2. Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa 72
4.3. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa 76
4.4. Instrumenty wspierania rynku rolnego przez państwo 78
4.4.1. Wsparcie finansowe rynku rolnego 79
4.4.2. Instrumenty ochronne polskiego rynku rolnego 81

Zakończenie 84
Bibliografia 86
Spis tabel 91

Tożsamość europejska obywateli Unii Europejskiej

Wstęp 3

Rozdział I. Obywatelstwo europejskie 5
1. Pojęcie obywatelstwa 5
2. Idea i zalążki obywatelstwa Unii Europejskiej 7
3. Ustanowienie i rozwój obywatelstwa UE 9
3.1. Rola państw członkowskich i instytucji wspólnotowych 9
3.2. Traktat z Maastricht 12
3.3. Od Traktatu amsterdamskiego do lizbońskiego 16
3.4. Karta Praw Podstawowych 19
4. Obywatelstwo europejskie a obywatelstwo narodowe 20

Rozdział II. Prawa i obowiązki obywatela UE 28
1. Wybrane prawa obywateli Unii Europejskiej 28
1.1. Swoboda przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich 28
1.2. Swoboda przepływu pracowników, Konwencja z Schengen 31
1.3. Prawo do zabezpieczenia socjalnego i opieki zdrowotnej 33
1.4. Prawo udziału w wyborach lokalnych i do parlamentu Europejskiego 34
1.5. Ochrona dyplomatyczna i konsularna obywateli UE 38
1.6. Prawo petycji do Parlamentu Europejskiego 38
1.7. Prawo składania skarg do RPO UE 40
2. Ochrona praw obywatelskich 42
2.1 Ochrona praw obywateli na poziomie krajowym 42
2.2 Ochrona praw obywateli na poziomie UE 44
3. „Obowiązki” obywatela UE 47

Rozdział III. Tożsamość Europejska 49
1. Pojęcie tożsamości 49
2. Budowa tożsamości europejskiej 55
3. Europejskie wartości fundamentem tożsamości 58
4. Karta Tożsamości Europejskiej 63
5. Działania Unii w budowie i rozwijaniu poczucia „europejskości” 64
6. Tożsamość europejska a tożsamość narodowa 65

Rozdział IV. Konfrontacja wizji Europy 72
1. Wizje Europy 72
2. Ruchy nacjonalistyczne 88
3. Europa wielokulturowa 89
4. Europejska tożsamość a postnarodowe obywatelstwo 90
5. Zjawiska niekorzystne 94
6. Europejczycy o obywatelstwie 96

Zakończenie 99
Bibliografia 101
Załącznik 106

Rozwój Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony

Wstęp 2

Rozdział I. Geneza funkcjonowania Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony 4
1.1. Unia Zachodnioeuropejska 4
1.2. Europejska Tożsamość Bezpieczeństwa i Obrony 10
1.3. Środowisko bezpieczeństwa Unii Europejskiej w XXI wieku – zagrożenia i wyzwania 17

Rozdział II. Stanowisko państw członkowskich wobec EPBiO 22
2.1. Stanowisko Francji 22
2.2. Stanowisko RFN 25
2.3. Stanowisko Wielkiej Brytanii 27
2.4. Stanowiska innych państw Unii Europejskiej 31

Rozdział III. Czynniki warunkujące rozwój EPBiO 43
3.1. Prawne podstawy funkcjonowania EPBiO 43
3.2. Relacje transatlantyckie 50
3.3. Rozwijanie zdolności i zasobów militarnych i cywilnych 60
Zakończenie 65
Bibliografia 68

CEL: Określić wpływ EPBiO na kształtowanie europejskiej wspólnoty bezpieczeństwa.

GŁÓWNY PROBLEM BADAWCZY:

W jakim stopniu rozwój EPBiO wpłynął na zwiększenie bezpieczeństwa i zdolności obronne Unii Europejskiej.

Przekształcenia we wspólnej polityce rolnej Unii Europejskiej

Wstęp 2

Rozdział I. Charakterystyka Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej 4
1.1. Źródła wspólnego prawa rolnego 4
1.2. Geneza wspólnej polityki rolnej 12
1.3. Cele wspólnej polityki rolnej 16
1.4. Instrumenty Wspólnej Polityki Rolnej 19

Rozdział II. Zasady finansowania Wspólnej Polityki Rolnej 23
2.1. Źródła finansowania Wspólnej Polityki Rolnej 23
2.2. Jednostki przeliczeniowe jako element agromonetarnego systemu WE 36
2.3. Dochody i wydatki Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej 38
2.4. Zasady administrowania środkami Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej 41
2.5. Kierunki rozdysponowania dochodów i nadużycia finansowe 44

Rozdział III. Przekształcenia we wspólnej polityce rolnej Unii Europejskiej 46
3.1. Podstawowe kierunki zmian we wspólnej polityce rolnej 46
3.2. Wprowadzenie zasady decouplingu 50
3.3. Wprowadzenie systemu doradztwa dla rolników, objętych nowym systemem
płatności 53
3.4. Ocena przekształceń we wspólnej polityce rolnej zagadnienia cross-complance 54

Zakończenie 56
Bibliografia 59
Spis tabel 63