Wstęp 2

Rozdział I. Współczesne przemiany w pełnieniu ról społecznych 4
1.1. Role społeczne w rodzinie 4
1.2. Tradycyjny model realizacji ról rodzicielskich 8
1.3. Funkcje rodzinne ze szczególnym uwzględnieniem f. opiekuńczo wychowawczej 10
1.4. Wpływ środowiska wychowawczego na kształtowanie osobowości 22

Rozdział II. Praca zawodowa kobiet a realizacja funkcji opiekuńczo-wychowawczej wobec dzieci w świetle badań własnych 26
2.1. Metodologia badań własnych 26
2.1.1. Cel i przedmiot badań 26
2.1.2. Problemy badawcze 27
2.1.3. Hipotezy badawcze, zmienne i wskaźniki 31
2.1.4. Metody, techniki i narzędzia badawcze 35
2.1.5. Teren badań i charakterystyka badanej populacji 38
2.1.6. Organizacja badań 40
2.2. Wyniki badań 42
2.2.1. Kobiety na polskim rynku pracy 42
2.2.2. Analiza i interpretacja wyników badań 46
2.3. Podsumowanie badań i wnioski 54

Zakończenie 56
Bibliografia 58
Spis tabel 60
Spis rysunków 61
Aneks 62

Wstęp

W ostatnich latach nastąpiło wiele zmian w zakresie ról kobiet i w ich pozycji społecznej. Zmieniająca się sytuacja zmieniła także warunki, które przez całe stulecia determinowały życie kobiet. Modernizacja, wraz z towarzyszącym jej procesem integrowania się gospodarek narodowych, w praktyce prawie już położyła kres istnieniu społeczności zamkniętych i samowystarczalnych. Częściej niż kiedykolwiek przedtem życie rodziny opiera się również na zarobkach kobiety i jej pracy zawodowej.

Konsekwencje tych i innych powstających tendencji stworzyły ramy dla procesu, którego istotą jest najprawdopodobniej coraz bardziej zdecydowane oddalanie się kobiet od obwarowanych zakazami, rygorystycznie określanych schematów przeszłości.

Zmiany pozycji społecznej kobiet wiążą się z umasowieniem pracy zarobkowej kobiet poza domem oraz z ich dostępem do coraz wyższych szczebli wykształcenia, a także z feminizmem, który występuje jako element ideologii różnych partii politycznych i ruchów społecznych. Zmiany pozycji społecznej kobiet uzależnione były od ich pracy zawodowej.

Pozycja społeczna kobiet zmieniła się w sytuacji, gdy coraz większa liczba kobiet obok tradycyjnych ról kobiecych zaczęła spełniać role pracownicze i zawodowe. Praca zawodowa kobiety stała się źródłem jej uprawnień i odpowiedzialności. Konsekwencją była niezależność ekonomiczna kobiet, dostęp do kształcenia zawodowego, a następnie wyższego, zwiększone uczestnictwo w życiu kulturalnym, intelektualnym i politycznym.

Od wielu stuleci większość kobiet była aktywna zawodowo w rodzinnych gospodarstwach i przedsiębiorstwach, głównie w rolnictwie, ale także w handlu i w rzemiośle. Kobiety pracowały najczęściej jako pomagające członkinie rodzin, albo jako służba domowa, ale istniały także rzemieślnicze cechy kobiece. W miejscach, gdzie nie było poddaństwa chłopów kobiety były też najemnymi robotnicami w rolnictwie. W XVIII wieku w Europie wiele kobiet wykonywało pracę chałupniczą lub pracowało w manufakturach. Najemna praca kobiet poza rolnictwem i poza własnymi lub cudzymi gospodarstwami rodzinnymi zaczęła się jednak na wielką skalę wraz z rewolucją przemysłową w XIX wieku. Od tego momentu zaczęło się masowe uczestnictwo kobiet w rynku pracy oraz ewolucja ich zatrudnienia.

Pozycja kobiet w danym społeczeństwie uprzemysłowionym jest tym wyższa, im więcej kobiet pracuje zawodowo, im wyżej cenione zawody wykonują, im częściej zajmują wyższe stanowiska służbowe i im wyższe są ich zarobki . Jednakże dostęp kobiet do zawodów o wysokim prestiżu i wysokich dochodach, do wyższych stanowisk i do wyższych szczebli władzy państwowej i politycznej jest ciągle jeszcze ograniczony.

Celem niniejszej pracy jest ukazanie wpływu pracy zawodowej kobiet na realizację funkcji opiekuńczo- wychowawczej wobec dzieci.

Praca została napisana w oparciu o literaturę fachową, artykuły prasowe oraz wyniki badań własnych.