Wstęp 2
Rozdział I. ISTOTA TURYSTYKI, RUCHU TURYSTYCZNEGO 5
1.1. Definicje turysty, turystyki, ruchu turystycznego 5
1.1.1. Pojęcie turysty i turystyki 5
1.1.2. Ruch turystyczny 8
Rozdział II INSTRUMENTY POLITYKI REGIONALNEJ UNII EUROPEJSKIEJ I REGIONALNE PROGRAMY OPERACYJNE W POLSCE 12
2.1. Klasyfikacja narzędzi wspólnotowej polityki regionalnej 12
2.1.1. Rola funduszy strukturalnych 12
2.1.2. Fundusze strukturalne 14
2.2. Europejski Fundusz KOHEZJI (fundusz spójności) 17
2.3. Instrumenty polityki strukturalnej 20
2.3.1. Programy operacyjne 20
2.3.2. Akcje innowacyjne 27
2.3.3. Inicjatywy wspólnotowe 28
2.4. Projekty operacyjne w Polsce 28
Rozdział III. PROJEKTY I INICJATYWY TURYSTYCZNE JAKO PODSTAWA ROZWOJU LOKALNEGO 32
3.1. Pozytywne i negatywne znaczenie turystyki 32
3.2. Przykłady inicjatyw turystycznych wspierających rozwój lokalny 38
3.3. Turystyka jako forma rozwoju 40
Rozdział IV. ROZWÓJ I WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW RPO MAZOWSZE NA ROZWÓJ TURYSTYKI NA PRZYKŁADZIE WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO 44
4.1. Etapy strategii rozwoju Województwa Mazowieckiego 44
4.2. Cele Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Mazowieckiego 50
4.3. Wykorzystanie środków RPO Mazowsze na rozwój turystyki na przykładzie województwa mazowieckiego 60
4.4. Ocena wykonania programu Mazowsze 66
Zakończenie 68
Bibliografia 70
Wstęp
We współczesnym świecie coraz istotniejszym źródłem dochodów i czynnikiem wywołującym efekt synergii jest turystyka. Województwo mazowieckie, a szczególnie Warszawa odgrywa jedną z istotniejszych ról jako miejsce docelowe i główny krajowy ośrodek rozrządowy turystyki zagranicznej. Udział przyjazdów turystów zagranicznych do Warszawy to blisko 30% wielkości krajowej. Ponadto stolica obsługuje ponad 70% turystów zagranicznych przyjeżdżających do województwa mazowieckiego. Głównie powiązane jest to z lokalizacją lotniska międzynarodowego oraz dobrze rozwiniętego węzła kolejowego, skupiającego połączenia międzynarodowe i będącego za razem dobrym punktem przesiadkowym na tereny całej Polski i zagranicę. Na Mazowszu utrzymuje się powolny, ale stały rozwój infrastruktury turystyczno-wypoczynkowej. Najbardziej wartościowe obszary wskazane dla rozwoju obszarów turystycznych i rekreacyjnych o znaczeniu regionalnym tworzą Kampinoski Park Narodowy, dziewięć parków krajobrazowych, a także doliny rzek. Tereny te są dotychczas w małym stopniu wykorzystane, przede wszystkim dlatego, że brak tam odpowiedniego zagospodarowania i wyposażenia w infrastrukturę turystyczną. Województwo mazowieckie na tle całego kraju odnotowuje mimo tego bardzo dobre wyniki, jeżeli chodzi zarówno o liczbę ludzi odwiedzających region (których liczba z roku na rok wzrasta), jak i ilość pieniędzy, które w tym regionie zostawiają. Sytuacja ta oczywiście w dużej mierze ma związek z tym, iż województwo posiada ogromny magnes turystyczny, jakim jest stolica Polski, Warszawa.
Celem pracy jest poddanie analizie czy środki otrzymywane z funduszy Unii Europejskiej na program Mazowsze są w pełni wykorzystywane i w jakim stopniu przekładają się na rozwój turystyki i ruchu turystycznego w województwie Mazowieckim. By znaleźć odpowiedź na to pytanie w pracy przeprowadzono analizę jakiej wysokości środki są pozyskiwane z funduszy unijnych i na co są przeznaczane.
Temat pracy spowodował ograniczenie metod badawczych zasadniczo do analizy literatury fachowej, raportów oraz danych przedstawionych w Internecie. Praca ma charakter analityczny. W analizie zagadnień związanych z turystyką zostały zaprezentowane instrumenty polityki Unii Europejskiej wpływające na rozwój lokalny.
Podczas pisania pracy skorzystano ze źródeł takich jak przykładowo: Ekonomika turystyki R. Łazarka, Obsługa ruchu turystycznego B. Meyera, Podstawy zarządzania turystyką K. Michałowskiego, Popyt turystyczny – uwarunkowania i perspektywy rozwoju A. Niezgody i P. Zmyślonego, Programy pomocowe w Polsce, M. Janus – Hibner i R. Pastusiaka oraz Fundusze strukturalne Unii Europejskiej A. Jankowskiej, T. Kierkowskiego i R. Knopika.
Praca składa się z czterech rozdziałów.
W pierwszym rozdziale opisana jest istota turystyki, ruchu turystycznego, oraz wyjaśnione jest pojęcie turysty. W literaturze przedmiotu istnieje wiele definicji dotyczących turysty, turystyki oraz ruchu turystycznego, turyzmu i geografii turystycznej. Wielość tych definicji związana jest z praktycznym podejściem rządów państw i organizacji międzynarodowych do międzynarodowego ruchu osobowego związanego Z krótkoterminowym przebywaniem obywatela danego państwa na terytorium innego kraju. Pojęcia turystyka, turysta, ruch turystyczny są różnie interpretowane, zależnie od potrzeb, dla których się je formułuje.
W drugim rozdziale przedstawione są instrumenty polityki regionalnej Unii Europejskiej i regionalne programy operacyjne w Polsce, a więc: rola funduszy strukturalnych, Europejski Fundusz KOHEZJI (fundusz spójności), programy operacyjne, akcje innowacyjne, inicjatywy wspólnotowe oraz projekty operacyjne w Polsce. Zainteresowanie turystyką jako jedną z dziedzin o potencjalnie dużym znaczeniu dla polityki regionalnej, pojawiło się w dokumentach Wspólnot późno, bo dopiero w 1984 roku. Za szczególnie cenne uznano wkład turystyki w tworzenie miejsc pracy. W 1996 roku został opublikowany raport poświęcony dotychczasowym działaniom turystyki na rzecz rozwoju regionalnego.
W trzecim rozdziale zaprezentowane są projekty i inicjatywy turystyczne jako podstawa rozwoju lokalnego, a więc: pozytywne i negatywne znaczenie turystyki, przykłady inicjatyw turystycznych wspierających rozwój lokalny.
W czwartym rozdziale poddano analizie wykorzystanie środków RPO Mazowsze na rozwój turystyki na podstawie Województwa Mazowieckiego, a więc: etapy strategii rozwoju Województwa Mazowieckiego, cele Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Mazowieckiego oraz przede wszystkim ocena wykonania i wykorzystania środków z programu Mazowsze. Celem głównym RPOWM jest poprawa konkurencyjności regionu i zwiększenie spójności, społecznej, gospodarczej i przestrzennej województwa.