Wstęp 2
Rozdział I. Narkomania – istota pojęcia i zakres znaczeniowy 4
1.1. Pojęcie narkomanii 4
1.2. Skala zjawiska 15
1.3. Uregulowania prawne 20
Rozdział II. Zmiany w spostrzeganiu stereotypu narkomana 26
2.1. Stosunek społeczeństwa do narkomanii 26
2.2. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii 28
Rozdział III. Środowisko szkolne i narkotyki – przyczyny sięgania po narkotyki 31
3.1. Człowiek – narkotyk – środowisko 31
3.2. Rola czynników psychologicznych 42
3.3. Kulturowe uwarunkowania narkomanii 46
3.4. Narkomania jako zjawisko społeczne 48
Zakończenie 53
Bibliografia 58
Spis tabel i rysunków 61
Wstęp
Zjawisko nadużywania środków psychoaktywnych i uzależnienia od nich stało się w drugiej połowie dwudziestego wieku problemem społecznym o międzynarodowym zasięgu. Substancje narkotyzujące były znane i używane w celach medycznych, sakralnych oraz rytualnych od zamierzchłych dziejów. Dopiero jednak wiek dziewiętnasty stał się areną, na której opium, morfina oraz kokaina poczęły odgrywać rolę środków używanych coraz powszechniej w celach rekreacyjnych, co wiodło prostą drogą do konsekwencji w postaci uzależnień. W ówczesnym okresie stosunkowo słabo rozwinięta była świadomość dalekosiężnych skutków, jakie niesie ze sobą regularne przyjmowanie wymienionych substancji.
Celem pracy jest zaprezentowanie zjawiska narkomanii, zagadnień związanych z narkotykami oraz poziomu wiedzy wśród młodych ludzi.
Praca składa się z trzech rozdziałów.
W pierwszym rozdziale przedstawiona jest istota pojęcia i zakres znaczeniowy narkomanii, a więc: pojęcie narkomanii, ocena zjawiska i uregulowania prawne
Rozdział drugi dotyczy zmian w spostrzeganiu stereotypu narkomana, stosunek społeczeństwa do narkomanii oraz ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii.
W trzecim rozdziale zaprezentowane jest środowisko szkolne i narkotyki – przyczyny sięgania po narkotyki, a więc: człowiek-narkotyk-środowisko, rola czynników psychologicznych, kulturowe uwarunkowania narkomanii oraz narkomania jako zjawisko społeczne.
Przemysł farmaceutyczny w kolejnych latach wprowadzał na rynek nowe wynalazki, jak na przykład amfetaminę (uzyskana syntetycznie w USA 1887 r., zastosowana jako lek w 1910 r.), która w szybkim tempie ze środka medycznego przekształciła się w popularny narkotyk. Wynalezienie przez szwajcarskiego chemika – Hoffmana – LSD w 1938 roku i „rewolucja psychedeliczna”, połączona z ruchem hippie oraz zjawiskiem młodzieżowej kontestacji i kontrkultury lat 1960-1970 przyczyniły się do używania przez młode pokolenie narkotyków na skalę masową. Współczesna kultura młodzieżowa, wraz ze swymi gwiazdami muzyki pop, stanowi często zachętę dla ludzi młodych do sięgania po narkotyki. Z drugiej strony agresywne i prężne podziemie produkcyjno-handlowe, posiadające szerokie międzynarodowe powiązania, dostarcza na chłonny rynek zbytu Ameryki Północnej oraz Europy wzrastające ilości marihuany oraz przetworów kokainy i opium, jak też szeroki wachlarz środków syntetycznych. Powstają w ten sposób warunki do coraz powszechniejszej konsumpcji narkotyków.
Nasz kraj znalazł się w strefie oddziaływania opisanych zjawisk w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku. Narkomania stała się stopniowo problemem medycznym, społecznym i kulturowym. Dziś spostrzegana jest jako jednostka chorobowa o złożonym charakterze. W narkomanii, w odróżnieniu od choroby alkoholowej, prócz uzależnienia fizycznego oraz psychicznego, występuje także uzależnienie społeczne. Problem używania narkotyków jest dodatkowo złożony pod względem prawnym, gdyż są one nielegalne. Sytuację osób uzależnionych od narkotyków komplikuje także ostracyzm społeczny i skłonność do nieprzychylnych im zachowań naznaczających i odrzucających ze strony tak zwanego zdrowego społeczeństwa.
Historia ludzkości dowodzi, że istnieje odwieczna potrzeba ucieczki w świat raju, w którym wyobrażana sobie rzeczywistość odbierana jest jako przeżywanie permanentnego zadowolenia i szczęścia. Tymczasem w normalnej rzeczywistości zdarzające się chwile szczęścia jawią się jak bańka mydlana, która, ledwie dotknięta, pryska. Może dlatego człowiek od niepamiętnych czasów usiłował realizować swoje iluzoryczne pragnienia przez zmianę wizji świata i do tego celu wykorzystywał różne sposoby. Szybko też odkrył, że szybciej i łatwiej można to osiągnąć, korzystając z obfitości darów otaczającej go przyrody. Znaleźć tam można rośliny zawierające w korzeniach lub liściach soki, których zażywanie poprawia nastrój i powoduje, że życie staje się łatwiejsze i przyjemniejsze.
Czym więc jest narkotyk? Najogólniej mówiąc, substancją psychoaktywną, czyli taką substancją, która wpływa na psychikę człowieka i -w mniejszym lub większym stopniu – zmienia jego świadomość, zniekształcając odbiór otaczającej rzeczywistości i samego siebie. Na przykład, przyjęcie popularnej wśród młodzieży substancji nazywanej ecstasy powoduje zwiększenie wydzielania noradrenaliny i serotoniny. Pierwsza określana jest jako „hormon stresu”, gdyż mobilizuje energię fizyczną, lecz normalnie wydzielana jest tylko w szczególnych wypadkach. Z kolei serotonina to „hormon szczęścia”, który wzbudza intensywne reakcje emocjonalne.