Wstęp 2
Rozdział I. Narkomania – istota pojęcia i zakres znaczeniowy 4
1.1. Pojęcie narkomanii 4
1.2. Skala zjawiska 15
1.3. Uregulowania prawne 20
Rozdział II. Zmiany w spostrzeganiu stereotypu narkomana 26
2.1. Stosunek społeczeństwa do narkomanii 26
2.2. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii 28
Rozdział III. Środowisko szkolne i narkotyki – przyczyny sięgania po narkotyki 31
3.1. Człowiek – narkotyk – środowisko 31
3.2. Rola czynników psychologicznych 42
3.3. Kulturowe uwarunkowania narkomanii 46
3.4. Narkomania jako zjawisko społeczne 48
Zakończenie 53
Bibliografia 58
Spis tabel i rysunków 61

Wstęp

Zjawisko nadużywania środków psychoaktywnych i uzależnienia od nich sta­ło się w drugiej połowie dwudziestego wieku problemem społecznym o między­narodowym zasięgu. Substancje narkotyzujące były znane i używane w celach medycznych, sakralnych oraz rytualnych od zamierzchłych dziejów. Dopiero jednak wiek dziewiętnasty stał się areną, na której opium, morfina oraz koka­ina poczęły odgrywać rolę środków używanych coraz powszechniej w celach rekreacyjnych, co wiodło prostą drogą do konsekwencji w postaci uzależnień. W ówczesnym okresie stosunkowo słabo rozwinięta była świadomość daleko­siężnych skutków, jakie niesie ze sobą regularne przyjmowanie wymienionych substancji.

Celem pracy jest zaprezentowanie zjawiska narkomanii, zagadnień związanych z narkotykami oraz poziomu wiedzy wśród młodych ludzi.

Praca składa się z trzech rozdziałów.

W pierwszym rozdziale przedstawiona jest istota pojęcia i zakres znaczeniowy narkomanii, a więc: pojęcie narkomanii, ocena zjawiska i uregulowania prawne

Rozdział drugi dotyczy zmian w spostrzeganiu stereotypu narkomana, stosunek społeczeństwa do narkomanii oraz ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii.

W trzecim rozdziale zaprezentowane jest środowisko szkolne i narkotyki – przyczyny sięgania po narkotyki, a więc: człowiek-narkotyk-środowisko, rola czynników psychologicznych, kulturowe uwarunkowania narkomanii oraz narkomania jako zjawisko społeczne.

Przemysł farmaceutyczny w kolejnych latach wprowadzał na rynek nowe wynalazki, jak na przykład amfetaminę (uzyskana syntetycznie w USA 1887 r., zastosowana jako lek w 1910 r.), która w szybkim tempie ze środka medycznego przekształciła się w popularny narkotyk. Wyna­lezienie przez szwajcarskiego chemika – Hoffmana – LSD w 1938 roku i „rewo­lucja psychedeliczna”, połączona z ruchem hippie oraz zjawiskiem młodzieżowej kontestacji i kontrkultury lat 1960-1970 przyczyniły się do używania przez młode pokolenie narkotyków na skalę masową. Współczesna kultura młodzieżowa, wraz ze swymi gwiazda­mi muzyki pop, stanowi często zachętę dla ludzi młodych do sięgania po narkotyki. Z drugiej strony agresywne i prężne podziemie produkcyjno-handlowe, posiadające szerokie międzynarodowe powiązania, dostarcza na chłonny rynek zbytu Ameryki Północnej oraz Europy wzrastające ilości marihuany oraz przetworów kokainy i opium, jak też szeroki wachlarz środków syntetycznych. Powstają w ten sposób warunki do coraz powszechniejszej konsumpcji narkotyków.

Nasz kraj znalazł się w strefie oddziaływania opisanych zjawisk w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku. Narkomania stała się stopnio­wo problemem medycznym, społecznym i kulturowym. Dziś spostrzegana jest jako jednostka chorobowa o złożonym charakterze. W narkomanii, w odróż­nieniu od choroby alkoholowej, prócz uzależnienia fizycznego oraz psychicznego, występuje także uzależnienie społeczne. Problem używa­nia narkotyków jest dodatkowo złożony pod względem prawnym, gdyż są one nielegalne. Sytuację osób uzależnionych od narkotyków komplikuje także ostra­cyzm społeczny i skłonność do nieprzychylnych im zachowań naznaczających i odrzucających ze strony tak zwanego zdrowego społeczeństwa.

Historia ludzkości dowodzi, że istnieje odwieczna potrzeba ucieczki w świat raju, w którym wyobrażana sobie rzeczywistość odbierana jest jako przeżywanie permanentnego zadowolenia i szczęścia. Tymczasem w normalnej rzeczywistości zdarzające się chwile szczęścia jawią się jak bańka mydlana, która, ledwie dotknięta, pryska. Może dlatego człowiek od niepamiętnych czasów usiłował realizować swoje iluzoryczne pragnie­nia przez zmianę wizji świata i do tego celu wykorzystywał różne sposo­by. Szybko też odkrył, że szybciej i łatwiej można to osiągnąć, korzystając z obfitości darów otaczającej go przyrody. Znaleźć tam można rośliny za­wierające w korzeniach lub liściach soki, których zażywanie poprawia na­strój i powoduje, że życie staje się łatwiejsze i przyjemniejsze.

Czym więc jest narkotyk? Najogólniej mówiąc, substancją psychoak­tywną, czyli taką substancją, która wpływa na psychikę człowieka i -w mniejszym lub większym stopniu – zmienia jego świadomość, zniekształ­cając odbiór otaczającej rzeczywistości i samego siebie. Na przykład, przy­jęcie popularnej wśród młodzieży substancji nazywanej ecstasy powoduje zwiększenie wydzielania noradrenaliny i serotoniny. Pierwsza określana jest jako „hormon stresu”, gdyż mobilizuje energię fizyczną, lecz normalnie wydzielana jest tylko w szczególnych wypadkach. Z kolei serotonina to „hormon szczęścia”, który wzbudza intensywne reakcje emocjonalne.