Wstęp 2
Rozdział I. Podstawowe informacje związane z funduszami strukturalnymi 4
1.1. Wprowadzenie 4
1.2. Powstanie i ewolucja funduszy 7
1.3. Cele funduszy strukturalnych 9
1.4. Zasady działania 11
1.5. Budżet polityki strukturalnej 15
Rozdział II. Charakterystyka poszczególnych funduszy 23
2.1. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego 23
2.2. Europejski Fundusz Społeczny 30
2.3. Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej 34
2.4. Finansowy Instrument Wspierania Rybołówstwa 37
2.5. Fundusz Spójności 39
2.6. Inicjatywy Wspólnotowe 42
Rozdział III. Wykorzystanie środków finansowych z funduszy w Polsce 46
3.1. Wysokość środków finansowych dla Polski i ich podział 46
3.2. Narodowy Plan Rozwoju 48
3.3. Programy Operacyjne 51
3.3.1 SPO Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw 51
3.3.2 SPO Rozwój zasobów ludzkich 54
3.3.3 SPO Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 56
3.3.4 SPO Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 57
3.3.5 SPO Transport i gospodarka morska 58
3.3.6 ZPORR 59
3.3.7 PO Pomoc techniczna 64
Zakończenie 67
Bibliografia 69
Spis tabel 72
Spis wykresów 73
Wstęp
Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej miało i nadal ma dla naszego kraju ogromne znaczenie gospodarcze i społeczne. Dla przedsiębiorstw i przedsiębiorców największy wymiar posiadają procedury dostosowawcze i unifikacyjne, jakie zostały zapoczątkowane w ramach dostosowania do unijnych kryteriów w zakresie infrastruktury, jakości wytwarzania i procedur dotyczących bezpieczeństwa technologicznego. W ostatnich latach zostało uruchomionych szereg programów dla małych, średnich i dużych przedsiębiorstw, dzięki którym firmy planujące inwestycje mogą pozyskać cześć środków pieniężnych z funduszy unijnych lub z budżetu państwa. Programy pomocowe są przeznaczone dla przedsiębiorstw spełniających określone warunki gospodarcze.
Celem pracy jest zaprezentowanie Funduszy Strukturalnych Unii Europejskiej i wykorzystania środków finansowych z funduszy w Polsce.
Praca składa się z trzech rozdziałów.
W pierwszym rozdziale opisane są podstawowe informacje związane z funduszami strukturalnymi, a więc: wprowadzenie, powstanie i ewolucja funduszy, cele funduszy strukturalnych, zasady działania oraz budżet polityki strukturalnej.
W drugim rozdziale scharakteryzowane zostały poszczególne fundusze, a więc: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Społeczny, Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej, Finansowy Instrument Wspierania Rybołówstwa, Fundusz Spójności oraz Inicjatywy Wspólnotowe.
W trzecim rozdziale przedstawione jest wykorzystanie środków finansowych z funduszy w Polsce, a więc: wysokość środków finansowych dla Polski i ich podział, Narodowy Plan Rozwoju, Programy Operacyjne takie jak SPO Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, SPO Rozwój zasobów ludzkich, SPO Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich, SPO Rybołówstwo i przetwórstwo ryb, SPO Transport i gospodarka morska, ZPORR oraz PO Pomoc techniczna.
Polska przystępując do struktur Unii Europejskiej otrzymała szanse na pozyskanie olbrzymich dotacji unijnych. Na realizację celów założonych w Narodowym Planie Rozwoju na lata 2004-2006 otrzymaliśmy wsparcie z funduszy unijnych w wysokości około 11 mld euro. W kolejnym okresie programowania, 2007-2013, pozyskaliśmy środki w wysokości około 59 mld euro. Należy jednak pamiętać, że pozyskiwanie dofinansowania w postaci „dotacji UE” jest procesem złożonym, wymagającym szerokiej wiedzy i odpowiedniego przygotowania. W Polsce, w dalszym ciągu brakuje specjalistów w zakresie doradztwa w pozyskiwaniu środków finansowych z Unii Europejskiej.
Członkostwo Polski w Unii Europejskiej, podobnie jak wcześniejsze akcesje przykładowo Irlandii czy Hiszpanii do Wspólnot Europejskich, może przynieść społeczeństwu polskiemu wiele korzyści. Ilekroć do Wspólnot Europejskich przystępowały państwa biedniejsze i wymagające uwzględnienia specyfiki ich rozwoju gospodarczego, w stosunkowo krótkim okresie osiągały coraz wyższy poziom zamożności i rozwoju społeczno-gospodarczego. Dla przystępujących państw członkostwo we Wspólnotach okazało się niepowtarzalną szansą na gospodarcze i polityczne otwarcie, na uzyskanie pomocy finansowej, dostęp do nowoczesnych technologii, czyli tego, do czego dąży i dążyć powinna Polska. Należy również pamiętać, iż o sukcesie zadecyduje przede wszystkim nasze przygotowanie do wykorzystania pomocy finansowej, umiejętność wykorzystywania szans oraz zdolności przystosowawczych do wymogów stawianych przez Unię. Znając negatywny przykład wykorzystania funduszy unijnych przez Grecję, trzeba mieć nadzieję, że nie podążymy w tym samym kierunku i dobrze wykorzystamy daną nam szansę. Członkostwo w Unii daje nam olbrzymią szansę na poprawę jakości życia, na poprawę stanu środowiska, wzrost zatrudnienia, rozwój przedsiębiorstw, poprawę jakości dróg, rozwój szkolnictwa i wielu innych dziedzin życia.
Na wstępie warto również zauważyć, że w gospodarce finansowej Wspólnot Europejskich używa się nazwy „fundusze” w znaczeniu innym niż pojęcie „funduszu” rozumie się w nauce finansów publicznych. Nie chodzi bowiem o związanie wpływów z określonych źródeł z wydatkami na ściśle wskazane cele, lecz raczej o wydzielenie środków z dochodów budżetu ogólnego Wspólnot na ściśle określone zadania. Tymczasem w tradycyjnej gospodarce budżetowej takie rozwiązanie oznacza określenie przeznaczenia wydatków budżetowych zgodnie z klasyfikacją budżetową tych wydatków. Mówiąc zatem o funduszach Wspólnoty, a często także zamiennie o funduszach UE (co nie jest określeniem poprawnym), musimy pamiętać o innej konwencji terminologicznej, jaką przyjęto w prawie wspólnotowym i w prawie UE, dla oznaczenia tworzonych tam funduszy. Czasami zresztą na równi z „funduszem” traktuje się także tzw. instrumenty lub mechanizmy finansowe.
Drugą odrębnością funduszy tworzonych we Wspólnocie Europejskiej jest to, że ze względu na swe przeznaczenie i sposób tworzenia oraz wykorzystywania wyróżnić można co najmniej trzy grupy funduszy. Każda z nich, a w tych ramach także każdy fundusz, ma odrębne podstawy prawne i zasady tworzenia oraz funkcjonowania.