Wstęp 2

Rozdział I. Opieka – istota i zakres znaczeniowy pojęcia 4
1.1. Definicja, rodzaje, formy opieki nad ludźmi starszymi 4
1.2. Socjalizacja ludzi starszych 10
1.3. Opieka nad osobami starszymi w Polsce 12
1.4. Wychowanie zdrowotne osób starszych 15
1.5. Polityka zdrowotna osób starszych 19

Rozdział II. Metodologia badań 26
2.1. Przedmiot i cel badań 26
2.2. Problemy i hipotezy badawcze 30
2.3. Metody, techniki, narzędzia badawcze 35
2.4. Organizacja i przebieg badań oraz dobór próby 42

Rozdział III. Formy opieki nad osobami starszymi na przykładzie Dziennego Domu Pomocy Społecznej przy ul. Ćwiklińskiej 18 46
3.1. Charakterystyka Dziennego Domu Pomocy Społecznej przy ul. Ćwiklińskiej 46
3.2. Wyniki badań własnych 48
3.2.1. Potrzeby zdrowotne osób starszych 48
3.2.2. Zadania lekarza rodzinnego 54
3.3. Podsumowanie i wnioski 61

Zakończenie 64
Bibliografia 66
Spis tabel 69
Spis wykresów 70
Aneks 71

Wstęp

Starzenie się zarówno jednostki, jak i całego społeczeństwa to prawdziwe wyzwanie. Dla człowieka, który dożywa późnej dorosłości, czas ten jest z jednej strony darem, bo nie każdy może go doświadczać, a z drugiej stro­ny trudnym zadaniem, bo wymaga przeformułowania własnego dotych­czasowego sposobu funkcjonowania oraz przemyślenia sensu całego życia. Ci, którzy pomyślnie przechodzą ten najpóźniejszy kryzys, mogą zyskać niepowtarzalny, bo nieobecny na poprzednich etapach rozwoju, wgląd w sens życia i afirmację jego wszystkich aspektów. Starość jest również wyzwaniem dla całego społeczeństwa. Ma ono kil­ka aspektów. Po pierwsze, zmiana obrazu osób starszych – odnalezienie sen­su w obrazie późnych lat życia jest miarą humanizmu. Po drugie, konieczne jest odnalezienie obszarów aktywnego funkcjonowania dla seniorów i włą­czania ich w życie społeczności.

Celem pracy jest uzyskanie informacji o opiece nad osobami starszymi
na przykładzie Dziennego Domu Pomocy Społecznej przy ul. Ćwiklińskiej 18.

Praca składa się z trzech rozdziałów.

W pierwszym rozdziale opisana jest istota i zakres znaczeniowy pojęcia opieka, a więc: definicja, rodzaje, formy opieki nad ludźmi starszymi, socjalizacja ludzi starszych, opieka nad osobami starszymi w Polsce, wychowanie zdrowotne osób starszych, oraz polityka zdrowotna osób starszych.

W rozdziale drugim zaprezentowana jest metodologia badań, a więc: przedmiot i cel badań, problemy i hipotezy badawcze, metody, techniki, narzędzia badawcze oraz organizacja i przebieg badań oraz dobór próby.

W trzecim rozdziale przedstawione są wyniki badania ankietowego przeprowadzonego w Dziennym Domu Pomocy Społecznej przy ul. Ćwiklińskiej 18 w zakresie potrzeb zdrowotnych osób starszych oraz zadań lekarza rodzinnego. W tymże rozdziale scharakteryzowany jest również Dziennego Domu Pomocy Społecznej przy ul. Ćwiklińskiej oraz zawarte jest podsumowanie i wnioski.

Starzy ludzie są najmniej skorzy do po­dejmowania wyzwań, ponoszenia ryzyka, są mniej zaradni, wolniej adap­tują się do zmieniających się okoliczności. Jedynie ci dysponujący dostatecznie dużymi osobistymi pokładami poczu­cia inicjatywy będą cechowali się wysokim poziomem zaradności. Jed­nak nawet oni będą potrzebować sieci instytucjonalnego wsparcia, by móc kontynuować aktywny, a przy tym satysfakcjonujący ich tryb życia. Bardzo szybki postęp naukowy i techniczny, dominujący życie co­dzienne, powoduje, że starzy ludzie często przestają nadążać już nie tylko za nowościami, ale po prostu za zmianami, nie rozumieją nowych nauko­wych paradygmatów funkcjonujących na stałe w codziennym dyskursie, nie wiedzą, jak się korzysta z komputera, nie potrafią posłużyć się telefo­nem komórkowym, czują się zagubieni, często w wielu sytuacjach doświad­czają poczucia niższości. W tej sytuacji łatwiej będą mieli ci, którzy mogą odwołać się do osobistego poczucia pracowitości.

Warto uzmysłowić sobie wagę świadectwa dawanego przez starych ludzi poprzez ich obecność w przestrzeni rodzinnej czy publicz­nej, zwłaszcza gdy są oni zainteresowani młodszymi generacjami i cieszą się życiem, a jednocześnie są pogodzeni z faktem jego kresu. Z punktu widzenia sił witalnych napędzających rozwój wszystkich młodszych generacji i społe­czeństw jako całości owo świadectwo zwycięstwa życia nad śmiercią pełni funkcję niemożliwą do zrekompensowania czymkolwiek innym.

Czynnik ryzyka tkwi więc przede wszystkim w przemianach global­nych, na które pojedynczy ludzie, grupy czy nawet społeczności mają nikły wpływ. Jedyne, co możemy robić, to budować grupy wsparcia, grupy samo­pomocowe i wspólnie (we współpracy, a nie w rywalizacji) budować środo­wiska sprzyjające zaspokajaniu potrzeb wszystkich pokoleń – dzieci, rodzi­ców i dziadków, pracowników bardzo młodych, w wieku średnim i seniorów, ludzi bardziej i mniej doświadczonych. Pielęgnować więc należy przede wszystkim bliskie relacje społeczne i związki oparte na dobrym kontakcie i wzajemności.

Podstawowym warunkiem skutecznej pomocy jest właściwe rozpoznanie problemu i trafna odpowiedź na pytanie „o co chodzi?”. Każdy z nas, obser­wując ludzi w różnych sytuacjach, rozmawiając z nimi, stawiając im pyta­nia i słuchając udzielanych odpowiedzi, potrafi ocenić, czy dana osoba ra­dzi sobie czy nie radzi z zadaniem, jest czy nie jest w dobrej kondycji, umie czy nie umie znaleźć rozwiązanie problemu, na który natrafiła. Ale już nie każdy potrafi odpowiedzieć na pytanie o to, dlaczego tak jest i co spowodo­wało daną sytuację. Aby na to pytanie odpowiedzieć, trzeba nie tylko dużej wnikliwości, lecz także dużej wiedzy i życiowego doświadczenia. Ludzie w różnym wieku różnią się od siebie, ale także ludzie w tym samym wieku nie są jednakowi. Ten sam człowiek w podobnych sytuacjach zachowuje się różnie, a w sytuacjach zdawałoby się nam – postronnym obserwatorom – zupełnie odmiennych, w sposób podobny.