WSTĘP 2
ROZDZIAŁ I KREDYT JAKO ŹRÓDŁO DOCHODU BANKU A ZARAZEM ŹRÓDŁO FINANSOWANIA PRZEDSIĘBIORSTWA 4
1. KREDYT W GOSPODARCE BANKU 4
1.1. Istota kredytu bankowego 4
1.2. Rola kredytu w finansach banku 6
2. ROLA KREDYTU W FINANSOWANIU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI 8
2.1. Formy finansowania działalności gospodarczej 8
2.2. Zapotrzebowanie małych i średnich przedsiębiorstw na kredyt 10
3. RODZAJE KREDYTÓW UDZIELANYCH PODMIOTOM GOSPODARCZYM 13
ROZDZIAŁ II RYZYKO KREDYTOWE BANKU 19
1. ISTOTA ORAZ KLASYFIKACJA RYZYKA KREDYTOWEGO 19
2. POLITYKA KREDYTOWA BANKU A RYZYKO 23
3. ZARZĄDZANIE RYZYKIEM KREDYTOWYM 27
4. WYBRANE MECHANIZMY OGRANICZANIA RYZYKA KREDYTOWEGO 31
4.1. Tworzenie rezerw celowych 31
4.2. Monitoring kredytowy 33
4.3. Prawne formy zabezpieczania kredytów i aspekty ich stosowania 35
ROZDZIAŁ III METODY OCENY RYZYKA KREDYTOWEGO 40
1. ISTOTA I KLASYFIKACJA METOD OCENY RYZYKA KREDYTOWEGO ZDOLNOŚĆ KREDYTOWA PODMIOTU GOSPODARCZEGO 40
1.1. Istota i kategorie zdolności kredytowej 40
1.2. Źródła informacji do oceny zdolności kredytowej 44
2. METODY OCENY RYZYKA KREDYTOWEGO STOSOWANE PRZEZ BANK 46
2.1. Analiza jakościowa kredytobiorcy 46
2.2. Analiza ilościowa 48
3. SYNTETYCZNA OCENA ZDOLNOŚCI KREDYTOWEJ – ANALIZA PUNKTOWA 62
ROZDZIAŁ IV OCENA RYZYKA KREDYTOWEGO 66
1. OCENA RYZYKA KREDYTOWEGO PRZEZ BANK 66
2. OPIS DWÓCH SYSTEMÓW OCENY RYZYKA KREDYTOWEGO: INVEST BANKU I DEUTSCHE BANKU A.G. 68
ZAKOŃCZENIE 83
LITERATURA 86
SPIS TABEL 90
SPIS RYSUNKÓW 91
Wstęp
Na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych Polska wkroczyła w proces Transformacji systemowej. Nastąpiła radykalna zmiana dawnej filozofii prowadzenia działalności na nową. Procesowi temu, który objął całokształt stosunków społeczno-ekonomicznych, towarzyszyła przebudowa całego systemu bankowości. Banki stały się odrębnym i samodzielnym ogniwem gospodarki narodowej, wywierając znaczny wpływ na jej funkcjonowanie. Pociągnęło to za sobą konieczność doskonalenia metod i technik operacji bankowych.
Spośród zadań jakie spełniają banki, kredytowanie jest nie tylko najważniejszym ale przede wszystkim najbardziej wymagającym. Działalności kredytowej towarzyszy ryzyko, którego nie sposób uniknąć, gdyż w momencie podejmowania decyzji nie dysponuje się pełną, wiarygodną i pewną informacją. Stąd istotne znaczenie przy podejmowaniu przedsięwzięć tego typu ma stosowanie metod zmniejszających to ryzyko.
W przypadku udzielania długoterminowego kredytu banki stają przed problemem regularnej analizy (aktualizacji) sytuacji kredytobiorcy w czasie spłaty kredytu, gdyż jego sytuacja płatnicza może ulec zasadniczemu pogorszeniu w stosunku do (pozytywnych) przewidywań początkowych. W związku z koniecznością monitorowania sytuacji dłużnika co pewien czas, potrzebne jest narzędzie do szybkiej i wiarygodnej oceny bieżącej sytuacji finansowej. Obecnie do tego celu banki w Polsce używają tak zwanej metody punktowej polegającej na tym, że każde z kryteriów cząstkowych zaliczanych do grupy czynników ilościowych i jakościowych podlega punktowej ocenie w oparciu o normatywne skale punktowe.
Celem pracy jest analiza i ocena systemu badania zdolności kredytowej, stosowanego przez Invest Bank S.A dla oceny ryzyka towarzyszącego udzielaniu kredytów podmiotom gospodarczym.. Wybór podjętego tematu pracy wynika z rosnącej liczby kredytów zaciąganych przez podmioty gospodarcze, a co za tym idzie rosnącego zapotrzebowania instytucji kredytowych na doskonalenie metod oceny zdolności kredytowej. Praca została napisana w oparciu o literaturę przedmiotu, materiały wewnętrzne Invest Bank S.A., zgromadzone dane statystyczne, materiały prasowe oraz własne spostrzeżenia. W pracy zastosowano metody analizy opisowej, porównawczej i graficznej. Składa się z czterech rozdziałów, wstępu i zakończenia.
W rozdziale pierwszym zwrócono uwagę na istotę kredytu bankowego jak również na znaczenie działalności kredytowej banku dla niego samego. Z jednej strony opisana została rola kredytu jaką ogrywa on finansach banku, z drugiej w finansowaniu przedsiębiorczości. Scharakteryzowane zostały również kredyty udzielane podmiotom gospodarczym oraz czynniki determinujące wybór tej właśnie formy finansowania.
W rozdziale drugim poruszony został problem ryzyka kredytowego. Wyjaśniono co należy rozumieć pod pojęciem polityki kredytowej, jakie działania ona wyznacza i z czym się wiąże przyjęta przez bank polityka kredytowa. Omówiono zarządzanie ryzykiem kredytowym. Zaprezentowane zostały również wybrane mechanizmy ograniczania ryzyka kredytowego, tj. rezerwy celowe, prawne formy zabezpieczania kredytów i aspekty ich stosowania, monitoring kredytowy.
Rozdział trzeci to prezentacja obowiązujących metod oceny zdolności kredytowej oraz zasad jej analizy. Zaprezentowano w nim tradycyjnie wykorzystywane metody oceny wiarygodności kredytowej, tj. metodę punktową, modele scoringowe.
W czwartym rozdziale dokonano analizy porównawczej oceny ryzyka kredytowego na przykładzie Invest Banku i Deutsche Banku A.G..
Całość opracowania powstała w oparciu o literaturę fachową, artykuły prasowe, akty prawne oraz źródła ze stron WWW i materiały wewnętrzne opisywanych banków.